Doel van deze oecumenische klimaatpelgrimstocht is de 26e klimaatconferentie in Glasgow in november. Daar leveren de deelnemers de handtekeningen af van mensen die de klimaatpetitie ondertekend hebben aan de regeringsleiders die aanwezig zijn op de VN-klimaattop.

Aan de complete klimaatpelgrimstocht doen dertig deelnemers mee uit allerlei landen van Europa, onder wie vier Nederlanders. De groep loopt in twaalf dagen dwars door Nederland naar IJmuiden, waarbij ze onder andere de volgende plaatsen aandoen: Goor, Apeldoorn, Voorthuizen, Amersfoort, Zeist, Maarssen, Amsterdam en Hoofddorp. Daar schepen de wandelaars zich in voor de oversteek naar het Verenigd Koninkrijk, om de route te vervolgen naar Glasgow.

Elke dag lopen de sportievelingen ongeveer 25 kilometer. Ze worden van voedsel voorzien door plaatselijke christelijke gemeenten op de route die zijn aangesloten bij het netwerk GroeneKerken. Gemeenteleden en anderen die een stuk willen meelopen, kunnen dat doen na aanmelding via GroeneKerken.

Onderdeel van de tocht is de klimaatmars op zondag 10 oktober van Amsterdam-Zuidoost naar Hoofddorp. Aan het begin daarvan vindt een bezinningsmoment plaats onder leiding van ds. Justine Aalders van de Amsterdamse protestantse gemeente De Drie Stromen. De tocht wordt die dag afgesloten met een slotpresentatie. Ds. René de Reuver, scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland, en bisschop De Korte van de Rooms-Katholieke Kerk zijn aanwezig en nemen de handtekeningen van de klimaatpetitie in ontvangst.

GroeneKerken

De stevige wandeling onder de naam ”Geht doch” (”Gewoon gaan”) is een initiatief van het Instituut voor Kerk en Samenleving van de Evangelische Kerk van Westfalen (Duitsland), terwijl allerlei Europese kerkelijke organisaties een bijdrage hebben geleverd. De pelgrimstocht wordt in Nederland georganiseerd door GroeneKerken en Vastenactie in samenwerking met de plaatselijke kerken op de route.

Hanna van der Horst, projectleider GroeneKerken, vindt het belangrijk dat het onderwerp duurzaamheid prominent op de agenda van christelijke kerken komt te staan. „Het rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties, deze zomer was duidelijk. Geen plek op de wereld ontkomt aan de gevolgen van de klimaatverandering. We kunnen zo niet doorgaan als we niet willen dat de generaties na ons het heel moeilijk krijgen.”

Ze vindt dat kerken een belangrijke bijdrage kunnen leveren. „Christenen beginnen niet met het maken van praktische afspraken. Zij hebben een diepere motivatie, die resulteert in een duurzame levensstijl. Hun overtuiging is dat God alles gemaakt heeft en dat de mensen hier op de aarde mogen leven in afhankelijkheid van Hem. De onderlinge verbindingen tussen God, de mens en de schepping werden verbroken. Onze westerse levensstijl doet onrecht aan de mensen, de natuur en het milieu. Zorg dragen voor de schepping is geen optie maar een opdracht.”

Volgens Van der Horst vertaalt die levensstijl van christenen zich binnen en buiten de kerken. „Je kunt gaan voor eerlijke voeding en samen eten met de gemeente maar ook met je buren. Zo kun je je in christelijke en niet-christelijke organisaties inzetten voor hetzelfde doel.”

Ze vindt het jammer dat veel reformatorische kerken niet meedoen met gezamenlijke acties voor het klimaat. „We hebben brieven gekregen van reformatorische christenen die zeggen dat ze zich niet druk maken om deze aarde, omdat ze uitzien naar de nieuwe hemel en de nieuwe aarde. Dat lijkt me niet recht doen aan de volledige Bijbelse boodschap, die zegt dat we ook rentmeester zijn. En Jezus heeft toch voorgeleefd dat herstel mogelijk is?”

