Trump is er stellig van overtuigd dat er met poststemmen wordt gefraudeerd. Hij wil daarom dat alleen de stemmen die de kiezers persoonlijk op een stembureau hebben uitgebracht, worden meegeteld. „Maar in 2016 zei hij precies het tegenovergestelde”, weet prof. Kennedy. „Toen zei hij dat er met stemmen die mensen in een stemlokaal kwamen uitbrengen, werd gerommeld. Daarom wilde hij toen dat mensen per post stemden. Dat was volgens hem veel betrouwbaarder. Het is daarom merkwaardig dat hij nu al maanden beweert dat het stemmen per post fraude in de hand werkt.”

Trump zegt dat de verkiezingen dit jaar door Biden zijn gestolen. „Maar in 2016 zei hij dat ook. Alleen ging het toen niet om de Democraten, maar om zijn partijgenoot Ted Cruz, die de Republikeinse voorverkiezingen in Iowa van hem had gewonnen.”

De conclusie van Kennedy is helder. „Trump heeft in zijn aard dat hij alleen maar kan winnen. Het woord verliezen komt in zijn woordenboek niet voor. Dus als hij het onderspit delft, kan dat in zijn optiek alleen maar zijn omdat de tegenstander vals heeft gespeeld.”

Belangrijke boosdoeners zijn volgens Trump de media. Die zouden op de hand van Biden zijn. Kennedy wil niet ontkennen dat grote media als CNN en NBC soms een lichte voorkeur voor de Democratische presidentskandidaat hebben getoond. „Maar bedenk wel: medewerkers van de grote mediabedrijven zijn professionals. Die kunnen de werkelijkheid niet echt verdraaien. Dat zou hun positie ondergraven. Bovendien wilden de media voorkomen dat zich zou herhalen wat in 2016 is gebeurd. Toen voorspelden ze al voor het einde van de verkiezingen dat Hillary Clinton had gewonnen. Daarmee bleken ze fout te zitten. Dat Trump nu roept dat de media hem naar de nederlaag hebben geleid, is zwaar overtrokken. Zelfs de verkiezingsanalisten van de hem welgezinde zender Fox News hebben gezegd dat hij heeft verloren. Alleen in de opinierubriek van Fox zijn er nog die dit tegenspreken, maar hun verkiezingsanalisten zijn helder: Biden heeft gewonnen.”

Bubbel

Een probleem is volgens Kennedy dat mensen tegenwoordig allemaal hun eigen nieuwsbronnen selecteren. „Door de kabeltelevisie en door de sociale media kan iedereen zijn eigen media selecteren. Het andere, tegenovergestelde geluid, wordt genegeerd en de algoritmes op sociale media zorgen er nog extra voor dat je alleen nieuws ziet van bronnen die bij jou passen. Zo leeft iedereen in zijn eigen bubbel. Veel Trumpstemmers luisteren alleen maar naar pro-Trumpzenders; Biden-kiezers doen hetzelfde met pro-Bidenzenders. Het probleem voor de Trumpstemmers is dat Fox News, dat lang hun voornaamste nieuwsbron was, in hun ogen nu ook vooringenomen en tegen Trump is.”

De kritiek van Trump op de poststemmen heeft volgens Kennedy alleen maar te maken met het feit dat dit jaar vooral Democraten van die mogelijkheid gebruik hebben gemaakt. „Vanwege de coronapandemie hebben vooral zij voor het stemmen per post gekozen. Zij zijn doorgaans meer beducht voor besmetting met het virus dan Republikeinen. Toen eenmaal duidelijk was dat er veel poststemmen van de Democraten kwamen, ging Trump roepen dat die methode erg fraudegevoelig is. Terwijl dat in het verleden nooit is gebleken.”

