Waarom is kernenergie terug op de agenda?

Het debat over kernenergie kent een golfbeweging. Na de ongevallen in Harrisburg (1979), Tsjernobyl (1986) en Fuksuhima (2011) was het sentiment veelal negatief. Tussendoor zag je pieken met meer acceptatie onder de bevolking. Zo stond er in mei 2001 in Trouw een artikel met vrijwel exact dezelfde kop als bovenstaande.

In Nederland zag je een kentering in het najaar van 2018, na aandacht voor kernenergie in het tv-programma Zondag met Lubach. Daarop ontbrandde een politieke en maatschappelijke discussie. Vorig jaar nam de Kamer een motie aan voor een onderzoek naar de mogelijke rol en kosten van kernenergie.

Speelt ook mee dat nucleaire energie CO2-vrij is?

Zeker. Internationaal lijkt er wat dat betreft wat te kenteren. Diverse linkse activisten omarmden kernenergie in hun strijd tegen klimaatverandering. Zo sprak de Engelse Zion Lights, kopstuk van Extinction Rebellion, zich deze zomer uit voor de technologie. In Nederland is het vooralsnog vooral politiek rechts dat voor atoomenergie pleit.

De lage CO2-uitstoot van kerncentrales wordt ook erkend door officiële instanties. Zo ziet het Internationaal Energieagentschap (IEA) kernenergie een belangrijke, maar beperkte rol spelen binnen de klimaatneutrale elektriciteitsmix van de toekomst. Het IEA gaat uit van een aandeel van 17 procent in 2050 (nu zo’n 11 procent).

Hoe werkt kernenergie?

Alle materie -–of het nu gaat om gesteente, voedsel of dieren– bestaat uit minuscule atomen. Sommige scheikundige elementen, zoals uranium, zijn vrij eenvoudig te splitsen. Bij kernsplijting ontstaat een kettingreactie, waardoor er steeds meer atomen uiteenvallen en er enorm hoeveelheden energie vrijkomen. Als deze kettingreactie gecontroleerd gebeurt in een kernreactor, kun je met de vrijgekomen warmte stoom en daarmee elektriciteit opwekken.

Hoe zit het met de kosten?

Kerncentrales zijn dure dingen. Ze vergen al snel een investering van zo’n 8 miljard euro. De vraag is hoe dat zich verhoudt met duurzame energie. Volgens een woensdag gepresenteerd rapport zouden de totale kosten van elektriciteit uit kernenergie in 2050 lager liggen dan voor zon en wind. Dat zou met name komen door de extra stroomkabels die nodig zouden zijn in een scenario met vrijwel alleen zon en wind.

Krijgen we nu snel meer kerncentrales?

Nee, zo’n vaart gaat dat niet lopen. Enkel de bouw van de gemiddelde kerncentrale duurde tegenwoordig al tien jaar. Daar kan zo nog eens tien jaar bijkomen voor de voorbereiding, qua vergunningen en procedures.

Het kabinet gaat –na de motie van VVD van vorige week– onderzoeken of er energiebedrijven zijn die bereid zijn te investeren in een kerncentrale. Echter, nu al blijkt dat energiebedrijven niet in de rij staan. Alle grote concerns gaven in het FD aan geen interesse te hebben. Die afwijzende reactie valt te verklaren. Het politieke draagvlak is grillig en kan zo weer veranderen. Daarnaast worden bouwtijd en kosten vaak ver overschreden. Zo zou een hogedrukreactor in Normandië voor 3,4 miljard moeten worden opgeleverd in 2012. Uiteindelijk startte de bouw pas eind 2018 en hing er inmiddels een prijskaartje aan van 11,3 miljard. Op zulke tegenvallers zijn de bedrijven niet zo happig.