De mogelijke deelname van de ChristenUnie aan Rutte IV lijkt woensdag weer een paar stappen verder uit beeld te zijn geraakt.
Dat viel af te leiden uit het commentaar dat partijleider Segers gaf, na afloop van de twee vervolggesprekken die hij voerde met informateur Mariëtte Hamer. Bij het laatste gesprek, ’s avonds, waren ook Rutte en Kaag, die namens VVD en D66 het voortouw hebben bij de formatie, van de partij.
Hamer tast na een zomerstop sinds vorige week opnieuw af welke partijen nog bereid zijn met VVD en D66 om tafel te gaan. Inmiddels doet ze dat met een aanzet voor een regeerakkoord dat de onderhandelingsteams van de twee partijen hebben opgesteld. Na de eerste bespreking ervan, vorige week, gaf Segers meteen al aan flinke reserves bij de tekst te hebben. Woensdag deed hij dat opnieuw; dit keer met de woorden: „Het is een behoorlijk liberaal stuk wat de afstand tussen de ChristenUnie en de twee schrijvende partijen niet heeft verkleind.”
Segers riep na het eerste gesprek ook in herinnering dat D66 heeft aangegeven nu niet met zijn partij te willen onderhandelen en concludeerde: „De kans dat wij meedoen, is niet groter geworden en dan zeg ik het nog beleefd.”
Na het tweede gesprek klonk de CU-voorman nog berustender. Hij zei dat er knopen moeten worden doorgehakt en dat het „zou kunnen” dat hij na woensdag „niet meer zo vaak” naar Hamers gesprekskamer komt.
Levenseindewet
Intussen onthulde NRC woensdagavond laat dat het onderhandelingsstuk van VVD en D66 vooralsnog meerdere voorstellen bevat die Segers’ partij zwaar op de maag liggen. Zo bevat het document een passage over het vergroten van de regie van mensen over hun eigen levenseinde; een frase die lijkt voor te sorteren op een levenseindewet. De embryowet is volgens de notitie toe aan modernisering. Nog niet duidelijk is hoever de twee liberale partijen daarin willen gaan.
Modernisering zou ook de term zijn die in het stuk valt als het gaat om de onderwijsvrijheid. Verder willen VVD en D66 in het regeerakkoord onderdelen verankeren van het Roze Stembusakkoord dat zij voor de verkiezingen samen met nog zes andere partijen sloten met lhbti-belangenorganisatie COC. Welke precies is nog onduidelijk.
Woensdag benadrukte Hamer in een voortgangsbrief aan de Kamer overigens dat de door VVD en D66 geformuleerde bouwstenen voor een mogelijk regeerakkoord nog „in beweging” zijn, tot alle gesprekken zijn afgerond.
Donderdagochtend was de verwachting dat Hamer het resterende deel van de week alleen nog achter de schermen overlegt met de onderhandelaars van VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks en ChristenUnie en de Kamer begin volgende week zal adviseren over het formatievervolg. Daarover is nu nog geen volstrekte zekerheid: het sein voor formatiebesprekingen tussen VVD, D66, CDA, en PvdA/GroenLinks staat nog niet op groen.
Eén van de redenen is dat VVD en CDA vooralsnog volharden in hun weigering om de twee linkse partijen allebei aan tafel te verwelkomen. Dat zet de verhoudingen tussen de vier intussen behoorlijk onder druk. Zo suggereerden de financiële woordvoerders van PvdA en GroenLinks donderdag in het AD dat ze worden geweerd met het oog op de rijksbegroting voor 2022. VVD en CDA zouden die nog snel zonder hen willen opstellen; met zoveel mogelijk lastenverlichting voor het bedrijfsleven en amper koopkrachtverbetering voor de lage- en middeninkomens of salarisverhoging voor leerkrachten en zorgpersoneel.