Voordat Ilona de Jong (34) bij haar huidige werkgever aan de slag ging, had ze op behoorlijk wat andere functies gesolliciteerd. Vaak kreeg ze niet eens een reactie op haar sollicitatiebrief. Dat steekt haar. „Je stopt er toch elke keer weer tijd en moeite in. Het minste wat je dan zou mogen verwachten is dat je iets hoort.”

En als Ilona al iets verneemt, zijn het vrijwel altijd dezelfde argumenten waarom de keuze niet op haar is gevallen. Bedrijven laten haar weten dat ze niet in het functieprofiel past of dat ze te weinig relevante werkervaring heeft. Op een gegeven moment komt Ilona op het punt dat ze bij voorbaat al niet meer solliciteert. „Als ik naar de functie-eisen keek, dacht ik bij mezelf: laat maar zitten; ik heb toch niet de juiste diploma’s.”

Als haar schoonmoeder haar wijst op de vacature van Patisserie Pater in het Noord-Hollandse Zwaagdijk, wordt Ilona meteen enthousiast. Ze leest in de advertentietekst dat de mensen die zich het eerst aanmelden, ook als eerste kunnen rekenen op een baan. „Het enige wat ik moest doen was naar het bedrijf toegaan en daar mijn naam op een lijst zetten”, blikt ze terug.

Dat doet ze. Ilona arriveert een paar minuten nadat de inschrijving is geopend bij de patisserie. Ze zet als derde haar naam op de lijst. Omdat er plek is voor vier nieuwe medewerkers, betekent dit dat ze de baan heeft. „Het ging erg snel, binnen een kwartier stond ik weer buiten. Ik heb er zeker geen spijt van.”

Plezier

Inmiddels werkt Ilona al tien maanden bij de patisserie waar de bekende Davelaar Odekoeken (vroeger jodenkoeken genoemd) worden gemaakt. Ze heeft het ontzettend naar haar zin. Met vier andere medewerkers werkt ze in de productie. Haar collega’s, de bedrijfscultuur en de zekerheid die ze nu heeft dankzij haar baan, maken haar tot een gelukkig mens, vertelt ze. „Ik ga elke werkdag met plezier naar het werk. Het voelt echt als thuiskomen, iedere keer weer.”

Het doet Madeleine Slooff (42), manager bij de patisserie, goed om te zien dat haar medewerkers „als een zonnebloem opengaan.” Sinds vorig jaar doet haar bedrijf aan open hiring. Inmiddels werken zes mensen bij het bedrijf zonder dat ze hebben gesolliciteerd. „We vinden het belangrijk dat mensen die nu niet meedoen in de maatschappij, terwijl ze dat wel willen, een kans krijgen.”

Veel werkgevers zijn huiverig om mensen zomaar in dienst te nemen. Niet nodig, vindt Slooff. Ze omschrijft haar mensen, die via open hiring zijn aangenomen, als harde werkers, loyaal en initiatiefrijk. „Uiteindelijk is motivatie het belangrijkst. In de tien maanden tijd dat deze collega’s hier werken, heeft nog nooit iemand zich ziek gemeld.”

Medewerkers die via open hiring in dienst zijn gekomen, hebben vaak lang aan de kant gestaan. Vaak komt dat door hun leeftijd, een moeilijke gezinssituatie of het niet hebben van de juiste diploma’s. Patisserie Pater zet daarom een lifecoach in om ze persoonlijk te begeleiden. Dat betaalt zich uit. Slooff: „Ik zie mensen weer lachen omdat ze blij zijn dat ze kunnen werken en ik merk dat hun zelfvertrouwen groeit. Dat heeft een positieve uitwerking op de werkvloer.”

Verenigde Staten

Jos Verhoeven (60), directeur van de stichting Start Foundation, heeft het concept van open hiring naar Nederland gehaald. In 2016 kwam hij tijdens een reis door de Verenigde Staten in contact met een bakkerij die al jarenlang werkte met dit principe. Na bij kenners advies te hebben ingewonnen, gelooft hij dat dit concept met een enkele aanpassing ook in Nederland zal werken.

In maart 2019 start het eerste Nederlandse bedrijf met open hiring. Inmiddels staat de teller op dertig. Daar zitten niet alleen bakkerijen bij, maar ook supermarkten, horeca- en transportbedrijven. Zo’n 130 mensen hebben via dit concept werk gevonden. Verhoeven streeft ernaar dat dit er in 2025 duizenden zullen zijn. De stichtingsdirecteur onderkent dat niet alle banen zich lenen voor open hiring. „Van een vrachtwagenchauffeur moet je als werkgever natuurlijk wel kunnen vragen of hij het juiste rijbewijs heeft. Maar er zijn in bepaalde branches genoeg banen waarvoor diploma’s minder noodzakelijk zijn.”

Volgens Verhoeven kan open hiring een van de oplossingen zijn om de huidige krapte op de arbeidsmarkt te bestrijden. De meeste werkgevers zoeken vooral naar personeel dat in het ideale plaatje past. „Neem de horeca. Daar zijn vooral jonge mensen gewild. Maar een ouder persoon, die ook geknipt is voor de baan, valt buiten het blikveld van de werkgever. Hij zegt dan: ik kan niet aan personeel komen. Open hiring geeft de mensen die willen de kans om zich in de kijker te spelen.”

Uit onderzoek van de Vrije Universiteit in Amsterdam bleek eind vorig jaar dat zowel werkgevers als werknemers positief zijn over open hiring. Verhoeven hoopt daarom dat nog veel bedrijven zullen volgen. „Ieder bedrijf wil immers gemotiveerd personeel.”