„Ik ben geen vuile antisemiet.” Dat berichtje floepte deze week binnen op de telefoon van FVD-sympathisant Cor Verkade. Afzender: Thierry Baudet. De christelijke vastgoedhandelaar neigt ernaar Baudet te geloven. „In zijn boeken vind ik geen greintje antisemitisme – een van de ergere virussen die de mensheid kwelt.”

Toch is de liefde van Verkade („ik stem SGP”) voor FVD danig bekoeld. „Ik ben bedroefd. De domme dingen die Baudet kennelijk over Joden zei, zullen ongetwijfeld uitdagend bedoeld zijn. Jammer dat Baudet niet zo vaak in de Bijbel leest. Daar staat dat je je tong in toom moet houden en de schijn des kwaads moet voorkomen.”

Forum gaf jongeren met antisemitische gedachtenspinsels veel te veel ruimte, is de „stellige indruk” van Verkade, die FVD financieel steunde en kantoorruimte verhuurt. „Partijen ter rechterzijde van de VVD trekken vreemde sujetten. Dus moet je vanaf dag één waakzaam zijn. Als waar is dat klokkenluiders, die waarschuwden voor jongeren met antisemitische gedachten, zélf een duw kregen, is dat buitengewoon ernstig.”

Te laks

Leeft binnen FVD antisemitisme? De vijf christelijke FVD-sympathisanten die het Reformatorisch Dagblad afgelopen week sprak, reageren door de bank genomen hetzelfde. Ze schrikken van de berichten over Jodenhaat, maar betwijfelen of Baudet werkelijk een antisemiet is. Tegelijkertijd gruwen ze ervan dat Baudet en andere partijprominenten in hun ogen veel te laks optraden tegen FVD-jongeren die dwepen met antisemitisme en nazistische appjes rondstuurden.

„Ik word super verdrietig van die berichten over FVD-jongeren”, zegt een 21-jarige studente politicologie uit reformatorische kring. Ze is FVD-lid en wil anoniem blijven. „De FVD is een slangenkuil.”

„Het antisemitisme onder die FVD-jongeren gaat mijlenver over de schreef. Baudet en andere prominenten hadden tegen hen veel kordater moeten optreden. Dan was FVD veel ellende bespaard gebleven. Het kwaad van Jodenhaat in een partij moet je met wortel en tak uitroeien”, zegt Hans van de Breevaart. In zijn pas verschenen boek ”Concurrent of bondgenoot” pleit de medewerker van het Wetenschappelijk Instituut van de SGP voor meer samenwerking met rechts-populistische partijen als FVD.

Baudet een Jodenhater? Van de Breevaart gelooft dat zomaar niet. „In wat Baudet verkondigt en schrijft in zijn boeken heb ik nooit iets van antisemitisme gemerkt. Dat Baudet kennelijk gelooft dat de miljardair George Soros, toevallig een Jood, bezig is de soevereiniteit van Europese natiestaten te ondermijnen, wil nog niet zeggen dat Baudet daarmee een antisemiet is.”

Beladen thema

Ook FVD-aanhanger Rutger van den Noort („ik ben behoudend christen en zit in dezelfde kerk als CU-leider Gert-Jan Segers en EO-presentator Tijs van den Brink”) betwijfelt sterk of Baudet gedreven wordt door antisemitisme. „Ik heb veel FVD-partijsessies bijgewoond, zoals zomer- en winterscholen. Ik heb nooit gemerkt dat Baudet iets had met antisemitisme.”

Wel kenmerkend voor Baudet zijn de provocatieve, sarrende trekjes in zijn karakter, zeggen meerdere christelijke FVD-sympathisanten. Tom de Nooijer (20), SGP-raadslid in Oldebroek, kan er met zijn pet niet bij dat Baudet „kennelijk voor de fun in een soort academisch debat termen gebruikt als homeopathische verdunning van de bevolking.”

De Nooijer („ik sta welwillend tegenover de FVD, maar zou mezelf niet meteen FVD-sympathisant noemen”) stipt ook Baudets beruchte Marokkanentweet aan. De FVD-leider meldde ten onrechte dat in een trein vriendinnen waren lastig gevallen door vier Marokkanen. In werkelijkheid controleerden NS-medewerkers de vrouwen op hun vervoersbewijzen. „Baudet zou meer moeten beseffen dat je rond dit soort beladen thema’s voorzichtig je woorden moet kiezen. Daarvoor mist hij een antenne. Baudet klaagt over de media, soms terecht, maar reikt zelf de stok aan om hem daarmee te slaan.”

