Een kinderfeestje organiseren kost tijd en energie, zeker als een uurtje bowlen of een ritje naar de McDonald’s geen optie is. Niet iedereen heeft immers een grote auto en de financiële ruimte om iets buiten de deur te doen. Dat betekent dus minstens een handvol kinderen een paar uur lang rond de deur bezighouden. Of binnenshuis, want zeker in de winter is het vaak te koud, te nat of te donker om naar buiten te gaan.

Met meisjes kun je altijd nog gaan knutselen, maar wat doe je midden in de winter met een clubje jongens vanaf een jaar of acht? Op deze pagina vijf ideeën op een rij, allemaal met een knipoog naar wetenschap en techniek. Ook leuk voor meisjes, trouwens.

Een goed plan is het halve werk, maar minstens zo belangrijk is een goede voorbereiding. Dus zet alles klaar, maak voorbeelden en probeer proefjes vooraf uit.

Een feestje rond een thema is prachtig, maar wees ook weer niet te star in de uitvoering ervan. Groeit het je boven het hoofd en is het buiten droog: sjaals om, jassen aan en even een potje voetballen. Desnoods in het donker.

Dat kan wel tot gevolg hebben dat ze een halfuur later als wervelwinden binnen komen vallen, een koprol over de bank maken en jongere broertjes of zusjes de stuipen op het lijf jagen. Aarzel niet om de ergste raddraaier in de gang even apart te nemen. Uiteindelijk is iedereen daar beter mee af. Proefjes doen is leuk, maar vraagt wel concentratie. Dat gaat niet als iedereen rondrent, wat nog link kan zijn ook.

proefjes.nlorigamivoorkinderen.nlproefjesmetboefjes.nl
----

Sterrenstad

Sterren en planeten hebben op jongens –zeker vanaf een jaar of acht– een onweerstaanbare aantrekkingskracht. Op de website proefjesmetboefjes.nl staat hoe je eenvoudig met kinderen een sterrenkaart kunt maken die geschikt is voor alle seizoenen. In de winter is het zo vroeg donker dat je na het eten bij helder weer met de jongens kunt gaan sterrenkijken. Prachtig toch, als ze bij thuiskomst feilloos het steelpannetje en de poolster (en dus het noorden) kunnen aanwijzen?

De kinderen kunnen ook met elkaar het zonnestelsel uitbeelden, zodat ze een beetje besef van de enorme afstanden in het heelal krijgen. Zoek eerst op internet de afstanden van de planeten tot de zon op en kies een mooie verhouding uit. Binnen kan dat met een strandbal, een voetbal, knikkers en tennisballen. Buiten door in de straat elk kind een planetennaam te geven en op de juiste afstand van de zon te laten staan.

Op een pleintje kun je de cirkelvormige beweging van de planeten rond de zon uitbeelden, door de kinderen rond de ‘zon’ te laten lopen. Met als grootste uitdaging de maan die om de aarde draait.

Werkt het weer niet mee, laat de kinderen dan een ballonraket maken (proefjes.nl). Onvoorstelbaar hoe ver een ballon aan een rietje langs een touw schiet. Knoop het touwtje aan de gordijnrails en houdt het andere uiteinde vast voor het mooiste effect.

----

Proefjesfabriek

Een proefjesfeest vraagt flink wat voorbereiding, maar wordt vrijwel altijd met gejuich begroet. Neem 10 jaar als ondergrens als de kinderen de experimenten redelijk zelfstandig moeten uitvoeren. Laat de kinderen twee aan twee werken en deel zelf de groepjes in.

Bedenk vooraf hoeveel proefjes je in huis kwijt kunt. Het grootste geklieder bij het aanrecht, iets minder natte proefjes aan de eettafel (met tafelzeil) en nog een paar droge proefjes in de zithoek. Met een stuk of tien experimenten zijn de kinderen zeker anderhalf uur bezig.

Stel vooraf een klein instructieboekje samen. Dat is even werk, maar maakt het feestje een stuk overzichtelijker. Bovendien is zo’n boekje bij een volgend kind makkelijk opnieuw te gebruiken.

Beschrijf per proefje stapsgewijs wat de kinderen moeten doen. Put daarvoor uit websites als proefjes.nl en wijzig naar eigen inzicht. Proefjes met zeep en water doen het altijd erg goed. Je kunt er zelfs een speedboot mee maken in een teiltje water.

