Vanwege de coronacrisis moest Michelin genoegen nemen met een onlinepresentatie van de e.Primacy, zoals de nieuwe band heet. De ronkende woorden waren er echter niet minder om. De bandenfabrikant uit de Franse stad Clermont-Ferrand sprak van een regelrechte doorbraak, onder meer vanwege de volledig CO2-neutrale productieketen. „Dat begint al bij de winning van onze ruwe grondstoffen. Vervolgens maken we de banden in fabrieken die draaien op groene stroom en hergebruiken we banden aan het einde van hun leven. Dit is dan ook de eerste band waarvan precies duidelijk is wat de impact ervan op het milieu is.”

Ook de automobilist gaat het merken als hij met e.Primacybanden gaat rijden, zegt Michelin. Door een verbeterde samenstelling van het rubber hebben de banden een lagere rolweerstand, wat wil zeggen dat de motor van een auto minder moeite hoeft te doen om de banden te laten rollen. Omdat daar minder energie voor nodig is, haal je meer kilometers uit je brandstoftank of, als je elektrisch rijdt, accupakket. Voor een elektrische auto met een bereik van 400 kilometer betekent dat concreet dat er 30 kilometer per laadbeurt meer gereden kan worden. Tot slot garandeerde de bandenfabrikant dat de nieuwe band langer meegaat, tot wel 5000 kilometer vergeleken met andere banden, ofwel een besparing van 80 euro.

Tweehonderd ingrediënten

Bandenfabrikanten zijn volop bezig met de ontwikkeling van duurzame autobanden die niet alleen milieuvriendelijker zijn –of minder vervuilend, het is maar van welke kant je het bekijkt–, maar de klant ook geld besparen. Tegenwoordig vloeit nog grofweg 20 procent van de autobrandstof weg via de banden. Dat komt vooral door de rolweerstand –de wrijving tussen het wegdek en de band– en energieverlies door warmteontwikkeling als gevolg van het indeuken en terugveren van het rubber.

Fabrikanten proberen die weerstand sinds jaar en dag zo veel mogelijk te verlagen, bijvoorbeeld door een ingrediënt toe te voegen waardoor de band beter rolt of de bandmassa te verlagen. Zo bevat een gemiddelde autoband tegenwoordig meer dan 200 grondstoffen. De bekendste daarvan is koolstofpoeder (carbon black of zwartsel), dat de band zwart kleurt en negentig jaar geleden voor een revolutionaire verbetering van autobanden zorgde. Carbon black voorkomt snelle slijtage. Het is bestand tegen uv-straling en ozon, die de elasticiteit verminderen en scheuren veroorzaken.

Ook een subtiele verandering van het profiel kan veel schelen of een versmalling van de flanken of een verkleining van de bandmassa. Hoewel een autoband niet zonder profiel kan, geldt de regel: hoe minder profiel, hoe energiezuiniger. Een nieuwe band heeft bijvoorbeeld een profieldiepte van ongeveer 8 millimeter. Hoe meer de band slijt, hoe zuiniger hij in principe is, tot wel 20 procent als het profiel nog maar 1,6 millimeter diep is. Daarna moet de band om veiligheidsredenen worden vervangen.

Voor de nieuwe e.Primacy heeft Michelin een aantal van deze slimmigheden toegepast. Zo beschikken de flanken over zijwanden die minder flexibel zijn dan bij bestaande banden en daardoor op slecht wegdek minder energie absorberen. Door een speciale structuur onder het loopvlak drukt de band bovendien minder hard op het wegdek, zonder grip te verliezen.

Russische paardenbloem

Niet alleen verbeteren bandenfabrikanten de bestaande rubberen autoband, maar ook zoeken ze naar materialen die traditioneel natuurrubber volledig kunnen vervangen. Vooral omdat de vraag ernaar groter is dan de productie. Bovendien ligt altijd de dreiging van kwalijke schimmels op de loer, zoals die in Zuid-Amerika eind jaren twintig van de vorige eeuw de hele rubberproductie vernietigden.

