Dat stelt de interkerkelijke stichting Gave in het recent verschenen rapport ”Geloofwaardigheid van bekering” dat vrijdag wordt besproken op een Europese conferentie van christenjuristen. Gave belicht in de studie de effecten van de nieuwe werkinstructie van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Deze werd in juli 2018 van kracht.

„Ondanks alle goede richtlijnen van de nieuwe werkinstructie zien we nog geen verbeteringen in de beoordeling van individuele gevallen”, stelt dr. Marnix Visscher, coördinator juridische ondersteuning bij Gave. Dit kan volgens hem te maken hebben met het uitblijven van een „verbeterde training” voor de medewerkers, die niet direct gerealiseerd zal zijn. Intussen zou de IND „objectieve informatiebronnen” en „deskundig advies” rond de beoordeling van een bekering meer dan eens terzijde leggen.

IND-medewerkers zouden zich te veel richten op de cognitieve aspecten van een bekering en te weinig oog hebben voor de sociale en emotionele kanten. Dit leidt er volgens Gave toe dat een zogeheten passieve bekering, die plotseling kan optreden en soms sterk emotioneel gekleurd is, meer dan eens niet wordt herkend.

In het rapport beschrijft Gave 17 van de 54 zaken die zij onderzocht van bekeerlingen uit Iran, Irak en Afghanistan. De IND nam hierover in 2018 een beslissing, overigens voor een deel voordat de nieuwe werkinstructie van kracht werd. Als voorbeeld wijst Visscher op een casus waarin de IND een bekering ongeloofwaardig acht omdat deze zou hebben plaatsgehad toen de asielzoeker jonger dan 16 jaar was.

Visscher: „Deze Afghaanse vertelde dat ze op haar tiende afstand had genomen van de islam. De IND vindt dat per definitie ongeloofwaardig omdat je als minderjarige niet geacht wordt eigen keuzes te maken. Deze stelling wordt nergens onderbouwd.”

Gave gaat ook in op de zaak van een Iraanse asielzoeker die zegt op 15-jarige leeftijd afstand te hebben genomen van de islam. „Omdat de geloofsafval op zo’n jonge leeftijd niet werd geloofd, werd een bekering op latere leeftijd door de IND ook in twijfel getrokken”, aldus Visscher.

In diverse andere casussen verweet de IND de asielzoeker dat hij zich niet heeft verdiept in verschillende denominaties voordat hij zich bij een kerk aansloot, signaleert Gave. „Dit is in strijd met de nieuwe werkinstructie van de IND.”

Een woordvoerder van de IND zegt desgevraagd dat hij zich niet herkent in de kritiek. Hij stelt dat de werkinstructie, die te vinden is op de website van de IND, „voldoende handvatten biedt en dat medewerkers conform de werkinstructie handelen.” Het document „maakt inzichtelijk hoe de beoordeling plaatsvindt. Indien de vreemdeling meent dat in zijn individuele geval de bekering niet correct is beoordeeld, kan hij zich tot de rechter wenden.”

De IND wil niet reageren op concrete zaken, bijvoorbeeld van asielzoekers die voor hun zestiende afstand namen van de islam. „In het algemeen kan worden aangegeven dat de IND een bekering niet enkel ongeloofwaardig acht omdat de vreemdeling nog geen 16 jaar oud is.”

De nieuwe werkinstructie is, aldus de IND, toegelicht op alle locaties waar asielverzoeken van bekeerlingen worden behandeld. Ook biedt de dienst medewerkers workshops aan over onder meer bekeringsverhalen. „Alle medewerkers die asielverzoeken van bekeerlingen behandelen, zullen in de komende periode deze workshops doorlopen.”

Ook in de opleiding voor nieuwe medewerkers besteedt de IND, aldus de woordvoerder, aandacht aan het thema bekeerlingen.

Lees ook:

Kritiek op beoordeling bekering asielzoeker door IND (RD, 8 mei 2018)

„Iedereen gelooft bekeerde asielzoeker, behalve de IND” (RD, 30 mei 2018)

IND gaat bekering asielzoekers anders beoordelen (RD, 4 juli 2018)

Harbers: IND mag bekering asielzoekers herbeoordelen (RD, 23 november 2018)