Naar de stembus gaan? Tuurlijk, vindt 96 procent van de RD-achterban, moet je doen. Nog geen 2 procent laat op voorhand een „nee” horen en ook de groep die nog aarzelt, is klein: ruim 2 procent.

Van de groep die gaat stemmen, geeft 87 procent aan al te weten welke partij het wordt. Ruim 76 procent van hen gaat voor de SGP, ruim 11 procent voor de ChristenUnie en ruim 3 procent voor het CDA. Enige animo is er ook voor Forum voor Democratie (2,7 procent) en de PVV (1,5 procent). Ruim 13 procent zweeft nog. Deze kiezers gaan wel stemmen, maar weten nog niet op welke partij.

Van de FVD-kiezers is 70 procent 40 jaar of ouder. Dit percentage is even hoog als bij het CDA. Van de SGP-kiezers behoort 
64 procent tot de 40-plussers; van de CU-kiezers 80 procent. Het aantal VVD- en PVV-kiezers is te laag om zinvolle uitspraken over (leeftijds)categorieën te doen.

Het aandeel mbo’ers onder de respondenten is van de drie christelijke partijen het hoogst bij de SGP: 32 procent (CDA: 18; 
CU: 20). De partij heeft in het onderzoek de minste hbo’- en wo’ers: 54 procent (CDA: 80; CU: 75).

Thema’s

De deelnemers aan het onderzoek kregen een lijst met concrete politieke thema’s voorgelegd, met daarbij de vraag welke drie daarvan zij het zwaarst lieten wegen bij hun stemkeuze. Duidelijk is dat de kiezers van de drie christelijke partijen wisselende en uiteenlopende prioriteiten stellen. Dat een partij zich sterk maakt voor het behoud van Bijbelse waarden, bijvoorbeeld op het gebied van huwelijk en gezin, is zowel voor SGP-, alsook voor CU- en CDA-kiezers het belangrijkst. Bij de SGP staat dit echter met stip bovenaan: 83 procent van de SGP-kiezers plaatst dit in zijn of haar top 3. Bij ChristenUnie en CDA gaat het om 47 en 27 procent. Bij de SGP-stemmers komen de medisch-ethische thema’s op de tweede plaats (48 procent), gevolgd door de inzet van partijen voor het behoud van identiteitsgebonden organisaties (47 procent) en voor christenvervolging (19 procent). Klimaat en milieu staan bij SGP-kiezers op een gedeelde tiende plek (7,4 procent).

De CU-stemmers zetten klimaat en milieu juist op plaats twee (45 procent), gevolgd door medisch-ethische thema’s (42 procent) en sociaal beleid en werkgelegenheid (29 procent). Bij de CDA-kiezers bezet het willen behouden van Bijbelse waarden samen met gezondheidszorg de gedeelde eerste plaats (beide 27 procent); gevolgd door veiligheid (25 procent) en defensie (22 procent).

Opvallend is dat de kiezers van de drie christelijke partijen hun stemkeuze amper laten bepalen door het coronabeleid van het kabinet. De waardering ervoor houdt niet over –gemiddeld moet het kabinet het doen met een mager zesje–, maar door de bank genomen ziet de RD-achterban blijkbaar geen reden om partijen te belonen dan wel af te straffen voor hun specifieke inbreng op dit dossier.

De FVD-stemmers onder hen vormen hierop een duidelijke uitzondering. Voor 80 procent van hen is het coronabeleid doorslaggevend, gevolgd door migratie 
(29 procent), het buitenland- en EU-beleid (22 procent) en het islamiseringsvraagstuk (20 procent).

Grensverkeer

Omdat christelijke kiezers voor een deel dezelfde prioriteiten hebben, is het interessant om na te gaan in hoeverre er binnen de RD-achterban sprake kan zijn van grensverkeer tussen de drie christelijke partijen. In de enquête is op twee verschillende manieren geprobeerd dit enigszins te achterhalen. Allereerst kreeg elke kiezer de vraag op welk alternatief de keus als eerste zou vallen als de partij waar hij of zij eigenlijk op had willen stemmen niet zou meedoen aan de verkiezingen. De CDA-kiezers onder de RD-lezers waaieren in dat scenario uit over ChristenUnie (36 procent), SGP (32 procent) en VVD (21 procent); een duidelijke indicatie dat de CDA’ers onder de RD-lezers tot de behoudende rechterflank van deze partij behoren. Van de RD-lezende CU-stemmers ziet 52 procent in dat geval de SGP als de partij die hen dan het best kan vertegenwoordigen, gevolgd door het CDA (21 procent), GroenLinks (5 procent) en de VVD (3,5 procent). Saillant detail: een CU-kiezer gaat in principe altijd stemmen. Slechts 1 procent blijft volgens de enquête thuis als de partij niet op het stembiljet staat.

De SGP’ers zien eigenlijk maar één alternatief en dat is ChristenUnie stemmen, zo zegt 58 procent. Van deze kiezers zegt zo’n 9 procent geen tweede keus te kunnen noemen. Een even groot percentage geeft aan thuis te blijven als de SGP niet langer op het stembiljet zou staan. Ongeveer 8 procent opteert dan voor het CDA, 4 procent voor FVD, terwijl PVV en JA21 het elk met 3 procent moeten doen.

FVD’ers noemen massaal de SGP als hun tweede keus: 58 procent, op gepaste afstand gevolgd door de PVV (19 procent). Van de FVD’ers blijft 13 procent thuis als hun partij niet mee zou doen.

Honkvast

Ruim 84 procent van de respondenten die in 2017 SGP stemden, zegt dit deze maand opnieuw te zullen doen. Evenwel is er onder SGP-kiezers ook verloop: zo’n 2 procent wijkt dit keer uit naar de CU en eveneens ruim 2 procent naar FVD. Van de SGP’ers die van plan zijn te gaan stemmen, weet 8 procent nog niet op welke partij.

Ook bij ChristenUnie en CDA is het niet een en al stabiliteit. Zo lijkt het erop dat de CU ten minste 53 procent van de RD-achterbanners die in 2017 op de partij stemde, weet vast te houden. Van de deelnemers die in 2017 CU stemden, zegt echter 15 procent te switchen naar de SGP en een kleine 2 procent naar het CDA. Een kwart heeft nog geen definitieve keus gemaakt.

Het CDA houdt in deze enquête onder RD-lezers minstens 46 procent van de kiezers vast, maar ziet afgaande op de gegeven antwoorden wel kiezers vertrekken naar ChristenUnie en SGP. Volgens de cijfers uit de enquête gaat het in beide gevallen om 6 procent. Ook hiervoor geldt de kanttekening dat RD-lezers die CDA stemmen binnen deze partij een specifieke, niet-representatieve groep vormen. Daar komt bij dat het aantal CDA’ers onder de deelnemers veel geringer is dan het aantal CU’ers en SGP’ers, zodat deze percentages uiterst voorzichtig dienen te worden geïnterpreteerd.

Van de CDA’ers die van plan zijn te gaan stemmen, aarzelt 34 procent nog over de uiteindelijke keus.

Dit is het eerste deel van een serie over de stemkeus van de RD-achterban.