Synthetisch rubber, sinds begin vorige eeuw een alternatief voor natuurrubber, is niet sterk genoeg. De kandidaat die momenteel het veelbelovendst lijkt om natuurlijk rubber te vervangen, is opmerkelijk: de Russische paardenbloem (Taraxacum kok-saghyz). De kwaliteit van het rubber dat dit plantje in de wortel produceert, bleek na onderzoek van de Wageningen University (WUR) in samenwerking met de Nederlandse bandenfabrikant Vredestein/Apollo, vergelijkbaar met het rubber van de Hevea-rubberboom.

Volgens hoofdonderzoekster Ingrid van der Meer (WUR) bleken de eerste auto- en ook fietsbanden van paardenbloemrubber die van de band rolden zelfs een nog betere grip op natte oppervlaktes te hebben dan banden van natuur- en synthetisch rubber. Van der Meer: „Bij het opschalen van het extractieproces zaten er nog wel te veel onzuiverheden in het rubber, waardoor het voor andere rubberproducten nog niet zuiver genoeg is. Maar voor banden is het nu al goed te gebruiken.”

Interessant gewas

Een groot voordeel van de paardenbloem is dat die op meer plekken geteeld kan worden dan de rubberboom, die alleen in de tropen gedijt. Dat scheelt in productieafhankelijkheid en vervoerskosten. Ook heeft de plant niet veel voedingsstoffen nodig en vrijwel geen pesticiden. Van der Meer: „Daarbij komt dat het voor boeren een interessant gewas is omdat het binnen een jaar kan worden gezaaid en geoogst.”

Alles ligt volgens Van der Meer klaar om de paardenbloemband commercieel te gaan produceren. „Er zijn al boeren die de planten willen telen en bandenfabrieken die willen produceren. Het enige probleem is dat het paardenbloemrubber nu nog iets duurder is dan rubber van de rubberboom. Dat komt vooral doordat er nog niet veel vraag naar is. Maar als de rubberprijs omhooggaat vanwege de afnemende beschikbaarheid, komen we vanzelf steeds dichter bij het punt waarop het economisch rendabel zal zijn. Ik schat in dat er over vijf jaar wel commerciële paardenbloembanden worden geproduceerd.”

Vijf keer slimme banden van de toekomst

1. Hakkapeliita 8: In deze zomer- en winterband in één van het Finse Nokian Tyres zitten tientallen metalen noppen verborgen in het profiel. Met een druk op de knop komen ze omhoog en heb je in ijzige omstandigheden grip op de weg.

2. EMembrane: De slimme, dynamische band van de Zuid-Koreaanse bandenfabrikant Hankook verandert afhankelijk van de wegomstandigheden en snelheid, de interne structuur én het profiel. Bij hoge snelheid bijvoorbeeld zet het middelste deel van het profiel uit, waardoor de band meer grip heeft.

3. Tiltread: Tilt betekent kantelen, en dat is precies wat deze slimme band doet. Stel je drie ringen voor die aan elkaar vastzitten maar ten opzichte van elkaar verschuiven. Het betekent dat de banden in bochten volle grip op het wegdek houden, wat het rijden soepeler maakt. „De Tiltread geeft je het soepele gevoel van een tweewielige motor in een vierwielig voertuig”, zegt de fabrikant.

4. MagTrac: Omdat de buitenband door magnetische velden geheel losstaat van het binnendeel, is het rijcomfort optimaal. Iedereen die weleens in een magneettrein heeft gezeten, weet dit. Rijden we binnenkort allemaal op magneetbanden? Hankook, dat de MagTrac ontwierp, gelooft erin.

5. Vision: De 3D-geprinte, luchtloze band van Michelin bestaat volledig uit gerecyclede en natuurlijke materialen, zoals blikjes, melasse, plasticafval, bamboe, hooi en cardboard. Is het profiel versleten? Dan laat je bij het printstation langs de weg binnen een minuut een nieuw laagje aanbrengen.