Corona had in 2020 volop impact op de aandachtsgebieden van inlichtingendienst AIVD. Digitale spionage en cyberaanvallen namen toe, jihadisten zaten door de lockdown noodgedwongen thuis en het extremisme vond een voedingsbodem binnen de groeiende (corona)protesten tegen de overheid, schrijft de dienst in het donderdag verschenen jaarverslag 2020.
Rechts-extremisten kregen „voet aan de grond bij anti-overheidsdemonstraties”, aldus het verslag, en bereikten daardoor een groter publiek. Protesten tegen coronamaatregelen werden soms „grimmig en intimiderend”. De boosheid richt zich niet alleen op het beleid en politici, maar ook op personen die vaak als „de elite” worden beschouwd, zoals ambtenaren, medici, wetenschappers en journalisten. De AIVD signaleert „een radicale onderstroom van groepjes en eenlingen”, wier activiteiten uitmonden in onder meer bedreigingen of geweld, zoals het vernielen van coronateststraten.
Ook internationale contacten tussen rechts-extremisten baren de dienst zorgen. Zij delen online niet alleen denkbeelden over rassenhaat en antisemitisme, maar ook kennis over ‘survival’ en wapens. Buitenlandse voorbeelden laten zien dat geradicaliseerde rechts-extremisten zich tot terroristen kunnen ontpoppen.
Links protest uitte zich volgens de AIVD in 2020 vooral in burgerlijke ongehoorzaamheid en demonstraties op het gebied van antiracisme, klimaat- en vreemdelingenbeleid. Brede coalities trokken bij acties samen op, onder meer in het kader van Black Lives Matter. Corona verkruimelde een groots aankondigde internationale campagne tegen Shell tot kleinschaliger activiteiten. De linkse campagne Stop the war on migrants resulteerde in vernielingen en brandstichting.
Hoewel de AIVD in 2020 geen „concrete dreigingsplot” van jihadisten zag, blijft het jihadisme de grootste dreiging voor de Nederlandse samenleving. Het aantal jihadisten bleef stabiel: 500 tot 600 in Nederland, circa 150 in het buitenland. De beweging groeide volgens de dienst nauwelijks, wegens een gebrek aan leiderschap en door interne verdeeldheid en fragmentatie. De komende jaren kunnen bepalend zijn voor de jihadistische dreiging in Nederland. Onder meer een herleving van Islamitische Staat of een nieuw strijdgebied kan jihadisten in Nederland mobiliseren.
De AIVD waarschuwt voor landen die technologie en kennis proberen te stelen en aldus de economische veiligheid van Nederland bedreigen. China is op dat vlak het gevaarlijkst. De dienst gaat meer inzetten op het onderkennen, voorkomen en tegengaan van spionage. In december 2020 verstoorde de AIVD de inlichtingenactiviteiten van twee Russische inlichtingenofficieren en ontmantelde een omvangrijk netwerk van mensen die hoogwaardige technologische kennis met hen deelden.