Het Europees Parlement eist dat de Europese Unie en haar partners de rechten van migranten beter beschermen. Een meerderheid van de leden stemde woensdag in met de voorstellen van rapporteur Tineke Strik, GroenLinks-Europarlementariër, om „mensenrechten beter te beschermen in migratiedeals.”
Het Parlement wil onder meer dat er een klachtenloket komt voor migranten om mensenrechtenschendingen te melden. Daarnaast willen de parlementariërs dat er meer transparantie komt over en toezicht op de geldstromen die vanuit de Europese Unie naar landen buiten de Unie gaan en de migratiedeals die Brussel met die landen sluit.
De stemming over de voorstellen in Brussel valt precies in een periode waarin migratie in de EU weer onderwerp van gesprek is. Duizenden migranten probeerden eerder deze week vanuit Marokko de Spaanse enclave Ceuta te bereiken. Zo’n 8000 mensen kregen dat voor elkaar.
Het is niet de eerste keer dat een land waarmee een EU-lidstaat of lidstaten een deal sloot, plots migranten niet meer tegenhoudt de grens over te steken. Een soortgelijke situatie ontstond begin vorig jaar. Toen besloot Turkije migranten bij de grens van Griekenland niet langer tegen te houden.
De EU-lidstaten sloten in 2016 een migratiedeal met Turkije. Het land ontvangt in ruil voor het opnemen van migranten onder andere financiële steun. Europarlementariër Schrik noemt deze informele deals van de EU met derde landen als Turkije en Libië „schimmig.” De akkoorden zijn niet via een Europese instelling gesloten, maar door de lidstaten zelf. Dat maakt het voor de Europese parlementariërs en rechters zeer moeilijk om inspraak te hebben in de kwestie. Daarom wil het Parlement dat er voortaan formele overeenkomsten in Brussel worden gesloten.
Dat een meerderheid van de Europarlementariërs voor de voorstellen stemde, geeft volgens Schrik het Parlement „meer munitie.” „Als er een informele deal wordt gesloten, zal het Parlement niet schuwen naar de rechter te stappen. Wij worden onterecht buitenspel gezet.”
Het Parlement brengt zijn standpunt naar buiten vóór de onderhandelingen met de Europese Commissie en Raad van EU-leiders over het nieuwe Europese migratiebeleid beginnen. De lidstaten zijn het onderling nog niet eens over het migratiepact dat de Commissie eind september presenteerde.
Oost-Europese lidstaten hebben aangegeven tegen het nieuwe plan te zijn, omdat zij vinden dat de focus niet moet zijn op quota’s of herverdeling, maar op het stoppen van migratie. In het plan staat nu dat lidstaten zelf kunnen kiezen of ze asielzoekers opnemen of hulp verlenen bij het laten terugkeren van asielzoekers zonder verblijfsrecht.
Ondertussen zwelt de kritiek op het EU-migratiebeleid aan. Zo meldde de Britse krant The Guardian begin mei dat de dood van ruim 2000 migranten kan worden gelinkt aan de illegale manier waarop EU-lidstaten mensen terugdringen.