Paaiend

Opvallend is een verhaal van Rutger van den Noort, min of meer een vertrouweling van Baudet. Die vroeg hem, vertelt Van den Noort, in april of hij zin had het fractievoorzitterschap in de Tweede Kamer op zich te nemen. Of Van den Noort met zijn oren stond te klapperen? „Nee hoor, het zou zomaar kunnen dat Thierry die opmerking paaiend of provocatief bedoelde. Hij zinspeelde erop dat hij dan zelf de Kamer zou verlaten en een brede, organisatie zou gaan leiden. Die zou moeten bestaan uit de politieke tak, een mediakanaal, onderwijsinstelling en kunstgalerie.”

Wat voor Van den Noort helder is: Met name het afgelopen jaar is Baudet is rap afgegleden. „Zo is onduidelijk welk coronabeleid hij voorstaat. Ik vind het niet verstandig dat Baudet belangstelling toonde voor complotdenker Willem Engel. Dat is een omstreden man die min of meer ontkent dat we een coronacrisis beleven. Zo maakte Baudet meer haakse bochten waar een flink deel van zijn achterban niet op zit te wachten.”

Blaren

Kun je het als christen verantwoorden aan te schurken tegen FVD? Hanteert de partij op medisch-ethisch terrein niet vooral seculiere en liberale uitgangspunten?

„Ik vind dat een heel moeilijke kwestie”, bekent de studente die lid is van FVD. „Maar ik kijk naar het totale pakket. Ik hoopte dat FVD zou uitgroeien tot een grote rechts-conservatieve beweging. Maar daar lijkt het nu niet meer op.”

Baudet is kritisch over abortus, tekent Cor Verkade aan. „Binnen de FVD praat ik de blaren op mijn tong om uit te leggen dat de Nederlandse praktijk op het gebied van abortus en euthanasie overblijfsel is van de verfoeide cultuur in de jaren zestig van de vorige eeuw. Vergeet niet dat Baudet hardop uitsprak dat iedere abortus een drama is. Nee, ik vind niet dat ik binnen FVD op dit terrein aan een dood paard trek. Ik was blij dat iemand als Henk Otten FVD verliet. Die man stond niet bekend om zijn godsvrucht.”

Dijk

Van den Noort („ik ben prolifefan”) vindt het vooral belangrijk dat een rechts-conservatief machtsblok gewicht in de schaal legt in de regering. „Ik zag tot voor kort FVD als een partij die een zeer christen-vriendelijk beleid voorstaat. Baudet is een fan van christenen en het christelijk geloof, is me meermaals gebleken. Ik achtte hem in staat een dijk op te werpen tegen progressiviteit. Met een christelijke partij van een paar zetels blijf je nu eenmaal een roepende in de woestijn.”

Sprekend met de vijf christelijke FVD-sympathisanten valt meer dan eens de naam van de rooms-katholieke senator Nicki Pouw-Verweij. Zij stapte vorige week uit de FVD-fractie en stond tot voor kort op nummer drie van de kandidatenlijst voor de Tweede-Kamerverkiezingen. Pouw, zo klinkt het, vindt christelijke standpunten op medisch-ethische thema’s van groot belang voor de samenleving. „Ik was van plan op deze behoudende vrouw te stemmen”, zegt de studente politicologie uit reformatorische kring. „In artikelen is Pouw kritisch op de abortus- en euthanasiepraktijk in Nederland.” Ook SGP’er Hans van de Breevaart is lovend over Pouw. „Ze brak duidelijk een lans voor gezinswaarden.”

Tot voor kort huisden in FVD „twee zielen” als het gaat om de benadering van medisch-ethische vraagstukken, analyseert Van de Breevaart. In het behoudende kamp zaten onder meer Baudet, Pouw en Eva Vlaardingerbroek, die inmiddels de FVD de rug toekeerde, maar ruim een maand geleden nog nummer vijf was op de kandidatenlijst voor de Tweede-Kamerverkiezingen. In het meer seculiere kamp van de (vroegere) FVD bevonden zich mensen als Henk Otten en Theo Hiddema, die recent opstapte als FVD-Kamerlid.

Te hard

Van de Breevaart ziet in de chaos bij FVD geen reden meer afstand te houden van een eventuele ‘nieuwe’ FVD onder Baudet. „Op thema’s als minder Europa, realistischer klimaatbeleid en minder migratie kunnen we gewoon zaken blijven doen met zo’n populistische partij.”

