De PvdA zit dik in de misère. In de opiniepeilingen van Maurice de Hond staat de partij stabiel op zo’n tien zetels. In de Tweede Kamer bezet de partij er nu 36.

Reden van de dalende populariteit is de samenwerking met de VVD. Die kunnen veel PvdA-kiezers niet meemaken. Ze vinden het regeringsbeleid te veel VVD-politiek.

De toorn van de kiezers daalt neer op het hoofd van huidig fractievoorzitter Samsom. Dat is opmerkelijk, want net voor de verkiezingen van 2012 was hij populair. Aanvankelijk stond de PvdA laag in de peilingen, maar in de laatste weken voor de verkiezingen babbelde Samsom er elke week een zeteltje bij.

De partij behaalde uiteindelijk 38 zetels, maar toen duidelijk werd dat de PvdA in zee ging met de VVD, daalde de populariteit van de PvdA en Samsom snel.

Kennelijk belonen PvdA-kiezers de partijleider niet als deze zijn nek durft uit te steken om het land uit een financiële en economische crisis te trekken. Het laat iets zien van de ontevredenheid die er onder het kiezersvolk leeft.

De PvdA zou zich natuurlijk niets aan kunnen trekken van deze ontevredenheid, maar politiek gezien is het slim om te rekenen met dit feit, anders zou de partij bij de komende verkiezingen zomaar weggevaagd kunnen worden.

Soms is het in de politiek gewoon tijd voor een nieuw gezicht. Dat lijkt bij de PvdA het geval te zijn. In die zin komt de kandidatuur van Asscher, die hij maandag in Amsterdam aankondigde, op tijd. Onder PvdA-kiezers is hij favoriet, zo bleek uit een opiniepeiling.

Het pleit voor Asscher dat hij zich niet af gaat zetten tegen Samsom: „Ik heb heel veel respect voor Diederik.” Hij kan ook nauwelijks verschillen noemen tussen zichzelf en de huidige partijleider: „Mijn tegenstanders zijn Rutte en Wilders.”

Het lijdt geen twijfel dat Asscher, die als wethouder in Amsterdam en als vicepremier een goede pers had en heeft, een betere verkiezingsuitslag voor de PvdA kan genereren dan Samsom.

Maar die goede verkiezingsuitslag is nog niet binnen. Een lijsttrekkersverkiezing is goed voor de publiciteit. Maar als de interne verkiezingsstrijd uit de hand loopt of de uitslag maar een nipte meerderheid voor een van de kandidaten laat zien, is er ook een groot risico. Dan gaat de partij namelijk verdeeld de verkiezingen in.

De VVD heeft daarmee in het verleden een zeer slechte ervaring opgedaan: toen huidig voorman Rutte in 2006 met Verdonk streed om de eerste plaats. De liberalen hebben hun buik daar zo vol van dat zij voorlopig geen lijsttrekkersverkiezingen meer willen. Anderzijds heeft Rutte zijn positie binnen zijn partij de afgelopen jaren versterkt. Dat lijkt Asscher ongetwijfeld een wenkend perspectief.