Lijkt zelfstandig werken te veel gevraagd voor de jongens die je zoon wil uitnodigen, ga dan boter maken van slagroom. Een kwartier schudden om boter te maken, daarin kan zelfs de grootste drukteschopper zijn energie kwijt. Allemaal in een kring en schudden maar. Wel op tijd gaan sparen voor appelmoespotten (om mee te schudden) en boterkuipjes (om het resultaat mee naar huis te nemen).

----

Vliegwedstrijd

Vliegtuigjes vouwen klinkt op het eerste gezicht niet heel spannend, maar jongens denken daar anders over. Dat geldt zeker voor de modellen die je kunt leren vouwen op de website origamivoorkinderen.nl. Zelfs de vliegtuigjes die in de makkelijkste vouwcategorie staan –vaak in minder dan tien stappen en overzichtelijk uitgelegd– gedragen zich als echte straaljagers. Na wat oefenen zeilen ze de hele kamer door.

Koop een pakketje gekleurd papier, zet de jongens aan de eettafel en vouw samen stap voor stap drie verschillende modellen. Laat ze hun naam erop schrijven en organiseer een echte wedstrijd. Dat kan in de woonkamer, maar als het droog is ook prima buiten. Markeer dan vooraf met stoepkrijt een vak dat een meter of twintig lang is, met stappen van een meter.

Maak een scorebord en laat elk kind per vliegtuig drie keer gooien. De hoogste score telt. Verras de winnaars met een klein prijsje. In huis is minder makkelijk te meten welk vliegtuig het verst komt. Het tellen van de voegen tussen de plavuizen is misschien nog wel de beste manier.

----

Weerstation

Niets is zo veranderlijk als het weer, en dat nodigt uit om het weer van morgen te voorspellen. Begin met het opstellen van het weerbericht van vandaag. Maak vooraf een A4’tje waarop elk kind kan invullen of het regent, of de zon schijnt en wat de temperatuur is.

Zoek vooraf op internet naar een windkrachttabel, zodat je de windsnelheid kunt schatten door naar de beweging van de takken van de bomen en de rook uit de schoorsteen te kijken. Er zijn ook wolkenkaarten die uitleggen hoe je verschillende wolkensoorten kunt herkennen.

Van een goedkoop plastic waterflesje van zacht plastic kun je eenvoudig een regenmeter maken. Meteen iets leuks om mee naar huis te geven.

De meeste kinderen weten wel dat je bij onweer de bliksem eerder ziet dan je de donder hoort. Licht is nu eenmaal sneller dan geluid. Je kunt dit illustreren door een van de kinderen buiten op een afstand van 100 meter twee latten tegen elkaar te laten slaan. Op het moment dat je ziet dat de latten elkaar raken, hoor je nog niets. Dat willen ze allemaal wel een keer proberen!

----

Ballonrace

Met vier kartonnen wielen, een vel dik papier en twee satéprikkers voor de assen kun je na wat oefening een wagentje maken dat op de kracht van een opgeblazen ballon zeker 10 meter ver komt. Zoek op internet op de term ”ballonwagen” en probeer vooraf uit hoe je een karretje maakt dat zo soepel mogelijk rijdt.

Daarvoor is het belangrijk dat de assen zonder al te veel wrijving kunnen draaien. Het gaatje van een perforator is voor een satéprikker rijkelijk groot, maar heeft als voordeel dat er weinig wrijving optreedt. Die speling zorgt wel voor een hobbelige gang, maar dat maakt voor het rijden niet uit.

Voor een feestje is het handig om vooraf de wielen en het karretje zelf te tekenen, zodat de jongens alles alleen maar uit hoeven te knippen.

De ballonwagen nodigt uit tot een echte ballonrace. Laat de kinderen eventueel in groepjes van twee werken en draai eerst een paar keer proef. Soms is het nodig om de wagen aan het begin een zetje te geven. Laat de ballonwagens niet tegelijk rijden, maar meet de afstand en schrijf die op een scorebord.

Heb je geen extra hulp van echtgenoot of oudere broer en zus, doe dit dan pas als de jongens een jaar of tien zijn.