Dat SGP’ers sympathie hebben voor de club van Baudet verbaast het Oldebroekse SGP-raadslid Tom de Nooijer (20) allerminst. Hij turfde recent hoe vaak FVD- en SGP-parlementariërs het eens zijn. Best vaak, ontdekte De Nooijer. Hij denkt aan pleidooien voor meer soevereiniteit voor Nederland, afremmen van migratiestromen en „de strijd tegen het groene geloof”.

Soms heeft de SGP meer aan FVD dan aan CU, zegt De Nooijer, die zelf enkele maanden geleden op het FVD-partijkantoor in Amsterdam enkele uren met Baudet en een paar andere FVD’ers van gedachten wisselde. „Net als de SGP stemde FVD tegen het opnemen van lhbt-rechten in artikel 1 van de Grondwet. De CU stemde daarvoor.”

Toch moeten staatkundig gereformeerden zich niet al te rijk rekenen met Baudet en de zijnen, nuanceert het SGP-raadslid. „Je kunt er niet van op aan dat FVD altijd stemt ten gunste van de prolifebeweging.”

Met de stijl van Baudet heeft De Nooijer weinig. „Hij gaat er te hard in. Zo verwijt Baudet politieke tegenstanders, waaronder VVD en CDA, dat ze uit zijn op de vernietiging van Nederland. Op die manier trek je de integriteit van je politieke opponenten in twijfel. Dat moet je niet doen.”

Zonder uitzondering verwachten de vijf christenen die gecharmeerd zijn van FVD dat een eventuele ‘nieuwe’ FVD onder leiding van Baudet in maart niet razend populair zal worden. Hooguit tien zetels sleept Baudet in de wacht, klinkt het. „Hij zal nooit meer de grote, brede volkspartij kunnen bouwen nu het liberale deel van FVD is opgestapt”, schat Van den Noort in. „Ja, kiezers zijn vergeetachtig, maar ze houden ook niet van onrust in een partij.”

Hoe ze ook treuren bij de rokende FVD-brokstukken, alle vijf christenen zijn ervan overtuigd dat op rechts ruimte is voor een forse conservatieve volkspartij. Die, net als FVD, oog heeft voor de soevereiniteit van Nederland, klinkt het.

„Ja, geef mij de gulden maar terug”, mijmert de studente. Ze gruwt: „Nu verdwijnt veel te veel Europese subsidie in zakken van corrupte figuren in Hongarije en Polen.”

De SGP zou een graantje mee kunnen pikken van de malaise bij de FVD. Zo overweegt de studente een stem op de „stug gereformeerde” SGP. Al hikt ze aan tegen het vrouwenstandpunt. Over de CU piekert ze niet. „Dat is een christelijke GroenLinks.” Ook PVV is geen optie. „Te dun, te extreem. Al is Kamerlid Martin Bosma een heel goede politicus. Prachtig hoe hij de links-progressieve agenda van de Nederlandse Publieke Omroep ontmaskert.”

Bij de Provinciale Statenverkiezingen in 2019 stemde de jonge vrouw CDA. „Een stabiele, kalme man als Sybrand Buma sprak me aan. Maar later dacht ik: ik stem niet op vriendelijke mensen, maar wil dat mijn standpunten een stem krijgen.”

Rutger van den Noort zal „hoogstwaarschijnlijk” zijn FVD-lidmaatschap stopzetten. Baudet krijgt zijn stem in 2021 vrijwel zeker niet. „Hij is niet geschikt een partij te leiden. Je bent geen goede leider als je FVD-jongeren die patroonmatig nazi-achtige teksten verspreiden, de hand boven het hoofd houdt. Thierry beschouwt iedereen die hem tegenspreekt als een vijand die hem een dolk in de rug steekt.” Ook Van den Noort overweegt SGP te stemmen.

Stadswijken

Verkade: „Ik gun de verweesde FVD-kiezers een salonfähige, conservatieve partij. Tussen VVD en PVV.” Meest geschikte leider? „Derk Jan Eppink, Europarlementariër voor FVD. Het moet een partij zijn die geen ruimte biedt aan extreme figuren.”

„Een partij die naar het volk luistert”, hoopt Van de Breevaart. „Die oog heeft voor bijvoorbeeld de nadelen van de komst van groepen migranten. Daardoor ontstaan in stadswijken grote fricties. Daar kijkt de elite aan voorbij.”