William Franklin Graham werd op 7 november 1918 geboren in Charlotte aan de Amerikaanse oostkust. Tijdens een samenkomst van opwekkingsprediker Mordechai Ham koos de boerenzoon op zestienjarige leeftijd bewust voor het geloof in Jezus Christus. In 1943 sloot hij een studie antropologie af in Wheaton, de plaats waar nu een groot Grahammuseum is gevestigd. Op Wheaton College ontmoette hij zijn vrouw, „mijn maatje”, Ruth Bell, dochter van een zendingsechtpaar dat in China had gewerkt. „Bij mijn schoonouders leerde ik dat de wereld Gods akker is. Amerikanen denken alleen maar van oceaan tot oceaan, maar Gods blikt reikt over alle oceanen heen.”

Reeds tijdens zijn studie werd Graham –nog maar 19 jaar oud– bevestigd als predikant van een kleine baptistengemeente nabij Chicago. De jonge prediker was een vertegenwoordiger van de nieuwe generatie evangelicals. Ze wilden niet vasthouden aan traditionele vormen, maar bleven wel geloven in het absolute gezag van de Bijbel en de boodschap van het Evangelie: alleen in Jezus Christus is verlossing te vinden.

In 1949 organiseerde Graham in Los Angeles zijn eerste evangelisatietournee. Opvallend daarbij was dat hij geen kerk afhuurde maar op een parkeerplaats tenten liet plaatsen. De toeloop was ongekend. De aanpak trok de aandacht van de media en Graham raakte bekend in heel de VS.

Vanaf 1948 maakte de opwekkingprediker meer dan 400 reizen. Hij bezocht tijdens die „kruistochten”, zoals hij ze noemde, 185 landen. Zijn gedrevenheid bezorgde hem de bijnaam ”Gods mitrailleur”, niet het minst door de hoge bezoekcijfers. Bij zijn eerste bezoek aan Nederland, juni 1954, zat het Olympisch Stadion in Amsterdam met ruim 40.000 mensen bijna vol. Schattingen over het aantal mensen dat Graham in zijn lange leven heeft toegesproken lopen uiteen, maar het zijn er honderden miljoenen.

Billy Graham, massale evangelisatieavond in het Feyenoord stadion, door Polygoon-Profilti (producent) / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder), is gelicenseerd onder Creative Commons.

Hoewel hij een uitgesproken anticommunist was, was hij de eerste westerse evangelist die achter de IJzeren Gordijn in het openbaar sprak. In 1988 bezocht hij Rood China en in 1992 Noord-Korea. Zelf beschouwde Graham deze bezoeken als een overwinning voor het Evangelie; zijn critici noemden ze een capitulatie voor het communisme.

Graham is wel de biechtvader van de Amerikaanse presidenten genoemd. De eerste die hij bezocht was Truman, in 1950. Elke latere president nodigde de prediker uit op het Witte Huis. Graham was zelf jarenlang lid van de Democratische Partij maar hij hoedde zich er voor zich nadrukkelijk te mengen in politieke debatten. „Jezus deed ook niet aan politiek”, zei hij soms. Wanneer presidenten behoefte hadden aan raad of pastorale ondersteuning, dan was Billy Graham er.

Graham nam geen blad voor de mond als hij misstanden signaleerde. Zo verklaarde hij zich, na een omslag in zijn denken midden jaren vijftig, tegen de rassenscheiding. Hij weigerde te spreken in samenkomsten waar blank en zwart gescheiden zaten. Al in 1957 nodigde hij ds. Martin Luther King uit om samen met hem een evangelisatiecampagne te houden in New York. Graham zamelde begin jaren zestig ook geld in om ds. King op borgtocht uit de gevangenis te krijgen.

Affaires met vrouwen of geld zijn van Graham niet bekend. Hij had een sobere levensstijl en was integer in zijn handelen. Feitelijk is er maar één kras op zijn imago. Tijdens een bezoek liet Graham zich in 1973 meeslepen in een gesprek met Nixon over de joden. Daarin liet hij zich ontvallen dat het jodendom „een synagoge van satan” is. Jaren later werden tapes van dit gesprek openbaar gemaakt. Graham bood zijn excuses aan.

Kerkelijke verschillen waren voor de baptist Graham tamelijk irrelevant. Gaandeweg benadrukte hij steeds meer zich verbonden te weten met allen die belijden dat Jezus Christus de verlosser is van deze wereld. Mensen die tijdens zijn tournees kozen voor het christelijk geloof kregen het advies zich voor verdere pastorale zorg te melden bij hun eigen kerkelijke gemeente, ook als het ging om een rooms-katholieke parochie. In 1987 verklaarde hij zich bereid een dienst te leiden in Colombia (South Carolina) waar paus Johannes Paulus II ook zou spreken. Graham noemde hem „een bijzonder gezant van God.”

Graham heeft zowel binnen de Amerika als daarbuiten invloed gehad op de evangelicale wereld. Hij droeg bij aan het zelfbewustzijn dat zich in die kring na 1950 ontwikkelde. Maar er was ook kritiek. De calvinistisch georiënteerde evangelicals hadden moeite met zijn methode. Daarbij wordt aan mensen gevraagd hun keus voor Jezus publiek te maken door naar voren te komen. Graham zelf zei dat niet iedereen die naar voren kwam werkelijk Christus is gaan belijden.

Fundamenteler was nog de kritiek op Graham met betrekking tot het punt van de vrije wil. De mens moet zelf kiezen, meende de evangelist. Begin jaren negentig ging Graham in debat met enkele gereformeerde theologen van Westminster Theological Seminary. Op de vraag of hij de mens in staat acht zelf in vrijheid voor Jezus te kiezen en hoe zich dat verhoudt tot de leer van de zonde, zei hij: „Ik kan niet geloven dat als God mensen vraagt zich te bekeren, Hij dat voor de vorm doet. Als Hij vraagt die keus te maken, dan heeft de mens die keuzemogelijkheid.” Het gereformeerde leerstuk van verkiezing en verwerping onderschreef hij dus bepaald niet.

Wat men ook van de Amerikaanse opwekkingprediker vindt, iedereen is het er wel over eens dat hij een van de grootste voormannen van de evangelische beweging van de twintigste eeuw is geweest. Hij was de hedendaagse Wesley van de evangelicals.

Lees ook:

Billy Graham (99) bepaald nog niet vergeten (RD.nl, 16-11-2017)

Graham houdt „laatste preek” voor Amerika (Reformatorisch Dagblad, 11-11-2013)

Billy Graham hunkert naar zijn einde - Amerikaanse evangelist was niet voorbereid op de ouderdom (Reformatorisch Dagblad, 07-01-2013)

Morgen kan te laat zijn - Prediking de eeuwen door: bij Billy Graham (De Waarheidsvriend, 05-03-2009)

Graham, de paus van de evangelicals (Reformatorisch Dagblad, 05-01-2008)

Britse koninklijke onderscheiding voor Billy Graham (Reformatorisch Dagblad, 07-12-2001)

Het congres van de overtreffende trap (Reformatorisch Dagblad, 29-12-2000)

Billy Graham te zwak voor houden satelliettoespraak (Reformatorisch Dagblad, 31-07-2000)

Met 10.000 evangelisten in de RAI - Billy Graham-organisatie belegt deze zomer groots congres voor evangelisten (Reformatorisch Dagblad, 28-01-2000)

“Just as I am” - Grahams methodisme staat op gespannen voet met Gods Woord (Reformatorisch Dagblad, 07-11-1998)

Billy Graham - De Bijbel in het Amsterdamse Olympisch Stadion (De Waarheidsvriend, 01-07-1954)