Brexitdeal hangt op een paar stemmen
Het nieuwe akkoord over brexit heeft donderdag een nieuwe impuls gegeven aan het Britse vertrek uit de Europese Unie. De deal in vier vragen en antwoorden.
Wat is er nieuw aan dit akkoord?
Noord-Ierland blijft in de Europese interne markt. Dat betekent dat de runderen die daar worden gefokt, aan EU-regels moeten voldoen. Maar die mogen dan wel probleemloos worden geëxporteerd naar Ierland en de rest van de EU. In die zin is er voor Noord-Ierland geen brexit.
Tegelijk verlaat de regio wel de EU-douane-unie, zodat het gebied echt Brits blijft. Bovendien mag het Noord-Ierse regionale parlement elke vier jaar stemmen over deze constructie, zodat deze regeling ook draagvlak heeft.
Deze regeling komt in plaats van de bekritiseerde ”backstop” uit het oude plan. Die bezorgde de voorstanders van brexit pijn omdat die Noord-Ierland losmaakte van Groot-Brittannië. Met de Noord-Ierse burgeroorlog vers in het geheugen, ligt dat gevoelig.
De Republiek Ierland blijft na het Britse afscheid gewoon lid van de EU. De EU heeft altijd als harde eis gehad dat er géén zichtbare grens en controles tussen beide gebieden komen. Die eis is in het nieuwe plan overeind gebleven. Omdat Noord-Ierland uit de douane-unie treedt, moet er wel een soort controle komen.
Is uitstel van brexit nu van de baan?
Nee, er is slechts één stap gezet naar een ordelijke brexit over dertien dagen (op 31 oktober). Maar de wet-Benn die in september is aangenomen, eist dat het Lagerhuis deze deal ook moet aannemen. Als dat op 19 oktober om 23.00 uur niet is gebeurd, moet de premier om uitstel vragen.
Om die reden vergadert het Britse parlement voor het eerst in 37 jaar op zaterdag. Om 10.30 uur (Nederlandse tijd) klinkt het ”Order, order”, waarna ongetwijfeld een fel debat volgt, met een spannende stemming aan het eind.
Hoe ligt de deal in het parlement?
Niet slecht, gezien de eerdere stemmingen over brexit. Premier May kwam uiteindelijk nog 58 stemmen tekort. Volgens de Financial Times vrijdagochtend zou dit verschil tot drie stemmen zijn afgenomen. Vermoedelijk is premier Johnson onafgebroken met zijn medewerkers in touw om de laatste twijfelaars over de streep te trekken.
Waarom blijft de DUP tegen?
Deze Noord-Ierse partij vindt dat hun provincie nog te veel wordt losgemaakt van Groot-Brittannië. De „eenheid van het koninkrijk” staat op het spel, zeggen ze.
Het brexitplan geeft het Noord-Ierse parlement elke vier jaar een stem over de speciale regelingen. Dat stond niet in het vorige plan van May. Maar dit is een gewone stemming van de helft plus één. In het vredesakkoord uit 1998 is voorzien in een speciale manier van stemmen. Gevoelige onderwerpen moeten dan de meerderheid krijgen van zowel de (Brits georiënteerde) unionisten als de (Iers georiënteerde) nationalisten. Dat is een manier om te voorkomen dat de meerderheid over de minderheid heen walst.
De DUP was de enige partij in Noord-Ierland die campagne voerde vóór brexit. De andere grote partij is Sinn Fein, die pro Iers en daarmee ook meer pro-EU is. De vragen rond brexit vallen daarom wel heel erg samen met de oude scheidslijnen in Noord-Ierland.