De projectleider van GroeneKerken hoopt dat reformatorische kerken zich alsnog massaal aansluiten. „Koudwatervrees is niet nodig. Men hoeft geen eigen standpunten op te geven. Het gaat om samenwerken op praktisch gebied. Er zit kracht in het samendoen.”

Over de zondagse wandeldagen zegt ze: „Wandelen kan goed gezien worden als een moment van bezinning. Bovendien wordt er op zondag aan het begin van de tocht gebeden en is er ook een dienst gekoppeld aan de klimaatmars van 10 oktober.”

Reformatorische kerken

Dr. Henk Massink is een van degenen in reformatorische kring die zich hard maken voor het nemen van klimaatmaatregelen. Hij heeft hierover diverse keren gepubliceerd. „Door het rapport van het IPCC is de mens ondubbelzinnig aangewezen als de oorzaak van de klimaatverandering”, stelt hij.

Massink deelt dus de verontrusting van de organisatoren van de klimaatpelgrimstocht en vindt de wandeltocht een goede manier om aandacht te vragen voor de klimaatverandering. „Ik heb er geen bezwaar tegen als op deze manier zichtbaar wordt dat kerken betrokken zijn bij het klimaat, al is dit niet het belangrijkste vraagstuk dat speelt.”

De klimaatbrief die de organisatoren hebben opgesteld, kan hij voor een belangrijk deel voor zijn rekening nemen, al had van hem wel duidelijker benoemd mogen worden dat de zondeval de bron is van de onwil van de mensen om God als Schepper van hemel en aarde te erkennen. „Dat plaatst het geloof in herstel in een iets ander licht. Wij hebben als mensen onze verantwoordelijkheid maar er is tegelijkertijd het sterke bewustzijn dat de vernieuwing van een andere kant moet komen.”

Massink vindt het jammer dat de landelijke klimaatmars op zondag plaatsvindt. „De organisatoren hadden kunnen weten dat leden van een aantal reformatorische kerken dan niet zullen deelnemen. Maar deze groep zou –als hij dat wil– wel op andere dagen acte de présence kunnen geven.”

De filosoof uit Houten hoopt dat de reformatorische kerken de komende tijd in de prediking aandacht besteden aan deze thematiek naar aanleiding van een Bijbeltekst die zich daarvoor leent. Hij noemt ds. J. C. Schuurman uit Putten, die begin september in de hervormde gemeente van Houten preekte over Romeinen 8:22 en 23. Massink: „Het is belangrijk dat naast het zuchten van de schepping ook het persoonlijk zuchten in beeld komt, maar ook de verwachting en de verlossing.”

Hij hoopt dat vertegenwoordigers van reformatorische kerken met elkaar in gesprek gaan over het IPCC-rapport en dat de geestelijke leidslieden zich vervolgens uitspreken over wat dit betekent in relatie tot de christelijke ethiek. „Wellicht kunnen er bezinnende bijeenkomsten over gehouden worden, waar ambtsdragers met elkaar in gesprek gaan. Ook kan er aandacht zijn voor het onderwerp tijdens de catechese en gemeenteavonden.”

Daarbij vindt hij het belangrijk dat er een „geestelijke oriëntatie” is. „Het gaat in de eerste plaats om onze relatie tot de Schepper van hemel en aarde en welke verantwoordelijkheid daar voor ons uit voortvloeit.”

De oudvader Wilhelmus à Brakel geeft volgens hem de juiste houding met drie werkwoorden trefzeker weer: neem, geef terug en vlucht. „We mogen Gods gaven aannemen en ontvangen, we danken er God voor en we geven ze zo aan Hem terug. Het vluchten gaat over het voorkomen van misbruik. De bezinning moet erover gaan wat deze drie opdrachten vandaag de dag voor ons betekenen.”