De Stemming: De ene kieshulp is de andere niet
Het kan zomaar gebeuren: voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen maak je gebruik van meerdere stemhulpen, maar de uitkomsten zijn verschillend. Wat dan te doen? Nog 34 dagen tot de verkiezingen.
Van de straat
De StemWijzer houdt vanaf afgelopen woensdag weer veel Nederlanders even van de straat. De stemhulp van ProDemos werd bij de vorige Kamerverkiezingen maar liefst 6,8 miljoen keer werd ingevuld. De StemWijzer gaat over standpunten van partijen die meedoen aan de verkiezingen. Maar de markt van de stemhulpen heeft nog veel meer te bieden.
Zo heeft alleen al ProDemos nog drie andere stemhulpen. Eén daarvan, de StemmenTracker, gaat over het stemgedrag in de afgelopen jaren in de Tweede Kamer. Een volgende stemhulp, de PartijenWijzer, gaat niet over het actuele politieke debat, maar is gebaseerd op beginselen van partijen. Tot slot is er voor jongeren nog de stemhulp YoungVoice. Verder zijn er nog tal van andere initiatieven; zo komt half februari het Kieskompas online.
Onoverkomelijk
Het invullen van meerdere stemhulpen kan verschillende –zo niet fors verschillende– resultaten opleveren. Wat is dan wijsheid? Allereerst: onoverkomelijk is het zeker niet. Als het één ding laat zien, dan is het wel dat het ‘slechts’ gaat om een stemhulp, hoewel de uitslag soms gepresenteerd wordt als stemadvies. Het is hoe dan ook niet aan te bevelen om een stemkeuze te maken op basis van de stellingen in één stemhulp.
Daarnaast kan een kiezer zijn of haar stemkeuze laten afhangen van verschillende zaken, zoals de inbreng van partijen in de afgelopen jaren, verkiezingsprogramma’s, of een voorliefde voor een bepaalde politicus.
Hoe zwaar deze verschillende factoren wegen, verschilt per persoon. Een eerste vraag bij een verrassende of verwarrende uitkomst is dan ook: wat voor soort kieswijzer heb ik eigenlijk gebruikt? En in hoeverre wil ik mijn stemkeuze op die manier bepalen? Veel stemhulpen gaan alleen over toekomstplannen en beloftes van partijen.
Daarnaast kan het gebeuren dat eenzelfde soort stemhulp –bijvoorbeeld de StemWijzer en KiesKompas– toch een verschillende uitkomst geeft. Een belangrijke vraag is dan: welke onderwerpen kwamen in de verschillende vragenlijsten wel en juist niet aan bod? En hoe zwaar wegen die thema’s voor mij? Ook kan een stemhulp op een andere wijze in elkaar gezet zijn. Zo mogen partijen bij de ene kieshulp wel input geven voor de antwoorden, en bij de andere niet.
Eerste Hulp
De ChristenUnie biedt, net als in 2017, ”Eerste Hulp bij Stemwijzeruitslag”. „Nietsvermoedend vulde je een stemwijzer in. En toen kwam daar opeens ChristenUnie uit… Wat nu?!” Het eerste advies luidt: Laat je ogen rustig uittollen.
