„Politici horen in deze tijd argwanend te zijn”

„Ik heb jarenlang SGP gestemd vanwege de christelijke signatuur, maar door corona ben ik heel wantrouwend geworden ten opzichte van de politiek. Dat de nachtclubs nog steeds niet open mogen, vind ik prachtig. Maar ik heb enorm te doen met al die mensen met een eigen zaak die nu naar de filistijnen dreigt te gaan.

Politici horen in rare tijden als deze in mijn ogen vooral argwanend te zijn. Als er coronadebatten zijn, wil ik eigenlijk alleen maar kritische vragen horen. Wie verzint zo’n lockdown? Van der Staaij vraagt zoiets af en toe. Toch denk ik dat Baudet beter dan hij doorziet wat er allemaal gaande is. Bijvoorbeeld ten aanzien van vaccinatie. Laatst zei iemand: Dit is geen vaccinatie, dit is gentherapie. Dan denk ik: prik daar dan meteen doorheen!

Als ik Baudets video’s bekijk, valt mij echt op hoe enorm veel kennis hij heeft. Wie heeft al die maatregelen bedacht? Wat is daarin de rol van het World Economic Forum? Op internet heb ik veel gelezen daarover. Dat heeft mij aan het denken gezet.

Nederland moet Nederland blijven, vind ik een goede slogan. We moeten uit de EU en het referendum moet terug. We moeten minder buitenlandse mensen toelaten. Het kan niet zo zijn dat Nederlanders die op zoek zijn naar een huis op een wachtlijst komen, omdat zij voor moeten gaan.

Als mensen mij vragen: Doe je er echt goed aan om FVD te stemmen, raakt mij dat wel. Maar één stem minder kan de SGP wel hebben. Het mooiste zou zijn als je er twee zou mogen uitbrengen. Dan gaf ik er één aan Baudet en één aan Van der Staaij.”

„Bij Segers miste ik tegengas in coronadebat”

„Ik ben het niet eens met al die mensen die roepen dat de ChristenUnie in deze kabinetsperiode te veel concessies heeft gedaan. Wel ben ik de partij gaandeweg steeds strenger gaan beoordelen op haar optreden in het coronadebat. Daarin ben ik flink teleurgesteld.

Mijn oude schoonmoeder die in Ede in een zorgcentrum zit, zegt: Ik word helemaal afgesneden van het sociale leven. Ik vraag me af of ik dadelijk wel naar mijn dochter in Israël kan. Er wordt op allerlei fronten getornd aan onze basisvrijheden. Ik vind de tunnelvisie waarmee het kabinet naar corona kijkt echt gevaarlijk. Elke maatregel lijkt acceptabel, zolang maar niet is aangetoond dat die niet werkt. Van Segers had ik meer tegengas verwacht. Er is al een paar maanden een burgeronderzoekscommissie actief. Zou hij daar Rutte weleens op geattendeerd hebben? In de coronadebatten heb ik hem er nooit over gehoord.

Kees van der Staaij heb ik altijd een prettig persoon gevonden. Zijn visie op ongeboren leven deel ik, ook de ruimte die zijn partij wil bieden aan vrouwen om te kiezen voor moederschap thuis. Dat zware, reformatorisch staat wel een eindje bij mij vandaan. Ik ben aangesloten bij de Berea­gemeente in Nijmegen. De evangelische hoek, zeg maar. Toen hij opkwam voor 
de kerkgangers in Staphorst won hij echt mijn sympathie. Die mensen deden wat alle kerkgangers in Nederland hadden moeten doen: elkaar blijven opzoeken, doorgaan met die samenkomsten. We doen net alsof de Derde Wereldoorlog is uitgebroken.

Na zijn optreden in het debat over de avondklok was ik definitief om. Deze week vroeg een vriendin uit de kerkelijke gemeente me: „Weet jij het al?” Ik zei: „Ja, ik ga voor de SGP.” In plaats van grote ogen op te zetten, zei ze: „Ik ook.”

