Kuzmic is zaterdag een van de sprekers tijdens de GZB-dag in Barneveld, die wordt georganiseerd door de Gereformeerde Zendingsbond. Hij was een van de oprichters –en nu decaan– van het Evangelical Theological Seminary (ETS) in Osijek (Kroatië). Ook is hij een van de stichters van Agape International, een evangelische hulporganisatie in Kroatië en Bosnië.

De Sloveen Kuzmic zal het op de GZB-dag vooral hebben over Bosnië. Niet omdat de kerk daar zo groot is, wel omdat zijn hart er ligt. Hij diende er als dienstplichtig soldaat, nu meer dan vijftig jaar geleden, en heeft er ontmoetingen gehad die hem zijn hele leven zijn bijgebleven.

Ook tijdens de Bosnische burgeroorlog (1992-1995) deed hij er bijzondere ervaringen op. Kuzmic koos ervoor om niet alleen het evangelie te verkondigen, maar ook praktische hulp te verlenen. Agape deelde voedsel en dekens uit aan duizenden vluchtelingen, onder meer in de stad Bihać, die anderhalf jaar lang werd belegerd. „De studenten van het seminarie riskeerden hun levens om de bevolking van de stad voedsel te brengen.”

Het gaf na de oorlog veel vertrouwen. Agape kreeg de gelegenheid in de stad een centrum in te richten en de overheid bracht de organisatie hulde. „De burgemeester van de stad zei na de oorlog tegen me: „U bent christen en ik ben moslim. U bent niet de christen die ik verwachtte, u kwam niet met wapens. Ik ben ook niet de moslim die u denkt dat ik ben. Ik was vanmorgen in uw centrum en zag dozen met het opschrift ”Nieuwe Testament” staan. Wat is dat?” Ik hebt hem gezegd dat we niet beginnen met literatuur maar met liefde. We kregen alle ruimte om de Bijbels uit te delen en in het islamitische Bihać een kerk te stichten.”

Tot dan waren protestantse christenen in Bosnië op de vingers van één hand te tellen. Toch is kerkstichting er geen succesverhaal geworden. Op dit moment telt Bosnië circa achthonderd protestanten, ongeveer evenveel baptisten als evangelische christenen.

Opwekking

De groei van het protestantisme in Roemenië is veel sneller gegaan, vertelt Kuzmic. Dat illustreert hij door te vertellen over een conferentie in dat land in mei van dit jaar, waar naar zijn inschatting 1000 protestantse voorgangers aanwezig zullen zijn. Dit brengt hem tot de opmerking dat Roemenië „het Korea van Europa” is. Het Aziatische land heeft in het begin van de twintigste eeuw een bijzondere opwekking beleefd. Mede daardoor kreeg Zuid-Korea een tamelijk christelijk karakter.

Ook elders groeit de kerk. De grootste protestantse kerk van het voormalig Joegoslavië is een Roma-gemeente in Laskovac in Servië, waaraan een oud-student van het seminarie is verbonden. Deze kerk telt op dit moment ongeveer 1200 actieve leden.

Het seminarie heeft vanaf zijn ontstaan in 1985 in totaal ruim 1200 studenten afgeleverd. Zij zijn in allerlei Oost-Europese landen terechtgekomen en velen werken er als voorganger of predikant. Zo heeft het ETS een bijdrage geleverd aan de groei van het protestantisme in Oost-Europa.

Kuzmic noemt twee dingen die de voortgang van het evangelie tegenhouden. Het eerste is de komst van de radicale islam, vooral in Kosovo en Bosnië. „De problemen worden veroorzaakt door predikers uit het Midden-Oosten die extremisme verspreiden. Zij houden niet van christenen en het is nauwelijks mogelijk met hen in contact te komen.”

Het tweede is de cultuur. „Nationalisme en religie kwamen in de plaats van het communisme. Het samengaan daarvan is een kwalijk iets. Ons seminarie wil zich niet verbinden met welke etnische groep dan ook. Wij geloven dat de genade van Jezus Christus niet beperkt is. We roeien daarmee tegen de stroom in, maar dat zijn we gewend.”