Nu.nl kwam er als eerste mee. „Bronnen” binnen de SGP beweerden dat de partij overweegt haar steun te onthouden aan het omstreden plan van het kabinet om de dividendbelasting af te schaffen. Dat zou betekenen dat de coalitie in de verdediging hiervan moederziel alleen komt te staan, schreef de nieuwssite. Daarna maakten ook andere media er melding van.

Inhoudelijk klopten de berichten, lichtte vervolgens een fractiewoordvoerder toe. „Wij zijn altijd kritisch geweest over dit idee. Maar onze twijfels zijn de laatste tijd enorm toegenomen. Wij zijn er nog lang niet van overtuigd dat afschaffing van de dividendbelasting nodig is om multinationals in Nederland te houden en we zien dat enorme bedrag van 2 miljard euro liever ten goede komen aan het héle bedrijfsleven.”

Wat de SGP met name dwarszit, is dat het kabinet maar niet met overtuigende argumenten over de brug komt. „Misschien hebben ze die wel, hoor. Mogelijk beschikken ze over drie ijzersterke redenen die ze tot nu toe vergeten zijn ons te vertellen”, zegt de fractiewoordvoerder. „Maar laten ze daar dan snel, liefst nog voor Prinsjesdag, mee voor de dag komen. Want de verwarring over dit thema neemt met de dag toe.”

Relevant

Is het dan relevant wat zo’n klein partijtje als de SGP van dit onderwerp vindt? De coalitie behoudt toch gewoon haar meerderheid van 76 zetels in de Tweede Kamer en 38 zetels in de Senaat?

Dat is net iets te simpel geredeneerd. In de eerste plaats omdat het krappe van deze meerderheid wel degelijk druk legt op het komende debat. Bij de stemmingen in Tweede en Eerste Kamer mag echt geen volksvertegenwoordiger door ziekte absent zijn. Komt nog bij dat we volgend jaar mei een nieuwe Senaat krijgen. Zou de coalitie dan haar meerderheid ‘aan de overkant’ kwijtraken, dan legt dat een grote tijdsdruk op het wetsvoorstel tot afschaffing van de dividendbelasting; het moet dan vóór mei door de Eerste Kamer gejast worden.

Psychologisch

Afhaken van de SGP heeft nog een tweede belangrijk gevolg. Dat ligt meer in het psychologische vlak. Zolang er buiten de coalitie één andere partij is die de omstreden dividendmaatregel steunt, kunnen Rutte en de zijnen volhouden: „Zie je wel, zo gek is dat plan van ons niet. Blijkbaar valt er, inhoudelijk gezien, best iets voor te zeggen. Anders zou een oppositiepartij, die niet aan het regeerakkoord gebonden is, het toch niet steunen?”

Omgekeerd echter, wanneer een voorstel alleen kan bogen op de coalitie, versterkt dat automatisch de sfeer van binding en van dwang. Zo van: blijkbaar móét dit plan gewoon aangenomen worden, hoeveel inhoudelijke argumenten er ook tegen pleiten, simpelweg omdat er een afspraak over is gemaakt in het regeerakkoord. Het moet omdat het moet.

Kabinetsval

Dat beeld van dwang drong zich vorige week vrijdag toch al met kracht op toen CU-leider Segers zich op Facebook verantwoordde voor de steun van zijn partij aan de dividendmaatregel. Zou hij dit omstreden plan niet steunen, dan zou het kabinet-Rutte III vallen, schreef Segers. En dan zouden ook alle góéde maatregelen, met behulp van de CU tot stand gebracht, in duigen vallen.

Een rare redenering? Absoluut niet. Zo gaat en zo werkt het in Den Haag: geven en nemen. Maar Segers’ uitleg versterkte wél het beeld dat de dividendmaatregel een wet is die er alleen moet komen omdát hij er moet komen.

Niet omdat de maatschappij het wil, maar omdat de politiek het wil. Niet omdat de hele politiek het wil, maar omdat één partij het wil. Niet omdat de hele VVD het wil, maar omdat enkelen binnen die partij het willen.

Met die beeldvorming, nog verder gevoed door een mogelijk afhaken van de SGP, kunnen Rutte en Wiebes onmogelijk blij zijn.