Het orgelmuseum werd op 10 februari 1977 opgericht. Onder leiding van initiatiefnemer Maarten Seijbel, destijds organist van de Grote of Sint-Nicolaaskerk in Elburg, groeide het uit tot een indrukwekkende collectie.

In een volle Boonzaal vond donderdagmiddag een feestelijke bijeenkomst plaats. Jan Verbree, voorzitter van de stichting, dankte de inzet van de vrijwilligers en donateurs. „Daardoor kan het allemaal”, zei hij. Verbree memoreerde hoe het museum veertig jaar geleden begon in het gemeentemuseum van Elburg. Korte tijd later werd een pand aangekocht in de Rozemarijnsteeg. „Het stond daar tjok- en tjokvol met allerhande spullen”, aldus Verbree.

Een belangrijk moment in de geschiedenis was de verhuizing naar het middeleeuwse stadskasteel in Elburg, het Arent thoe Boecophuis. Mede dankzij de nalatenschap van de Amsterdamse architect ir. Gert Boon (1921-2009) kon het museum zich hier in 2013 vestigen. Van 1400 tot 1954 was in dit pand het Elburgse stadhuis gevestigd. Verbree noemde de combinatie van „parels van de orgelcultuur” in een historisch stadskasteel een „gouden greep.”

Terwijl de klokjes van het carillon klonken, zei hij: „Voor de exploitatie van een museum als dit heb je betrokkenheid, gevoel, emoties nodig. Anders is het allemaal oude rommel voor je.” Dat Seijbel ruimschoots over die betrokkenheid beschikt, bleek onlangs toen hij in Amsterdam een collectie van duizenden grammofoonplaten wist te bemachtigen. Zijn motto voor collectievorming is eenvoudig, verklapte hij: „Pak alles aan, want weggooien kunnen we zelf ook wel.”

Organist Aart Bergwerff liet op het Boon/Leeflangorgel een preludium van Carl Philipp Emanuel Bach horen. Bergwerff groeide op in een gereformeerd gezin met vijf kinderen. Hij leerde orgelspelen op een trapharmonium, vertelde hij. „Het orgel is mijn lust en mijn leven. Ik heb van mijn passie mijn beroep gemaakt.”

Dinosaurus

Bergwerff constateert dat kinderen in Nederland niet meer vanzelf in aanraking komen met het orgel, door de secularisatie en de grootschalige kerksluitingen. „Het orgel lijkt haast een dinosaurus geworden. We moeten uitkijken dat het instrument niet met uitsterven wordt bedreigd. Daarom is het Nationaal Orgelmuseum zo belangrijk: om deze prachtige traditie door te geven, levend te houden door promotie, educatie, cursussen en dergelijke. Mijn wens is dat het orgelmuseum deze prachtige taak minstens nog veertig jaar zal volbrengen.”

Cineast en cabaretier Silvester Swaneveld presenteerde een animatiefilm die hij in opdracht van het museum maakte. Hij ontwierp een poppetje in de vorm van een orgelpijp, dat spelenderwijs het museum introduceert. Swaneveld: „De film duurt anderhalve minuut, maar ik ben hier drie maanden mee bezig geweest. Alleen al het poppetje bestaat uit 75 verschillende onderdelen om te kunnen bewegen.” Bedoeling is om voor elke zaal zo’n filmpje te maken, lichtte Wilma Seijbel, medewerker van het museum, toe.

In de Boonzaal wordt morgen een expositie geopend van Henk Terwal, een van de weinige kunstenaars in Nederland die het kerkinterieur verbeeldt. Hij schildert interieurs op een realistische manier als ingetogen, tijdloze monumenten. Ze passen in de typisch Hollandse traditie van de ‘perspectieven’ van P. J. Saenredam (1597-1665).

Zie ook:

Stadskasteel vol orgels (Reformatorische Dagblad, 08-08-2015)

Orgelmuseum in een stadskasteel (Reformatorische Dagblad, 07-09-2013)

Heropening van Nationaal Orgelmuseum (Reformatorische Dagblad, 29-05-1987)