EU-president Charles Michel ontving donderdagmiddag de Europese leiders in Brussel voor het elke zeven jaar terugkerend strijdritueel rond de centen. Vanaf 15.30 uur lag zijn voorstel op tafel voor een nieuwe begroting van 2021 tot en met 2027, het Meerjarig Financieel Kader (MFK) geheten. De Belg wil met de 27 onderhandelen tot er een akkoord ligt, maar premier Mark Rutte en zijn zuinige kameraden zullen de hakken in het zand zetten, verwachten diplomaten.

Rutte wil dat Nederland niet meer gaat bijdragen dan het nu al doet. Nederland betaalt nu meer dan het ontvangt en staat in dat opzicht op de vijfde plek als zogeheten nettobetaler, kijkend naar de meest recente cijfers van de Europese Commissie uit 2018. Nederland dreigt volgens eigen berekeningen naar de eerste plaats door te stoten.

In 2018 droeg Nederland 2,5 miljard euro meer bij aan de begroting van de EU dan het direct terug kreeg. „Het voordeel dat Nederland heeft van de interne markt is hier niet meegerekend”, nuanceert een woordvoerder van de Europese Commissie. Nederland was volgens Brussel in 2018 de vijfde nettobetaler van de EU, na Denemarken, Duitsland, Oostenrijk en Zweden. De zesde nettobetaler was het Verenigd Koninkrijk, dat de EU eind januari heeft verlaten.

Hongarije kreeg in 2018 5,2 miljard euro meer uit de EU dan het betaalde. De andere grote netto-ontvangers waren Litouwen, Letland en Bulgarije.

De EU geeft jaarlijks 2,5 miljard euro uit in Nederland. Ruim een derde daarvan gaat naar onderzoek en innovatie, wat opvallend veel is vergeleken met de rest van de Europese Unie. Een ongeveer even groot deel gaat naar de landbouw.

Huishoudpot

De opvattingen tussen de lidstaten over omvang en besteding van de huishoudpot lopen sterk uiteen. De situatie is ingewikkelder dan zeven jaar geleden, omdat door het Britse vertrek uit de Unie per 2021 een miljardengat in het budget ontstaat. Daar wil Nederland niet voor opdraaien, evenmin als Oostenrijk, Zweden en Denemarken – ook wel de ”vrekkige vier” genoemd. Maar de Europese Commissie wil juist niet bezuinigen op projecten en plannen, als gevolg van de brexit.

Premier Ruttes doel is vooral te voorkomen dat de Nederlandse bijdrage de komende jaren stijgt en dat de jaarlijkse korting verdwijnt. De vrekkige vier willen dat het MFK 1,00 procent van het gezamenlijke Europese inkomen (bbp) blijft. Dan is er 1015 miljard euro voor zeven jaar. Daarvan moet meer worden besteed aan modern beleid zoals innovatie, en minder aan landbouw en regionale ontwikkeling.

Michel daarentegen stelt een percentage voor van 1,074, ofwel 1094 miljard euro. Dat is een compromis tussen de 1,11 procent die de Europese Commissie wil en de 1,3 procent die het Europees Parlement eist.

Hoe lang Michel maximaal wil doorgaan is onbekend. De leiders is verzocht schone kleren mee te brengen. Een mogelijke indicatie is een mededeling van de Brusselse metro. Het station dat tijdens een top om veiligheidsredenen altijd is gesloten, gaat zaterdag om 11.00 uur weer open.

Het is niet ongebruikelijk dat de 27 op de eerste top geen akkoord sluiten. In dat geval zal binnen korte tijd een tweede top volgen. De tijdsdruk zal toenemen: voor het eind van dit jaar moet een overeenkomst zijn bereikt.

Boerenprotest in Brussel tegen budget

Verschillende landbouworganisaties hebben donderdag in Brussel geprotesteerd tegen voorstellen van EU-lidstaten om het landbouwbudget te verkleinen.

Meerdere lidstaten, waaronder Nederland, wil snijden in het budget dat naar boeren gaat. De plannen zijn om onder andere de directe inkomenssteun met 5 procent te verlagen. Bovendien willen ze de uitgaven voor plattelandsontwikkeling met 15 procent verminderen.

Belgische boerenorganisaties geven aan dat er in Brussel niet voldoende rekening wordt gehouden met de concurrentiestrijd met Oost-Europese boeren, die lagere productiekosten genieten.

In het begrotingsplan van EU-president Charles Michel gaat zo’n 354 miljard euro naar het landbouwbeleid.