De ruim 4000 varkenshouders zijn beducht voor een herhaling van het rampscenario van twintig jaar geleden. In 1997 en 1998 vond in Nederland de laatste uitbraak van klassieke varkenspest plaats. Op zo’n 1700 bedrijven in Noord-Brabant, Limburg, Gelderland, Overijssel en Zeeuws-Vlaanderen werden destijds in totaal 1,8 miljoen dieren geruimd, waarvan 1,1 miljoen preventief. De totale schade werd later geraamd op 4,7 miljard euro.

Afrikaanse varkenspest is een zusje van de klassieke variant, en zeker zo gevaarlijk. Donderdag werd bekend dat in het zuiden van de Belgische provincie Luxemburg vier wilde zwijnen ziek zijn geworden. Mogelijk zijn de dieren besmet geraakt doordat mensen besmette etenswaren in de natuur hebben achtergelaten. Dat is althans de meest aannemelijke bron, menen deskundigen die vrijdag op het ministerie van Landbouw in Den Haag voor crisisoverleg bij elkaar kwamen.

Rond de overlegtafel zaten vertegenwoordigers van de varkenshouders, slachterijen, veehandelaren en dierenartsen plus de provincies en het ministerie. Volgens de deskundigen is de kans groter dat de ziekte uit Oost-Europa naar Nederland komt dan uit België. Toch blijven de zorgen „onverminderd groot”, liet de Producentenorganisatie Varkenshouderij vrijdagavond weten.

Ook minister Schouten (Landbouw) is bezorgd. Als de Afrikaanse varkenspest overslaat naar Nederlandse varkenshouderijen kan dat volgens haar een „enorme impact” hebben. Ze staat daarom in nauw contact met haar Belgische collega. Het is belangrijk dat alle regels goed worden nageleefd en informatie goed uitgewisseld, aldus Schouten.

Van de provincies maakt vooral Noord-Brabant maakt zich zorgen. Daar zijn veel varkensbedrijven plus aanverwante industrie gevestigd en groeit de populatie wilde zwijnen. De provincie bereidt zich voor op diverse scenario’s en gaat de betrokkenen en het publiek informeren over mogelijke voorzorgsmaatregelen.

De Europese Commissie stuurt een team van deskundigen naar België. Zij moeten helpen om verspreiding van de ziekte te voorkomen. In de getroffen regio is een beschermingszone ingesteld, waarbinnen 67 varkensbedrijven zijn gevestigd. Wallonië heeft er een jachtverbod ingesteld.

Europese landen moeten actie ondernemen als de ziekte wordt geconstateerd. Het EU-draaiboek voorziet in een jachtverbod en beperking van de toegang tot het besmette gebied. De ziekte is ongevaarlijk voor mensen.

„Gooi geen eten in het bos”

Het virus dat Afrikaanse varkenspest veroorzaakt, kan via eten en drinken verspreid worden. Vooral vlees en vleeswaren zijn riskant. Als varkens en wilde zwijnen besmette etensresten vinden, kunnen ze ziek worden, zo waarschuwt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Zij dringt er bij reizigers naar Oost-Europa, onder wie toeristen en vrachtwagenchauffeurs, op aan geen vleesproducten uit besmette gebieden mee te nemen. „Geef levensmiddelen nooit aan varkens en gooi deze ook niet achteloos ergens neer in de natuur of bij een (kinder)boerderij. Gooi levensmiddelen alleen weg in afsluitbare afvalbakken.”

De NVWA verspreidt waarschuwingsbrieven in verschillende talen. Daarin worden onder anderen Oost-Europese werknemers opgeroepen om geen etenswaren uit hun thuisland mee te brengen naar Nederland.