Eind maart 2020 speculeerden diverse Nederlanders erover: komt er een geboortegolf over 9 maanden?

Vrijdag bracht het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de geboortecijfers van januari 2021 naar buiten. Daaruit blijkt dat er niet meer geboorten zijn dan anders. Het aantal ligt zelfs lager dan in de januarimaanden van zeker vijftien voorgaande jaren.

Toch is er daarmee nog geen sprake van een dip, zegt onderzoeker Dick ter Steege van het CBS.

„Het aantal geboortes daalt al jaren en dat zet nu door. Nederlandse vrouwen krijgen op steeds latere leeftijd hun eerste kind. Dan is het logische gevolg dat ze er ook minder krijgen. De verwachting die het CBS voor januari had, komt voor een groot deel overeen met de daadwerkelijke cijfers. Er is dus geen sprake van ondergeboorte. De cijfers van januari passen in de trend van de laatste jaren.”

De geboortecijfers van december 2020 vertonen wel een lichte stijging ten opzichte van december 2018 en 2019, maar zitten ver onder het gemiddelde van de laatste 15 jaar. Hoewel december voor een deel en januari in z’n geheel negen maanden na de eerste lockdown vallen, is het nog te vroeg om iets te zeggen over de invloed van corona op het aantal geboorten in Nederland, zegt Ter Steege.

Onzekerheden

„Geboortecijfers hangen onder meer af van hoe mensen hun toekomst zien. Als dat niet te rooskleurig is, kan dat effect hebben op de aantallen geboortes. Dat zal eerder leiden tot een toename dan tot een afname.”

De coronacrisis heeft volgens de CBS-onderzoeker geen eenduidig effect op het toekomstbeeld van mensen. „Velen hebben nu te maken met een hoop onzekerheden, anderen gaat het juist nu voor de wind. Maar vooral jongeren tussen de 25 en 35 weten niet hoe hun toekomst eruit ziet, en zij zijn in de leeftijd om kinderen te krijgen.”

Als toekomstperspectief voor mensen massaal ontbreekt, kan dat een negatief effect op de geboortecijfers hebben, stelt Ter Steege, maar hoe groot dat is, kan hij niet zeggen. „Op de lange termijn hebben die dalende cijfers wel effect op de bevolkingssamenstelling, maar de mate waarin is onbekend.”

Compensatie

Wel kan een periode met een beter toekomstperspectief leiden tot meer geboortes. Dat kan de daling in een tijd met een minder fleurig toekomstbeeld weer compenseren. „Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was er een enorme geboortegolf. Het jaar 1946 was een uitschieter wat betreft het aantal geboortes. Maar het zou me verbazen als dat het effect van het einde van de pandemie zou zijn.” Ook in het algemeen durft Ter Steege niet te voorspellen of er een babyboom komt als de pandemie voorbij is. „Dat hangt af van te veel factoren om daar iets over te kunnen zeggen.”

Verschillende kraamzorgorganisaties waren vrijdagmiddag niet bereikbaar om een beeld te schetsen van de al dan niet uitblijvende drukte waar ze mee te maken hebben.