Socialisme was tot voor kort een vies woord in de Verenigde Staten. Dat tij is aan het keren: in 2019 bleek dat vier op de tien Amerikanen het socialisme verkozen boven het kapitalisme. Eén van de belangrijkste vertegenwoordigers van dit gedachtegoed is Bernie Sanders. Wordt hij de eerste Democratisch-socialistische president van de Verenigde Staten?
De 78-jarige Sanders is de oudste Democraat die probeert de nominatie van zijn partij te bemachtigen. Al jong raakte hij politiek geïnteresseerd. Geboren in een Joods arbeidersgezin werd hij diep geraakt door het feit dat Hitler via de politieke weg aan de macht kwam en zes miljoen Joden vermoordde. Veel van zijn Poolse verwanten werden slachtoffer van de Holocaust. Sanders is overigens geen groot supporter van Israël en kiest in het conflict met de Palestijnen ook geen partij.
Geloof speelt geen grote rol in zijn leven. Hij praktiseert het Jodendom niet en haalt er vooral spirituele inspiratie uit. Zijn tweede vrouw Jane –hij scheidde na een kort huwelijk van zijn eerste vrouw in 1966– is rooms-katholiek. Sanders is gecharmeerd van Paus Franciscus, maar voornamelijk vanwege diens aandacht voor armoede en ongelijkheid.
Jongeren
Sanders heeft een lange staat van dienst in de politiek. Hij begon in 1981 als burgemeester van de stad Burlington, werd lid van het Huis van Afgevaardigden en uiteindelijk senator voor de staat Vermont. Interessant is dat hij dat tot voor kort deed als onafhankelijk politicus. Wel trok hij op met de Democraten, maar pas in 2015 sloot hij zich aan bij de partij omdat hij zich anders mogelijk niet herkiesbaar kon stellen in zijn thuisstaat. Vervolgens nam hij het in 2016 op tegen Hillary Clinton in de voorverkiezingen van de Democratische Partij. Hoewel Sanders weinig kansen werden toegedicht, wist hij uiteindelijk 23 voorverkiezingen te winnen.
Opvallend is dat Sanders het ondanks zijn leeftijd goed doet onder jongeren. Naast zijn gepassioneerde toespraken komt dat door zijn progressieve opvattingen. Sanders wil dat de overheid garandeert dat iedereen goede gezondheidszorg kan krijgen. Verder bepleit hij om het hoger onderwijs gratis toegankelijk te maken en betaald ouderschapsverlof in te voeren. Dit zijn thema’s die leven onder de jongere generaties. Ook is hij tegen militaire inmenging in het buitenland en steunt hij de Green New Deal, een grote hervormingsagenda om klimaatverandering tegen te gaan. Dit voorstel is opgesteld door onder anderen de razend populaire Alexandria Ocasio-Cortez, een jonge politica uit New York die miljoenen volgers heeft op social media. Zij is ook de belangrijkste supporter van Sanders’ kandidatuur.
Donaties
Toch is Sanders niet alleen geliefd onder jongeren. Ook al zullen niet alle partijgenoten op hem stemmen, de meesten hebben wel sympathie voor hem en voor zijn opvattingen. Bovendien is hij in staat om financiële steun te verwerven: alleen al in het laatste kwartaal van 2019 haalde hij 34,5 miljoen dollar op. Dat is 10 miljoen dollar meer dan nummer twee, Pete Buttigieg. Indrukwekkend is dat Sanders relatief veel geld ophaalt bij mensen die maar kleine donaties geven. Het laat zien dat hij in staat is om ook kiezers aan te spreken die zich niet op de links-progressieve flank van de Democratische Partij bevinden.
De partijelite kijkt echter met argusogen naar de opkomst van Sanders. In de peilingen staat de kandidaat alleen nog achter koploper Biden. Partijbonzen zien hem als te links om zwevende kiezers aan te kunnen spreken. In 2016 werkte het partijbestuur hem zelfs actief tegen. Maar ook de elite kan niet ontkennen dat het grondvlak steeds meer steun geeft aan het socialistische gedachtegoed van partijgenoten als Sanders en Elizabeth Warren. Momenteel strijden deze twee kandidaten om de gunst van het progressieve deel van de Democraten. Wint Sanders deze strijd en de steun van Warren, dan moet de leiding vrezen dat de partij een ruk naar links zal maken.