Dat er grootscheepse fraude is gepleegd, kan volgens Kennedy ook om andere redenen absoluut niet waar zijn. „Het ingewikkelde Amerikaanse kiessysteem maakt dat onmogelijk. Verkiezingsprocedures zijn lokaal geregeld. Niet alleen elke staat, maar elk district binnen zo’n staat heeft éigen regels die al tientallen jaren worden gehanteerd. Alleen al daardoor is het vrijwel uitgesloten dat er sprake kan zijn van grootscheepse, systematische fraude.

Gesteld dat men daartoe plannen had, dan moest daar een organisatie voor worden opgetuigd waarbij honderden mensen betrokken zouden zijn om in tientallen districten op grote schaal malversaties te plegen. Alleen dan zou een kandidaat op oneerlijke manier tienduizenden stemmen kunnen binnenhalen. Maar niemand gelooft toch dat een organisatie van honderden malversanten onopgemerkt zou blijven voor de FBI of dat geen enkele deelnemer zich een keer verspreekt?”

De kritiek van Trump is volgens Kennedy ook niet consistent. „In Pennsylvania –waar hij voorstond– wilde hij dat het tellen werd gestopt; in Arizona –waar hij achterstond– wilde hij juist dat er werd doorgeteld.”

De stelling van mensen die Trump steunen, dat Biden veel te vroeg tot winnaar is uitgeroepen, is volgens Kennedy vergezocht. „De uitslag die de media naar buiten brengen, is mede gebaseerd op de analyse van Associated Press. Dat persbureau brengt al sinds 1848 de uitslag en heeft er vrijwel nooit naast gezeten. De analisten die daar zitten, zijn professionals en hebben een beproefde methode. Ze zijn ook heel voorzichtig in hun analyses en conclusies.

Voorbeeld? Iedereen wist dat de Republikeinen in Alaska de winnaar zouden worden. Toch wachtte AP lang met het bekendmaken van die overwinning, omdat de telling in die staat langer duurde dan verwacht. De mensen van AP komen dus pas met een uitslag als elke twijfel is weggenomen.

Trump had er vier jaar geleden ook geen moeite mee dat AP hem tot winnaar uitriep, terwijl op dat moment ook nog niet alle stemmen waren geteld. Toen zeiden zijn aanhangers ook niet dat er tot half december moest worden gewacht; het moment dat het kiescollege de nieuwe president kiest. Nee, toen was hij er als de kippen bij om de overwinning op te eisen op basis van de uitslag van AP, waar hij nu zoveel kritiek op heeft.”

Maar Trump is wél een aantal rechtszaken begonnen.

„Inderdaad. Je weet nooit helemaal zeker wat rechters gaan zeggen. Maar ik verwacht niet dat die zaken iets opleveren. Er is nog geen spoor van bewijs dat er is gefraudeerd. Tot nu toe heeft de rechter ook alle klachten ten aanzien van fraude afgewezen. Natuurlijk kan er ergens weleens iets fout zijn gegaan. Maar dat zijn incidenten.”

In het federale hooggerechtshof zitten nu zes conservatieve rechters. Er zijn Republikeinen die hopen op steun van die rechters. Overigens zijn daar ook mensen binnen het kamp van Biden bang voor.

„Ik acht het uitgesloten dat het federale hooggerechtshof zomaar een uitspraak doet die Trump helpt. In de eerste plaats omdat de verkiezingen per staat worden geregeld; daar zullen de leden van het hooggerechtshof zich niet over uitspreken. Bovendien zijn dit allemaal topjuristen; professionals die een beroepseer hebben. Zij zullen niet zomaar een uitspraak doen om Trump daarmee te helpen. Hooguit kan het federale hooggerechtshof stellen dat een bepaalde categorie poststemmen niet mag worden meegeteld omdat ze te laat zijn binnengekomen. Maar in Pennsylvania gaat dat het verschil niet maken voor Trump.”

Toch zijn er de laatste dagen steeds meer vooraanstaande Republikeinen die Trump bij zijn gang naar de rechter steunen. Neem minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, die dinsdag zei dat de vreedzame overgang naar de tweede termijn van Trump aanstaande is.

