Er is een verontrustende trend van toenemende discriminatie van lhbtiq’ers en aanvallen op lhbtiq-evenementen in delen van de Europese Unie zichtbaar. Dat is voor de Europese Commissie de reden om donderdag met haar eerste lhbtiq-strategie te komen. „Het is absoluut noodzakelijk dat de Europese lidstaten snel reageren en deze nieuwe ontwikkelingen de kop indrukken.”

De voorgestelde plannen bevatten onder meer het strafbaar maken van haat tegen lhbtiq’ers in de EU. Het dagelijks bestuur in Brussel wil haatmisdrijven op de lijst van zogenoemde „Euro-crimes” zetten. Dat zijn misdrijven die „vanwege hun bijzonder ernstige aard” en „grensoverschrijdende dimensie” op Europees niveau worden aangepakt.

Het toevoegen van haatmisdrijven aan de lijst van Europese strafbare feiten zou een aanpassing van artikel 83 in het Verdrag betreffende de werking van de EU vereisen. Dat is alleen mogelijk als alle lidstaten daar unaniem mee instemmen. Eurocommissaris Vera Jourova (Waarden) bevestigde de moeilijkheid hiervan: „Het wordt een lastig debat met de lidstaten.”

Daarnaast wil de Commissie dat elke lidstaat alle vormen van ouderparen erkent. Niet alle EU-landen erkennen nu ‘regenbooggezinnen’ –gezinnen met lhbtiq’ers als ouders– uit andere lidstaten. Ook dit plan moeten de lidstaten unaniem steunen, omdat familierecht een nationale bevoegdheid is. Het is een grote vraag of bijvoorbeeld Polen en Hongarije hiermee akkoord gaan. Als dat niet het geval is, wordt het onmogelijk om de plannen af te dwingen.

Verantwoording

De Eurocommissaris en haar collega Helena Dalli (Gelijkheid) herhaalden donderdag in een persconferentie meermaals dat de strategie „tegen niemand is gericht” en dat ze geen lidstaat ter verantwoording willen roepen.

Desondanks spraken ze wel expliciet over hun zorgen om Polen en Hongarije. Dalli zei „nooit te accepteren” dat er lhbt-vrije zones zijn. „Dat zijn eigenlijk gebieden zonder menselijkheid.” Deze lhbt-vrije zones bestaan in sommige delen van Polen. Het is daar niet gewenst publiekelijk uitgesproken voor lhbti’ers te zijn. „Wij zijn hier om deze lidstaten te helpen om inclusief te zijn”, zei Dalli later.

Ook de wetsvoorstellen die de Hongaarse partij van premier Viktor Orban dinsdagavond indiende, kwamen donderdag kort aan bod. De plannen zijn om in Hongarije grondwettelijk te laten vastleggen „dat kinderen opgroeien met de waarden van de christelijke cultuur”: een gezin met één man en één vrouw als ouders.

Verplichtingen

Jourova zei deze ontwikkelingen te volgen, maar geen uitspraken te doen over voorstellen. De Eurocommissaris zei vervolgens dat „familierecht de bevoegdheid is van de lidstaten. Dat respecteren we volledig.” Toch wilde ze er ook op wijzen dat EU-landen „hun internationale verplichten wat betreft mensenrechten na moeten komen.” Ook „moeten zij de fundamentele waarden waarop de EU is gebaseerd, respecteren.”

Nederlandse Europarlementariërs waren over het algemeen positief gestemd over de lhbtiq-strategie van de Commissie. VVD’er Liesje Schreinemacher zei dat de recente discussie in Nederland „over discriminatie op onze scholen pijnlijk duidelijk maakt dat dit onderwerp nog steeds onze aandacht en actie vereist.” SGP’er Bert-Jan Ruissen uitte echter zijn zorgen over de ruimte in de EU om „de Bijbelse visie op het huwelijk” uit te dragen.