Het is zenuwslopend, vinden de zzp’ers Nicoline van Os en Joyce de Bruijne; toeleven naar de dag waarop de rechter uitspraak doet. Beiden zijn mede-initiatiefnemer van ZorgRecht, de stichting van boze zzp’ers die het tegen Zilveren Kruis opneemt. Wat er op het spel staat? „Kort gezegd, onze broodwinning”, zegt Van Os. Ze is kostwinner en runt in Capelle aan den IJssel met de administratieve hulp van haar man een wijkverpleegkundige praktijk.

De voorgeschiedenis in het kort: Het kabinet-Rutte II hevelde de wijkverpleegkundige zorg over naar de basisverzekering, maar wilde de premiestijging zo beperkt mogelijk houden. De uitgaven voor wijkverpleegkundige zorg werden krap begroot. Mede daarom voeren de verzekeraars snoeiharde prijsonderhandelingen met Vierstroom, Aafje of Humanitas; de grote spelers met veel wijkverpleegkundigen. „Onze collega’s daar worden uitgeknepen”, zegt De Bruijne. „Een van hen zei laatst: Joyce, ik lever gewoon jakkerzorg.”

Beiden weten wat het is om bij een thuiszorgmoloch in loondienst te zijn. Uit ideële motieven werden ze zzp’er. Van Os, die hoofdzakelijk werkt voor cliënten van reformatorischen huize en zelf behoort tot de reformatorische gezindte: „Ik heb een eenmanspraktijk met een keurmerk en een vaste achterwacht. Dat voelt vertrouwd, in het bijzonder voor bijvoorbeeld terminale patiënten. Of voor mensen die al jong dagelijks zijn aangewezen op intensieve, lijfsgebonden zorg.”

Tevredenheid

Van Os scoort op zorgkaartnederland.nl, waar patiënten anonieme reviews kunnen geven, gemiddeld een 9,4. Ook andere vrijgevestigden oogsten tevredenheid. Omzetcijfers laten zien dat hun marktaandeel zeker niet daalt. Dat komt mede doordat cliënten, afhankelijk van hun polis, vrij zijn hun eigen zorgverlener te kiezen. Die vrijheid is de verzekeraars een doorn in het oog. Hun angstbeeld: een ongebreidelde groei van vrijgevestigden met wie amper prijs- en productieafspraken te maken zijn.

Totaal ongefundeerd, zegt De Bruijne over die angst. „Gemiddeld krijgen wij maar 62 procent van het officiële tarief van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). En niet wij bepalen hoeveel zorg patiënten krijgen. Daar zijn onafhankelijke indiceerders voor.”

Het is Zilveren Kruis echter menens, bleek de afgelopen maanden. Twee van de maatregelen die de marktleider in de zorgverzekeringsbranche trof, springen in het oog. Wijkverpleegkundige zzp’ers krijgen de zorg aan nieuwe klanten alleen vergoed als ze vooraf een machtiging aanvragen. Daarin moeten ze minimaal inzage geven in het verwachte aantal zorguren, maar op welke andere voorwaarden de verzekeraar aanvragen gaat beoordelen, is onduidelijk. Verder laat Zilveren Kruis de factuur voortaan eerst betalen door de patiënten van de zzp’ers. Welk bedrag de verzekerde later terugkrijgt, hangt van zijn polis af.

Onlangs raadde de verzekeraar de klanten van de zzp’ers ook nog aan om over te stappen naar een gecontracteerde instelling. Meerdere van De Bruijnes cliënten waren door de brief compleet van slag. „Twee van mijn cliënten hebben de zorg uit voorzorg al opgezegd”, zegt Van Os.

In de processtukken verklaart Zilveren Kruis met de maatregelen de premie van zijn 4,5 miljoen verzekerden betaalbaar te willen houden. Verder stemmen de eisen volgens het bedrijf overeen met de kleine lettertjes in de polisvoorwaarden.

„Als de rechter Zilveren Kruis bijvalt, gaan alle verzekeraars los”, blikt De Bruijne vooruit. „Maar wij zullen hun eisen aanvechten tot bij de hoogste rechter. Van onze cliënten blijven ze af.”

Ongewenst

De hoop van Van Os is behalve op de rechter mede gericht op de Tweede Kamer en de SGP. Voorman Van der Staaij wacht het vonnis af, maar gevraagd naar een reactie noemt hij het „ongewenst” dat verzekeraars niet-gecontracteerde, zelfstandige verpleegkundigen en verzorgenden tegenwerken bij het uitbetalen van gewerkte zorguren. „Wij vinden het heel belangrijk dat mensen zelf hun zorgverlener kunnen kiezen, zodat zij zorg krijgen die bij hen past.”