„VVD intoleranter voor conservatieve christenen”

„Vier jaar geleden zocht ik het nog vooral in de liberaal-conservatieve hoek. Ik was toen al wel christen, maar worstelde met mijn standpunt ten aanzien van christelijke politiek. Wat mij vooral bezighield, was in hoeverre je mensen die niet voor God leven de wet kunt opleggen via de overheid. Al zoekend koos ik voor een tactische stem op de VVD, als een seculiere partij die ruimte gaf aan mensen met een geloof.

In 2017 volgde de VVD ten aanzien van het inclusiviteitsdenken nog de klassiek-liberale lijn. Nu zie je duidelijk verharding. De tolerantie waar de VVD van oudsher voor stond, is verworden tot intolerantie voor conservatieve christenen. Ook in medisch-ethische debatten kiezen ze een steeds radicalere toon.

Ik kom uit de gereformeerd-vrijgemaakte kerk. Na mijn bekering ben ik daar weggegaan en inmiddels ben ik lid van een gereformeerde baptistengemeente. Ik zal niet meteen zeggen dat ik nu SGP’er voor het leven ben, maar ik omarm zeker veel meer delen uit het SGP-verkiezingsprogramma dan alleen de medisch ethische. Ik onderschrijf bijvoorbeeld ook haar sociale en economische beleid.

Heel erg verrassend is dat natuurlijk niet. De klassieke kijk op man, vrouw, gezin en leven staat bij de SGP aan de basis van heel het denken. Dus als je dat omarmt, onderschrijf je de rest ook. Zo vind ik het ook volledig terecht dat de SGP zich sterk maakt voor de eenverdiener. Sterker nog, ik verbaas me erover dat de VVD dat niet doet. Vrouwen die omzien naar anderen voegen enorm veel toe aan de samenleving, maar worden daar via het belastingstelsel voor afgestraft. Dat is discriminatie. Dat kun je niet laten voortbestaan als je tegelijkertijd voor de participatiesamenleving bent.”

„SGP’ers moeten minder aanschurken tegen FVD”

„Ik zweef echt altijd tussen SGP en ChristenUnie in. Vier jaar geleden heb ik ook enorm geaarzeld. Mijn vader is actief voor de SGP, thuis ging het best veel over politiek en volgens mij heb ook ik de interesse ervoor in mijn genen. De gesprekken met mijn man, die ook uit een SGP-nest komt, hebben er wel voor gezorgd dat we met een kritischer blik zijn gaan kijken naar de partij. Het stoort mij dat een aantal prominente SGP’ers graag aanschurkt tegen FVD. Ja, zeggen ze dan, er zijn natuurlijk verschillen, maar deels komen we toch voor dezelfde waarden op. Dat klinkt geruststellend, maar in feite draag je dan publiekelijk uit: er is overlap. Ik zit meer op de lijn van de linkse partijen die duidelijk afstand houden van FVD.

Dat de twee partijen verschillende asielstandpunten hebben, maakt het er voor mij ook niet makkelijker op. Het leed van vluchtelingen grijpt mij enorm aan. Als ik lees over de actiegroep We Gaan Ze Halen, dan raakt mij dat. Voor de oprichters daarvan heb ik veel sympathie. Als in de Tweede Kamer aan de orde komt of Nederland kinderen uit Griekse vluchtelingenkampen wil opvangen, vind ik dat christelijke partijen niet met meel in de mond moeten praten. Ze moeten dan opstaan en kort maar krachtig zeggen: Ja, dat gaan we doen.

Het zou mij absoluut bevrijden van een dilemma als ChristenUnie en SGP samen zouden gaan, hoewel het ook wel iets heeft dat je om de vier jaar weer allerlei mensen moet polsen met de vraag: Wat zal ik doen? Wie ik ga raadplegen? In elk geval mijn vader en mijn vrienden- en kennissenkring, maar raadplegen is wel iets anders dan je laten beïnvloeden. Uiteindelijk wil ik samen met mijn man beslissen. Dus we gaan het er nog een keer goed over hebben en dan hak ik de knoop door.”