„Dat klopt. Maar de vraag is waarom ze dit zeggen, en of ze dit menen. Was de opmerking van Pompeo serieus, of als scherts bedoeld? Daarover verschillen de commentatoren in de VS van mening. Opvallend is ook dat vicepresident Mike Pence zich vele malen voorzichtiger dan Trump uitdrukt. Hij zegt dat elke stem moet worden geteld. Maar daar zijn de Democraten het ook mee eens. Binnen de Republikeinse partij zijn er ook mensen die vinden dat Trump gewoon moet toegeven dat hij heeft verloren.”

Waarom zeggen ze dan niet klip en klaar dat Biden heeft gewonnen?

„Als je nu als Republikein zegt dat Trump zijn nederlaag moet accepteren, is dat voor je positie in de partij een groot risico. Trump is de dominante factor binnen de partij, de man om wie alles draait. Die wil je niet tegen je krijgen. Maar veel partijgenoten zeggen bewust alleen dat Trump het recht heeft om naar de rechter te stappen; niet dat er grootschalig is gefraudeerd.”

Trump moet zich realiseren dat hij weinig kans heeft. Waarom geeft hij niet toe?

„Ik kan niet in het hoofd van de president kijken. Er zijn signalen vanuit het Witte Huis dat hij er langzamerhand toe neigt de overwinning van Biden toe te geven. De vrees dat hij in januari niet uit het Witte Huis wil vertrekken, deel ik niet. Een staatsgreep, zoals sommigen vrezen, acht ik uitgesloten. Op enig moment zal hij toegeven.

Maar dan moet hij wel een verhaal hebben. Dat is ook een reden dat hij die rechtszaken voert. Tegenover zijn achterban moet hij duidelijk maken dat hij eigenlijk heeft gewonnen en tot het bittere einde heeft gevochten om dat te bewijzen. Dat kan ook van belang zijn voor zijn eigen toekomst en die van de Republikeinse Partij.”

Zal hij zich in 2024 opnieuw kandidaat stellen?

„Dat acht ik niet uitgesloten. Of een van zijn kinderen. Wie van hen is onduidelijk, maar een kandidatuur uit de familie Trump in 2024 is zeer wel mogelijk.”

Hoe groot is de blijvende invloed van Trump?

„In ieder geval zal Trump binnen de Republikeinse Partij zijn invloed houden. Dat is ook logisch. Hij heeft veel mensen naar de stembus gekregen die voor hem stemden. Daarbij zij aangetekend dat hij het enerzijds iets beter heeft gedaan dan verwacht, maar anderzijds wel 5 tot 7 miljoen stemmen minder dan Biden heeft gekregen. Dat is een fors verschil – en miljoenen mensen zijn ook juist naar de stembus gegaan om tégen Trump te stemmen. Desondanks blijft de huidige president de komende jaren een grote stem hebben in zijn partij. Republikeinen zullen hem niet graag tegen zich hebben. Hij is hun onbetwiste leider.

Anderzijds, als hij straks geen president meer is, zal zijn invloed minder worden. Dat kan niet anders. Het is dan ook de vraag of de media hem op lange termijn deze mate van aandacht blijven geven. Wel zal Trump in ieder geval de eerste periode na zijn presidentschap een belangrijke rol spelen in het publieke debat. Dat is duidelijk anders dan eerdere voormalige presidenten, die een meer teruggetrokken leven gingen leiden.

Sowieso is Amerika onder Trump veranderd, al zijn de exacte gevolgen van zijn presidentschap nog niet duidelijk. Het nationalisme, het ”America First”-denken is bijvoorbeeld sterker geworden. Ook Joe Biden zal daardoor op het gebied van buitenlands beleid anders moeten regeren dan hij onder Barack Obama heeft gedaan.”