De uitslagen lieten lang op zich wachten. Rond halftwaalf waren de resultaten van negen gemeenten zelfs nog niet binnen.

Het CDA deed woensdag goede zaken. Het aantal stemmen steeg van 801.620 in 2012 naar ruim 1,2 miljoen gisteren. Na het historische dieptepunt van 13 zetels bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 krijgen de christendemocraten er nu 6 zetels bij. Een mooi resultaat, maar de tijden dat het CDA steevast de grootste partij werd, is mede door de voortgaande secularisatie voorbij.

De christendemocraten haalden woensdag een winst van circa 450.000 stemmen. Er was zowel een stijging in de steden als op het platteland. De positie van de partij in de grootste steden blijft echter marginaal. In Amsterdam haalde het CDA nog geen 3 procent van de stemmen. In drie van de vier grootste steden moet het CDA zelfs DENK voor zich dulden. Alleen in Utrecht is dat niet het geval.

In de vroegere CDA-bolwerken Noord-Brabant en Limburg haalde de partij zo’n 120.000 kiezers extra. Maar in de hoofdsteden van deze beide provincies moest het CDA vijf partijen voor zich dulden.

De gemeenten waar de partij het sterkst steeg, zijn Rotterdam (7.058), Apeldoorn (5.152), Enschede (4.708), Tilburg (4.651) en Almere (4.577). In Vlieland werd een klein verlies van drie stemmen geleden, maar of er echt een daling was is nog de vraag omdat er veel vakantiegangers op het eiland gingen stemmen.

De winst van het CDA komt per saldo niet bij ChristenUnie en SGP vandaan, want ook deze partijen boekten bijna overal winst. Dit beeld is ook te zien op de Biblebelt waar alle drie over het algemeen duidelijk vooruitgaan.

Spannend

Ook voor de ChristenUnie waren de verkiezingen spannend. Al maandenlang voorspelden de opiniepeilingen zetelwinst. Woensdag werden er ruim 57.000 stemmen meer gehaald dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012. Deze stevige winst leverde woensdagavond bij de exitpoll van negen uur nog een zesde zetel op, maar in de loop van de nacht bleef de teller staan op 5.

Voor de ChristenUnie toch een domper na de euforie woensdagavond op de uitslagenavond toen de te verwachten zetelwinst werd gevierd. De hogere opkomst speelde de partij parten. De uitslag van gisteren is de op een na beste uitslag sinds het ontstaan van de ChristenUnie in 2002. In 2006 behaalde de partij 390.969 stemmen, tegen bijna 347.000 gisteren.

Een duidelijke winst van het aantal stemmen boekte de CU in Amsterdam (2.634), Rotterdam (2.061) en Utrecht (1.161). In sommige plaatsen ging de ChristenUnie iets achteruit. Opvallend is het verlies van 440 stemmen in Urk. Andere dalingen waren er onder meer in Twenterand (-180) en Rijssen-Holten (-121).

Sprong voorwaarts

De SGP boekte woensdag de beste uitslag in de geschiedenis van de bijna honderdjarige partij. Tussen 1998 en 2010 schommelde het stemmenaantal tussen de 150.000 en de 164.000. In 2012 was er een sprong voorwaarts naar 196.780 stemmen, en woensdag werd de mijlpaal van 200.000 gepasseerd: circa 216.000 mensen kleurden het vakje bij de SGP rood. Het was overigens woensdag de vierde achtereenvolgende Tweede Kamerverkiezing waar de staatkundig gereformeerden omhooggingen.

Het zetelaantal van de SGP blijft stabiel op 3. Maar jarenlang was de derde zetel een restzetel, die verschillende keren mede dankzij een lijstverbinding met de ChristenUnie werd behaald. In 2012 was het de eerste keer dat de SGP zelf genoeg stemmen had voor de derde zetel. Bij deze verkiezingen leek op grond van de opiniepeilingen misschien zelfs een vierde zetel in het verschiet. Maar de winst van ruim 20.000 stemmen woensdag was mede door de hogere opkomst niet genoeg hiervoor.

De SGP steeg het sterkst in Urk (1.474), Ede (1.118) en Barneveld (1.004), terwijl de grootste daling in Den Haag (-70) was.

De partij Jezus Leeft haalde woensdag bijna 3000 stemmen. Volstrekt onvoldoende voor een zetel.

In de Tweede Kamer hadden de christelijke partijen samen 21 zetels. Dankzij de winst van het CDA stijgt dat aantal nu naar 27. Een duidelijk ander beeld dan in 1963, toen meer dan de helft van de Tweede Kamerleden tot een christelijke partij behoorden.