Dinsdag ligt het vuistdikke boek in de winkel en kunnen experts zich buigen over de politieke schade die het aanricht.

Dat Trump heeft geprobeerd de verschijning van het boek tegen te houden, is van hem uit gezien goed verklaarbaar. Het beeld dat Bolton van hem schetst, is weinig vleiend. Trump wordt getekend als een impulsieve en incompetente regeringsleider, die weinig kennis van zaken heeft, snel onder de indruk is van dictatoriale leiders en die vooral bezig is met zijn eigen ego. Geen mens zou graag zoiets over zichzelf gepubliceerd zien, maar zeker niet een president die over enkele maanden herkozen wil worden.

Nog erger is dat dit negatieve beeld wordt neergezet door een gerespecteerd en deskundig diplomaat, die anderhalf jaar lang een van de naaste medewerkers van de president is geweest. Bolton was aanwezig bij allerlei vertrouwelijke besprekingen, reisde met Trump naar ontmoetingen met andere groten der aarde.

Het allerpijnlijkst is echter dat Bolton al jaren bekend staat als een zeer overtuigd, conservatief Republikein. Hij diende onder de beide presidenten Bush. Niemand in Amerika heeft tot nu toe zijn loyaliteit aan de Republikeinse zaak betwist. Dat deze mastodont van de partij zo’n vernietigend oordeel over Trump schrijft, is zeer schadelijk voor de president.

Dat Bolton zijn boek juist nu laat verschijnen, kan niet zonder reden zijn. Hij wil voorkomen dat Trump wordt herkozen. Dat heeft hij zondagavond ook met zoveel woorden gezegd in een interview met de zender ABC. Daarin noemde hij Trump „een gevaar voor de democratie”, die wanneer hij is herkozen, zich volledig zal uitleven omdat hij zich dan niet meer druk over zijn herverkiezing hoeft te maken. „Dan zal duidelijk worden wat zijn ware aard is: Trump is geen echte conservatief. Dat is de reden dat ik dit boek heb geschreven.”

Trump en zijn medewerkers verwijten Bolton rancuneus te zijn. Dat is niet helemaal uit de lucht gegrepen. De memoires bevatten een optelsom van tekorten en blunders van Trump. Enige reflectie op zijn eigen functioneren geeft Bolton nauwelijks. De vraag kan worden gesteld: Wat deed hij om de risico’s te verminderen?

Verwacht wordt dat Trump weer naar de rechter stapt om Bolton aan te klagen voor het schenden van staatsgeheimen. Of dat slaagt, is de vraag. Bovendien nadert inmiddels het volgende probleem voor de Amerikaanse president. Zijn nichtje, een dochter van zijn overleden broer Fred, publiceert in augustus een boek over haar oom. Daarin staat dat hij de nood van zijn broer, een alcoholist, negeerde en verder dat hij betrokken was bij frauduleuze fiscale praktijken.