Het is waarschijnlijk het lastigste te realiseren project als Leeuwarden in volgend jaar culturele hoofdstad van Europa is. „Van hogerhand opleggen is geen optie. Maar we proberen in ieder geval zo veel mogelijk mensen over te halen mee te doen”, vertelt Tjalsma.

Niet symbolisch

Symbolisch wil hij de Elfwegentocht zeker niet noemen. „We gaan de komende maanden aan de slag om mensen warm te maken voor de zogenoemde fossielvrije weken (van 1 tot 14 juli 2018, red.). Jongeren gaan de dorpen in om op discussieavonden en bijeenkomsten in gesprek te gaan met bewoners en samen met hen praktische oplossingen te verzinnen voor hoe zij zich die weken fossielvrij kunnen verplaatsen.”

Wie een kijkje neemt op de site elfwegentocht.nl merkt dat het merendeel van de huidige honderden deelnemers die zich al hebben aangemeld, studenten zijn. Die vormen een bevolkingsgroep voor wie fossielvrij reizen makkelijker lijkt dan voor een vertegenwoordiger die de hele dag op de weg zit.

„Voor de een is het inderdaad makkelijker dan voor de ander”, zegt Tjalsma. „Maar we proberen dan zo veel mogelijk alternatieven aan te bieden. En het gaat niet alleen om de keuze voor een elektrische of auto of een op groen gas. Mensen kunnen ook thuis werken en vergaderingen via Skype houden.”

Dat er veel studenten meedoen, is volgens Tjalsma niet alleen daaruit te verklaren. „Een aantal jaren geleden was er op scholen veel aandacht voor duurzame energie. Toen gingen er al stemmen op daar meer mee te doen.” Dat leidde uiteindelijk tot de Elfwegentocht, georganiseerd door de stichting Freonen fan Fossylfry Fryslân (Vrienden van Fossielvrij Friesland).

Op dit moment doen zes Friese organisaties mee aan het Low Car Diet. Daarbij zoeken hun werknemers alternatieven voor hun auto op benzine of diesel. Ook worden er schone voertuigen geregeld die in juli worden uitgeleend.

Voor wie met een fossiele auto Friesland binnenkomt, komen er overstappunten waar alternatief vervoer wordt aangeboden.

Optocht

De Elfwegentocht wordt afgesloten met een optocht van duurzaam vervoer. Daaraan doen door studenten gemaakte voertuigen tot de allernieuwste elektrische auto’s mee.

Voor Trudie Timmerman, directeur van de LED factory, bestuurslid van MKB Noord-Nederland, en een van de vrienden van Fossielvrij Friesland, zal twee weken fossielvrij reizen geen probleem zijn. „We hebben zelf een elektrische auto en een op groen gas. Bijna al ons personeel komt op de fiets naar het werk. We hebben nog wel een kleine dieselauto staan. Die blijft die weken dus stilstaan.”

Uit het mkb krijgt ze wel vragen over de Elfwegentocht. „Niemand vindt het een onzinnige actie, maar mensen vragen zich wel af hoe ze het voor elkaar moeten krijgen. Maar mkb’ers zijn positief ingesteld en prestatiegericht, dus dat lossen we wel op.”

Twee weken stil

Toch zijn er wel een paar branches waarvoor het die twee weken lastig gaat worden. Timmerman: „Voor vervoersbedrijven is er fossielvrije blauwe diesel, door een Heerenveens bedrijf op de markt gebracht. Maar garagehouders bijvoorbeeld zullen het die twee weken erg stil krijgen als mensen hun auto laten staan. Daar moeten we oplossingen voor bedenken. Als mkb-bestuurslid moet ik er wel voor zorgen dat we het mkb niet stilleggen. Misschien kunnen klanten hun auto daar voor 1 juli parkeren en er gelijk een apk laten doen.”

Wanneer de organisatie de Elfwegentocht een succes vindt, kan Tjalsma niet zeggen. „Exacte aantallen deelnemers gaan we niet noemen. Het is vooral belangrijk dat mensen ontdekken dat fossielvrij reizen eigenlijk helemaal niet uitzonderlijk is.”

Akkrum eerste fossielvrije dorp

Het bij Heerenveen liggende dorpje Akkrum roept zichzelf vandaag uit tot eerste dorp dat deelneemt aan de Elfwegentocht van 1 tot 14 juli volgend jaar. De tocht is bedoeld om zo veel mogelijk mensen door heel Friesland fossielvrij te laten reizen, zonder een druppel benzine, diesel of lpg.

In heel Nederland zijn er initiatieven om instellingen fossielvrij te verklaren.

Het gaat om de universiteiten en hogescholen van Amsterdam, Eindhoven, Leiden, Leeuwarden, Rotterdam, Utrecht en Wageningen, om de gemeenten Amsterdam, Boxtel, Den Haag, Groningen, Roermond, Rotterdam Utrecht, Velsen en Weert en om het pensioenfonds ABP.

De fossielvrijbeweging vindt dat de fossiele industrie onethisch handelt omdat zij winst maakt „ten koste van het klimaat en de mensheid.” Zij vraagt grote bedrijven en instellingen hun investeringen in deze bedrijven terug te trekken.