Aan het eind van het gesprek bedankt ze voor het niet geven van een hand bij de begroeting. Ook deze vorm van lichamelijk contact met een vreemde man is voor een orthodox Joodse vrouw ongepast. Voor het overige is Gilah Evers (56) een uitgesproken extraverte vrouw. Trots toont ze een foto van haar gezin, dat elf kinderen telt. Acht van hen zijn getrouwd, het aantal kleinkinderen is gestegen tot boven de twintig. „Baruch haShem, God zij dank”, zegt de echtgenote van rabbijn Shimon Evers uit de grond van haar hart.

Ook de zonen ogen als rabbijnen. Menachem, de oudste, is docent op het Cheider in Amsterdam, de orthodox Joodse school waar hij net als de andere kinderen Evers ooit leerling was. Daarnaast werkt hij als sociaal-pastoraal werker bij de Joodse Gemeente Amsterdam en is hij actief binnen Chabad. Lachend laat zijn moeder het filmpje zien dat hij haar via WhatsApp vanuit New York stuurde. Hij was er voor een internationale conferentie van de chassidische beweging. Een massa Joodse mannen met lange baarden en zwarte hoeden host zingend door de congreszaal.

Zoon Jossi geeft les aan Joodse kinderen in het Canadese Montreal. Shmuli, opgeleid tot rabbijn, werkt voor een bedrijf in New York als webdesigner. Chaja woont met man en kinderen in Israël. „Door de sociale media is het veel makkelijker om contact met elkaar te onderhouden. Whats-
App is voor ons een uitkomst.”

De vrouw van de Amersfoortse rabbijn groeide als Gilah Lissauer op in een orthodox Joods gezin in Amsterdam-Oost. Na de middelbare school ging ze naar een meisjesseminarium in Jeruzalem, waar ze werd onderricht in de Thora, Hebreeuwse grammatica, het Joodse leven en Joodse mystiek. Door haar huwelijk met Shimon Evers kwam ze in 1981 in Amersfoort terecht. De rabbijn is niet alleen daar werkzaam, maar ondersteunt ook gemeenten elders in het land. Daarnaast is hij ambulant gevangenisrabbijn en doceert hij op de Joodse Scholengemeenschap Maimonides in Amsterdam. Vanwege zijn gevulde agenda probeert zijn vrouw hem zo veel mogelijk te ontlasten, naast haar andere verplichtingen.

Saamhorigheid

Onlangs deed ze in het Joods Cultureel Centrum in Amsterdam mee aan het gezamenlijk klaarmaken van challah, het gevlochten brood voor sjabbat. Het initiatief van de opperrabbijn van Zuid-Afrika vond wereldwijd navolging. „We waren met 300 Joodse vrouwen, jong en oud, wit en zwart. Dat is voor Nederland enorm veel. Het gevoel van saamhorigheid was heel bijzonder. De vrijdagavond erna had ik hier 22 mensen aan tafel. Ook met de Joodse feesten hebben we altijd veel gasten.”

De orthodoxe leden van de gemeente van Amersfoort zochten een woning op loopafstand van de sjoel. Een groot deel van de overige leden woont buiten de stad. Een aantal gezinnen ging tot vreugde van het echtpaar Evers geleidelijk meer aan de Joodse traditie doen. „De motivatie om sabbat te houden en koosjer te eten neemt toe. Dat geeft een vruchtbare voedingsbodem voor ons werk. Geen oogst zonder vruchtbare grond.”

In de synagogediensten verzorgt rabbijn Evers de lezing uit de Thora, opperrabbijn Jacobs als hij aanwezig is de gebeden. „Een paar keer per jaar komen we helaas niet aan minjan”, het minimumaantal mannen dat nodig is voor een dienst. Daar staat tegenover dat de gemeente relatief veel jonge kinderen telt. „Mijn man geeft op zondagmorgen hier in huis les aan acht Joodse kinderen in de basisschoolleeftijd. De komende twee jaar zullen vier jongens bar mitswa worden. Drie jongens die al bar mitswa zijn, komen na de les voor de jongste kinderen de gebedsriemen leggen. Daarna vertelt mijn man hun nog wat over de Joodse geschiedenis, de Joodse feesten of iets wat ze interessant vinden.”

Masjiach

Maandagavond is er bij een van de leden thuis les voor volwassenen. Zelf geeft de rabbijnsvrouw op zondagmorgen les aan twee jongens in Amsterdam. Een enkele keer onderwijst ze een aanstaand Joods bruidje in de huwelijkswetten en de psychosociale aspecten van de omgang tussen man en vrouw. „In het Ivriet ”Shalom bayit”, de kunst om je huwelijk harmonieus te houden.” De laatste tijd houdt ze ook geregeld lezingen voor een christelijk publiek. „Dat vind ik bijzonder leuk. Je voelt verbondenheid en wederzijds respect, door de gemeenschappelijke interesse.”

Slechts een van de kinderen Evers neemt wat afstand. De overige tien gaan volledig in het spoor van hun ouders. „Daar ben ik heel dankbaar voor. Het is denk ik te danken aan de warmte en de levensvreugde van Chabad. Van alles wat we doen, ongeacht wat het is, maken we iets waarmee we ons verbinden met Hashem, de Almachtige. Dat is denk ik de essentie van Chabad.”

Over de toekomst is ze positief gestemd. „Het is verleidelijk om weg te zakken in negativisme, maar wij geloven dat Masjiach komt. Lang kan het niet meer duren, gezien de chaos in de wereld. Die roept om een oplossing. „Duisternis kun je niet bestrijden met een bezem”, zegt een chassidische spreuk. Alle lichtjes die wij maken door het naleven van de mitswot, zullen met de komst van de Messias tot één groot licht worden. Daar houd ik me aan vast. Ik ben niet zo goed in bidden, maar heb een sterk vertrouwen dat Hashem doet wat Hij belooft. Wie Masjiach is, maakt mij niet uit. Als hij maar komt. Dan zal, zoals Zacharia zegt, Hashem Koning over de hele aarde zijn. Ja, op die dag zal Hashem één zijn en Zijn Naam één zijn.”

serie 
Overleven in de mediene

Joods leven buiten Amsterdam. Vandaag deel 8: de Nederlands-Israëlitische Gemeente van Amersfoort. Volgende week dinsdag: de Joodse gemeente van Noord-Holland-Noordwest.

Joodse gemeente Amersfoort

De Joodse gemeente Amersfoort behoort tot de oudste kehillot van Nederland. Een deel van de synagoge aan de Drieringensteeg dateert uit 1727. In 2012 verkocht de gemeente haar onroerend goed aan Stadsherstel Midden-Nederland; sindsdien huurt ze de gebouwen. NIG Amersfoort telt circa 120 leden en heeft een eigen rabbijn in de persoon van Shimon Evers. Op sabbat en met alle feestdagen worden diensten gehouden. Een jaarlijks hoogtepunt is de viering van Chanoeka rond de grote menora, waarbij ook niet-Joodse inwoners van Amersfoort aanwezig zijn. Vrijwilligers verzorgen op aanvraag rondleidingen in de sjoel en enkele keren per jaar een rondwandeling door ”Joods Amersfoort”.