Cijfers coronacrisis nog geen reden tot optimisme
Al wekenlang verstrekt het RIVM dagelijks om een uur of twee ’s middags de meest recente cijfers over het aantal patiënten dat positief getest is op het coronavirus, het aantal ziekenhuisopnames en het aantal mensen dat aan de ziekte bezweken is.
De grafieken die uit deze lijnen ontstaan, zijn echter niet zo eenvoudig te analyseren. Het aantal patiënten dat positief getest is, zegt weinig over het werkelijke aantal besmettingen. Niet iedereen met een mogelijke besmetting wordt getest omdat er te weinig tests beschikbaar zijn.
De meest objectieve cijfers zijn de getallen over de opnames op intensivecareafdelingen van ziekenhuizen en het aantal patiënten dat overleden is aan het virus. De bovenste grafiek laat de ontwikkeling van deze getallen zien sinds medio februari.
De rode lijn geeft het aantal sterfgevallen weer. De laatste dagen is er een lichte knik in de lijn te zien: op 22 maart waren er 43 patiënten overleden en op 23 maart nam dat aantal af naar 34. De blauwe lijn laat echter zien dat er nog dagelijks zo’n vijftig of zestig patiënten op de intensivecareafdelingen worden opgenomen. Dat aantal neemt nog nauwelijks af.
De tweede grafiek is ook verontrustend, omdat die de Nederlandse ontwikkeling laat zien in vergelijking met een aantal andere landen dat nu zwaar getroffen is door het virus. De verschillende lijnen laten het aantal overleden patiënten per land zien. Om ze goed te kunnen vergelijken zijn ze over elkaar heen geschoven en is per land gerekend vanaf de dag dat er tien patiënten overleden waren.
De grafiek laat zich wat lastig lezen omdat de cijfers op de verticale as zijn uitgezet tegen een zogenaamde logaritmische schaal. De stappen op die as zijn niet lineair, zoals gebruikelijk, maar elke stap wordt vermenigvuldigd met een factor 10. In zo’n grafiek betekent een rechte lijn dat er in werkelijkheid een snelle (exponentiële) stijging is van het aantal sterfgevallen. Hieruit zijn twee patronen af te leiden: de snelle stijgers zijn China en de landen in Europa, terwijl de curves van Zuid-Korea en Japan een veel tragere stijging vertonen.
Dat Nederland tussen de landen staat die een snelle stijging vertonen, doet vermoeden dat dit patroon ook de komende dagen en weken voor Nederland opgaat. Dat is de reden waarom de overheid nu zulke drastische maatregelen neemt, in de hoop snel een knik in de curve te realiseren.
Over de reden waarom de stijging in Zuid-Korea en Japan veel trager verloopt, bestaan verschillende theorieën. In Zuid-Korea worden mensen op grote schaal getest, waardoor ook mensen opgespoord worden die wel het virus bij zich dragen maar weinig of geen ziekteverschijnselen vertonen. Door deze personen en hun contacten goed in kaart te brengen, lijkt de ziekte beter te beteugelen.