„SGP is bij mij niet meer in beeld”

„Ik ben van huis uit een echt SGP’er. Tijdens eerdere campagnes heb ik nog borden staan plakken voor de partij. Maar privé heb ik de afgelopen vier jaar het nodige meegemaakt. Ik ben gescheiden en later verhuisd. In mijn woonplaats Zwijndrecht heb ik een nieuwe vriendenkring opgebouwd die voor een groot deel uit Christen­Uniemensen bestaat. Samen proberen we ons in te zetten voor de zwakkeren. Ik heb daardoor een andere kijk gekregen op de vluchtelingenthematiek.

Vanuit Europa worden er aan de lopende band Eritrese meisjes geronseld. Ze krijgen een baan als haarvlechter in Italië in het vooruitzicht gesteld. Zodra ze een voet op Europese bodem zetten, moeten ze de prostitutie in en als ze zwanger raken, belanden ze als oud vuil langs de kant van de weg. Voor die ellende zijn mijn ogen pas na mijn verhuizing opengegaan.

Vergeleken met vroeger maak ik nu meer tijd vrij om te proberen mensen die op een doodlopend spoor zijn beland weer op het juiste pad te brengen. Pas hebben we nog een huisje ingericht voor een vluchteling die te horen had gekregen dat hij mocht blijven, maar geen cent te makken had.

Ik kijk nu ook met andere ogen naar de politiek. De SGP doet veel voor ondernemers. Dat is goed. Ik ben daar blij mee, want ik ben zelf ook ondernemer. Maar vergeleken met de ChristenUnie komt de partij veel te weinig op voor de zwakken.

Voor nu aarzel ik alleen nog tussen CU-lijsttrekker Gert-Jan Segers en de nummer 4, Don Ceder. De SGP is voor mij niet meer in beeld, dat is echt helemaal weg.”

„Ik verwachtte in 2017 te veel van Hiddema”

„Ik ben best cynisch over de manier waarop de politiek in Nederland functioneert. Ik zie bij partijen veel opportunisme, veel wispelturigheid. In de campagne worden soms te vuur en te zwaard standpunten verdedigd die na de verkiezingen binnen de kortste keren weer worden weggegeven om maar regeringspartij te kunnen zijn.

Ik heb ook vraagtekens bij de deskundigheid van Kamerleden. In mijn ogen is een volksvertegenwoordiger een onafhankelijke vakspecialist die zelfstandig kan denken, zelf cijfers kan interpreteren en zich niet omver laat praten door lobbyisten. Dat zie ik lang niet bij iedereen terug.

Vier jaar terug attendeerde iemand mij op de kandidatuur van Theo Hiddema voor FVD. Tot die tijd had ik echt niks met die partij. Ik kom uit een SGP-nest, ben aan-
gesloten bij de gereformeerde gemeente in Groningen. Als ik Baudet privé zou treffen, zou ik met een grote boog om hem heen lopen. Maar van Hiddema had ik hoge verwachtingen vanwege zijn reputatie als jurist. Ik hoopte dat hij het wetgevingsproces zou kunnen versterken en de kwaliteit van de juridische argumentatie in de Kamer zou kunnen bewaken. Mijn inschatting was dat hij ministers niet weg zou laten komen met de dooddoener dat we nu eenmaal te maken hebben met EU-verdragen en EU-regels en dat de dingen daardoor geregeld zijn zoals ze geregeld zijn.

Ik vind dat hij het goed heeft gedaan, maar in zijn eentje kon hij het verschil niet maken.

Hiddema zou van mij gerust mogen terugkomen, maar door al de trammelant binnen FVD ga ik toch weer terug naar de SGP. Ze staan pal voor hun principes. Anders dan de ChristenUnie preken ze geen horizontaal christendom, maar wijzen ze naar boven. Dat vind ik mooi.”