Veel Zweedse christenen zien de start van de herdenking van 500 jaar Reformatie, maandag in de kathedraal van Lund, als een belangrijke stap in de oecumene tussen de Rooms-Katholieke Kerk en de Lutherse Kerk, zegt de secretaris van de Missions Provinsen. Dit verband van behoudende lutheranen ontstond in 2003 uit verontrusting over de liberale koers van de Kerk van Zweden.

Een gezamenlijke herdenking van luthersen en rooms-katholieken is volgens ds. Birgersson alleen mogelijk door leerverschillen te verdoezelen. „Het ware evangelisch-luthers belijden, geloof en leven verschilt enorm van de leer en praktijk van de Rooms-Katholieke Kerk. Als Maarten Luther hier maandag zou zijn, dan zou hij met meer dingen worstelen dan hij destijds in de zestiende eeuw deed, zelfs al is de kerk van Rome nu veel vriendelijker dan toen.”

Rechtvaardiging

De predikant vindt dat de verschillen tussen protestanten en rooms-katholieken te groot zijn om gezamenlijk de Reformatie te herdenken. Hij noemt onder meer de uiteenlopende visies op heilig avondmaal en mis –waardoor God genade zou schenken– en het gezag van de Schrift. „Als God Zich openbaart in de Bijbel én in de traditie, zoals Rome leert, dan opent dat de deur voor menselijke willekeur.”

Lutheranen en rooms-katholieken gaven in 1999 een gezamenlijke verklaring over de rechtvaardigingsleer uit, maar volgens ds. Birgersson lopen hun visies op het heil wel degelijk uiteen. „Als je de Katechismus van de Katholieke Kerk leest, wordt al snel duidelijk dat de leer over de rechtvaardiging anders is dan die in het Concordiënboek van de Lutherse Kerk. De Rooms-Katholieke Kerk heeft het prachtige evangelie van de gerechtigheid –de gave van Christus aan zondaars door het geloof– niet begrepen. Zij stelt echter dat geloof en goede werken, die door Gods genade worden gedaan, de mens uiteindelijk rechtvaardig maken. Maar dat zullen weinig mensen in dit leven bereiken, dus daarom zijn de hulp en verdiensten van de maagd Maria en de heiligen nodig. De Bijbelse boodschap dat Christus’ bloed ons van alle ongerechtigheden reinigt, staat daar haaks op.”

Aflaat

De Reformatie begon toen Luther in 1517 in Wittenberg zijn 95 stellingen tegen de aflaathandel publiceerde. Veel mensen denken aflaten tegenwoordig geen rol meer spelen in het rooms-katholieke denken, zegt ds. Birgersson. „Het is waar dat je geen aflaten voor zonden kunt kopen, zoals in Luthers dagen. Maar dit leerstuk bestaat nog steeds. Je betaalt een priester geld om een mis op te dragen, zodat voor jou of voor een familielid de tijd in het vagevuur verkort wordt. De lutherse manier van denken is echter Bijbels: Jezus zei tegen de moordenaar aan het kruis op Golgotha: Heden zult u met Mij in het paradijs zijn.”

De leerverschillen tussen Rome en Wittenberg zijn in de loop van de tijd zelfs groter geworden, denkt ds. Birgersson. Hij wijst op de besluiten van de Rooms-Katholieke Kerk over de positie van Maria en het primaat van de paus. „Franciscus is een vriendelijk man, maar zijn machtsclaim over alle christenen is ketters.”

Klassiek belijden

Toch moeten lutheranen hun hand in eigen boezem steken, vindt hij. „Een van de grote problemen is dat veel evangelisch-lutherse kerken die samen met de Rooms-Katholieke Kerk de Reformatie herdenken, ver van het klassieke lutherse belijden afstaan. Dat geldt niet in het minst voor de Kerk van Zweden. Die keert zich zelfs tegen groepen die willen vasthouden aan wat de Bijbel zegt over de verhouding tussen mannen en vrouwen en over het heil: het geloof in Jezus als de enige weg tot behoud.”

Lutheranen die samen met rooms-katholieken de Reformatie herdenken, hebben volgens de Zweedse predikant hun identiteit verloren.

Paus Franciscus neemt toch maar de moeite om naar Lund te komen om een kerkscheuring te herdenken. Een teken van welwillendheid?

„Nogmaals, de leider van de Rooms-Katholieke Kerk is een vriendelijk persoon. Maar ik zie zijn bezoek als een slimme manier van Rome om meer mensen onder haar gezag te brengen.”

Hoe zou u 500 jaar Reformatie dan willen herdenken?

„Hou seminars en conferenties om ons te herinneren aan de kernpunten van de Reformatie en de toepassing daarvan in onze tijd. Het gaat dan om de drie zogenoemde sola’s: alleen de Schrift heeft gezag en mensen worden alleen door genade en alleen door geloof gered.

Daarnaast is het belangrijk dat christenen elkaar ontmoeten, om samen te spreken over een herstel van een confessionele, apostolische en Bijbelse kerk. En laten we samenkomen in herdenkingsdiensten om de Heere te prijzen voor degenen die ons het Woord van God teruggaven: Maarten Luther, Philippus Melanchthon, Martin Chemnitz, Johann Arndt en anderen.

Tegelijkertijd moeten we onze zonden belijden, in het bijzonder dat we vaak een brandend verlangen missen om te spreken over het heerlijk evangelie van Gods reddende genade in Christus en over de noodzaak om alleen tot Hem te komen om vrede te vinden.”