Een woordvoerder van minister De Jonge van Volksgezondheid zei woensdag tegen het Algemeen Dagblad dat het kabinet niet zal overgaan tot verplichte inenting als er straks een goed werkend coronavaccin is. „Daarover bestaat geen enkele discussie.”

Werkgevers mogen in Nederland geen vaccinatie van een werknemer eisen. „Maar als er eenmaal een goed vaccin is, zouden wij het onverstandig en onacceptabel vinden als personeel dat niet zou nemen”, zegt een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) tegen diezelfde krant.

De NVZ pleit in het AD voor een „dwingend advies” aan zorgpersoneel. Zo stelt Jean-Luc Murk, arts-microbioloog bij het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg, dat personeel dat zich niet laat inenten, de toegang geweigerd kan worden tot bepaalde afdelingen, zoals de intensive care.

Tegen persbureau ANP zwakte een NVZ-woordvoerder woensdagmorgen de boodschap van twee arts-microbiologen om personeel dat zich niet laten vaccineren te weren van bepaalde afdelingen af. „Wij volgen hierin de richtlijnen van het RIVM en het Outbreak Management Team (OMT). Dat advies is nu: als je geen klachten hebt, mag je werken.”

De woordvoerder zegt ook dat van een „dwingende oproep” aan het personeel geen sprake zal zijn. „Je kunt mensen helemaal niet dwingen, dat mag niet van de wet.” De boodschap van ziekenhuizen is wel: „Laat je vaccineren als er een goed vaccin is, want je kunt je collega’s en andere patiënten besmetten.”

De RMU begrijpt de discussie over verplichte vaccinatie, zo laat bestuurder Jan Kloosterman weten. „Gelukkig hebben ziekenhuizen het beste met hun patiënten voor.” Kloosterman denkt ook dat een vaccin kan helpen om het virus terug te dringen. Tegelijk plaatst hij de nodige bezwaren en kanttekeningen.

„Vaccineren wordt gezien als de enige oplossing, maar laten we de discussie niet versmallen. Het mag niet zo zijn dat straks alleen ingeënte verpleegkundigen hun werk mogen doen. Met medicatie, hygiëne en tijdiger testen kan het virus ook worden ingedamd. Zo staan de ontwikkelingen rond testen niet stil. Als er straks sneltesten zijn waarmee je ’s morgens voordat je de deur uitgaat kunt bepalen of je besmet bent, kun je ook veilig je werk doen.”

Verplicht vaccineren vindt de RMU „geen begaanbare weg”, zegt de RMU-voorman. „De grondwet garandeert gewetensvrijheid en recht op lichamelijke integriteit. Wie zich op grond van godsdienstige redenen niet wil laten inenten of dat niet wil doen met het oog op mogelijke schadelijke langetermijneffecten, heeft legitieme redenen. En als straks verpleegkundigen bij het solliciteren worden afgewezen omdat ze zich niet willen laten vaccineren, komt het gelijkheidsbeginsel om de hoek kijken.”

Juriste Rosalie van Langen van de Universiteit van Amsterdam zegt in het AD dat minister De Jonge wel degelijk inenten verplicht kan gaan stellen. Het recht op onaantastbaarheid van je lichaam kan in het belang van de volksgezondheid in uitzonderlijke gevallen worden beperkt, zegt zij. „Het coronavirus is uitgeroepen tot een infectieziekte uit groep A –de categorie van gevaarlijkste ziektes– waardoor de bevoegdheden van de overheid erg ver kunnen gaan. Op basis daarvan kán een vaccinatieplicht ingesteld worden.” Kloosterman: „Vooralsnog wil de overheid geen vaccinatieplicht, ook niet voor groepen. Maar dat die plicht er kan komen en dat het op de politieke agenda staat, baart me wel zorgen.”

Is het niet zo dat het gros van de verpleegkundigen uit de RMU-achterban het bij hun professionele beroepsverantwoordelijkheid vindt horen om zich te laten inenten? „Die inschatting hebben we niet”, zegt Kloosterman. De vakorganisatie kreeg er al meerdere vragen over van leden. De RMU publiceert binnenkort de resultaten van een juridische verkenning van het onderwerp.