Op het totaalaantal asielzoekers vormen Chinezen een kleine minderheid. In 2015 kreeg de IND 206 eerste asielaanvragen van mensen uit China (inclusief Hongkong) te verwerken. Hoeveel van hen christen zijn, is onbekend, omdat de IND dat niet bijhoudt.

Vrouwenwerker Flora van Wendel van stichting Gave, die ker-
ken en christenen toerust voor het werk onder vluchtelingen 
en asielzoekers, ontmoette de afgelopen twee jaar zestien Chinese christenen. Een van hen kreeg een verblijfsvergunning. Twee hebben nog een asielprocedure lopen. Bij de andere dertien liep de asielaanvraag uit op een definitieve afwijzing van de IND.

De vrouwen waren allen betrokken bij –verboden– Chinese huisgemeenten. Van de IND krijgen ze, aldus Van Wendel, veelal te horen dat ze niet kunnen bewijzen dat ze als christenen ernstige problemen hebben ondervonden. Uit angst voor de gevolgen bij terugkeer, verblijven de meesten nu illegaal in Nederland.

Asieladvocaat mr. Frans Willem Verbaas kent één voorbeeld van een Chinese christen uit de provincie Fujian die recent een verblijfsvergunning kreeg, naast enkele van wie de aanvraag werd afgewezen. „De persoon die een status kreeg, behoorde tot de protestantse stroming Mengtou Pai die voorkomt op de lijst ”evil cults” (kwade sekten) van de Chinese overheid. Er zijn in China echter ook veel verboden kerken en gemeenten die niet op de zwarte lijst staan. Dit kan meespelen bij de afwijzing van een asielaanvraag.”

Marnix Visscher, coördinator van de afdeling juridische ondersteuning bij Gave, bestudeerde diverse dossiers van afgewezen Chinezen. In veel gevallen speelt volgens hem mee dat ze bij hun eerste gesprek met de IND niet de juiste persoonsgegevens hebben verstrekt. „Dat komt vaak doordat ze de overheid niet vertrouwen. Als later blijkt dat hun gegevens niet kloppen, is hun geloofwaardigheid aangetast en lijkt de kans op een verblijfsvergunning uiterst klein. Al zie ik ook dat sommige IND-medewerkers hier iets soepeler mee omgaan.”

Het kan gebeuren dat de IND vragen heeft bij het verhaal van een asielzoeker die zegt dat hij in China is bekeerd tot het christelijk geloof, zegt Visscher. „Ik vraag me daarbij wel af of IND-medewerkers voldoende kennis hebben van wat een bekering betekent in de Chinese cultuur.”

Ook krijgen Chinezen soms te horen dat hun land veilig genoeg is voor christenen en dat ze zich kunnen aansluiten bij de door de overheid gecontroleerde Drie-Zelfkerk. Visscher: „De IND baseert zich op oude informatie. Het laatste ambtsbericht over China dateert uit 2012. Sindsdien is de christenvervolging in het land fors toegenomen, blijkt onder meer uit rapporten van de Amerikaanse China Aid Association. Ik vraag me af of dat voldoende tot de IND is doorgedrongen.”

IND-woordvoerder Yvonne Wiggers zegt in een reactie dat iedere zaak op zijn merites wordt beoordeeld. Bij asielaanvragen van bekeerlingen uit China maakt de IND gebruik van „de actuele informatie over de positie van de groep waartoe de asielzoeker behoort.” Daarbij baseert hij zich behalve op het ambtsbericht uit 2012 op „objectieve bronnen” van onder meer Human Rights Watch en China Aid.

De IND kan een asielverzoek afwijzen „omdat in het individuele geval de vrees voor vervolging bij terugkeer naar China niet aannemelijk wordt geacht.” Wiggers verwijst als voorbeeld naar een recente uitspraak van de Raad van State die stelt dat een asielzoeker „niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij bij terugkeer in China reeds wegens het enkele feit van het behoren tot een huiskerk in de negatieve belangstelling van de autoriteiten zal komen te staan.” Mr. Verbaas betwist deze zienswijze. „De vervolging is niet overal even intensief, maar je mag eenvoudig geen christen zijn als je niet behoort tot de toegestane kerken die onder staatstoezicht staan.”