Stichting Israël en de Bijbel verzorgde eind april een ”visiereis Joods New York” om de groep van orthodoxe Joden in kaart te brengen en te onderzoeken hoe deze met Gods Woord te bereiken zijn. De interkerkelijke stichting houdt zich vooral bezig met verspreiding van tweetalige Bijbels onder de wereldwijde Joodse gemeenschappen, waaronder in Israël en New York. De reis stond onder leiding van directeur Christian Stier en oudtestamenticus Pieter Siebesma.

In 1950 woonden er nog twee miljoen Joden in New York, als gevolg van de emigratie na de Tweede Wereldoorlog. Na een daling is er sinds 2000 weer sprake van een opmerkelijke bevolkingsgroei, met name door de grote gezinnen. Zo krijgen niet-orthodoxe Joden gemiddeld 1,9 kind per gezin, orthodoxe Joden 4,1 kind per gezin, maar de ultraorthodoxen 8,3 kind per gezin. Zestig procent van de Joodse kinderen in New York groeit momenteel op in een orthodox gezin.

Brooklyn

New York is verdeeld in vijf stadsdelen: Manhattan, Brooklyn, Queens, de Bronx en Staten Island. In Brooklyn bevinden zich naar schatting 600.000 Joden, die een kwart van de bevolking van dit stadsdeel uitmaken. Zestig procent is daar orthodox, en zelfs 90 procent daarvan is ultraorthodox, ook wel genoemd de ”charidim”, „zij die beven”, ontleend aan Jesaja 66:5: „Hoort des Heeren Woord, gij, die voor Zijn Woord beeft!” In de praktijk laten zij zich echter vooral gezeggen door de Talmoed en andere rabbijnse geschriften. Voor de orthodoxe Jood bestaat de Bijbel uit de geschreven én mondelinge overleveringen.

Opvallend zijn de vele kleine synagogen in de omgeving van de Flatbush Avenue, bijna om de vijftig meter. Kalmen Jacobson, die opgroeide in een Joods gezin maar zich nu atheïst noemt, zegt dat veel huizen worden omgebouwd tot synagoge. „Orthodoxe Joden kopen hier steeds meer huizen op, wat geleid heeft tot een enorme stijging van de huizenprijs.”

Bij een sefardische synagoge (gericht op Spaanstalige Joden) staat een gewapende agent. „De politie wil vooral preventief optreden. We staan afwisselend bij een kerk, een moskee of synagoge”, zegt hij. De sefardische eredienst bestaat vooral uit het reciteren van psalmen die met het inluiden van de sabbat te maken hebben. De bijdragen van de voorlezer (die tegelijkertijd ook voorzanger is) worden beantwoord door de ongeveer honderd aanwezigen, afgewisseld met stil gebed en het zich keren naar het Oosten, de plaats van Jeruzalem.

De dienst in een synagoge die verderop in de straat op een later tijdstip begint, ziet er heel anders uit. Daar alleen zwarte pakken en mannen met grote zwarte hoeden. In dit gebedshuis is er nog wel een korte preek, over de betekenis van Pesach, maar de hoofdmoot wordt toch gevormd door het reciteren van gebeden, waarbij de aanwezigen voortdurend hun hoofden buigen.

Onkunde

Scott Schwartz, werkzaam voor Life in Messiah (een organisatie die het Evangelie met Joodse mensen wil delen) in Brooklyn, zegt dat orthodoxe Joden in God geloven en tot Hem bidden, maar hun gebeden zijn geschreven gebeden, die ze oplezen. Toch weet hij dat er sommigen onder hen zijn die intiem met God bidden. „Er zijn orthodoxe Joden die tot geloof komen, maar ze blijven geheime gelovigen in hun eigen gemeenschap.” Hij blijft hopen op een doorbraak van het Evangelie, anders zou hij zijn werk niet kunnen doen, zegt hij. „Wat mij bemoedigt, is dat het om Gods tijdschema gaat en niet om dat van ons. Het is Zijn oogst en Zijn vrucht.”

Christian Stier gaat deze middag een zogeheten ”outreach” doen: Bijbels verspreiden via een boekentafel. Het zijn vooral seculiere Russische Joden die voorbijlopen. Hij raakt in gesprek met een orthodoxe Jood die met belangstelling kennisneemt van de Hebreeënbrief in het Hebreeuws-Jiddisch. Het Jiddisch is de taal die orthodoxe Joden in New York doorgaans gebruiken. Hij leest er met interesse in, maar legt het boek toch weer terug op de boekentafel. Stier: „Orthodoxe Joden zijn soms erg bang om iets in het publiek aan te nemen, want stel je voor dat iemand van hun geloofsgenoten het ziet.”

De directeur van Israël en de Bijbel zegt dat het Jodendom in Brooklyn veelal (ultra)orthodox is en dús moeilijk te bereiken is. „Orthodoxe Joodse groeperingen behoren tot de drie minst bereikbare groepen ter wereld. Veel orthodoxen kennen hun eigen Messiaanse profetieën niet. Daarom benaderen wij hen met hun eigen Schriften, zoals met wat gezegd wordt over de Messias in Jesaja 53. Het gaat ons als organisatie niet om het grote aantal, maar om de enkeling. Een-op-een gesprekken zijn daarom erg belangrijk.”

Het Evangelie onder Joden in Brooklyn
Dit is de eerste aflevering over Evangelieverspreiding onder de Joodse gemeenschap in de Amerikaanse stad New York.