De zinderende hitte ligt als een zware deken over Athene. Gekoelde ruimtes zijn door de gemeente opengesteld voor alle mensen in de stad die zelf geen airconditioning hebben. Zelfs in de nacht zakt de temperatuur niet onder de 27 graden.
Iedereen die de mogelijkheid heeft, is de stad en de hitte ontvlucht, meestal naar het huis van hun voorvaderen in een dorp of op een eiland. Maar degenen die hun roots op de Cycladeneilanden hebben, zijn grotendeels in de stad gebleven, beweert mijn slager Georgos. De overtocht is te duur, zeker als je de auto meeneemt, die onontbeerlijk is als je dorp ver verwijderd is van de haven. De mensen die wel vertrokken, sloegen bij Georgos eerst vlees in, want op de eilanden liggen de prijzen hoger. Hoewel ze voorheen liever de economie van ‘hun’ eiland steunden, vertrekken ze dit jaar bepakt en bezakt met boodschappen uit de stad.
Ik ga even langs bij de drukkerij, die zich naast het troosteloze leegstaande pand van mijn voormalige bloemenwinkel bevindt. „Hoe gaat het”, vraag ik Nikos, de drukker die ruim vijftien jaar mijn buurman was. Nikos heeft dringend Italiaans papier nodig, voor een grote opdracht van een bedrijf. Maar hij kan geen geld overmaken naar het buitenland, hoewel de banken aangekondigd hadden dat importerende bedrijven dit vanaf maandag wel zouden kunnen.
„We zijn eigenlijk al uit de euro”, vindt Nikos. „Voor ons zijn de mogelijkheden van de euro niet hetzelfde als in andere eurolanden. Ik kan niets importeren en ik kan het geld ook niet contant opnemen om zelf te gaan betalen, met deze Greuro.” Nikos spuugt het laatste woord bijna uit. Hij wil aan het werk. Er moet brood op de plank komen; hij heeft een gezin met twee kinderen.
Er wordt druk over gespeculeerd hoelang de kapitaalcontroles nog duren zullen en wanneer het betaalverkeer naar het buitenland weer op gang komt. Optimisten en enkele bankdirecteuren beweren dat maandag al deze problemen zijn opgelost. Pessimisten vermoeden dat het nog maanden zal duren. Iedereen hoopt dat de optimisten gelijk krijgen.
„Weet je, als alle nieuwe maatregelen worden doorgevoerd zal ik, net als alle bedrijven, 100 procent van mijn inkomstenbelasting met ingang van 2016 vooruit moeten betalen. Hoe ga ik dat doen? Waarom moeten wij steeds weer betalen, in plaats van de politici en de oligarchen, die jarenlang het land hebben geplunderd? Ik pleit er niet voor om deze personen op te hangen op het Syntagmaplein, zoals velen roepen. Het interesseert me ook niet of ze achter slot en grendel belanden. Wat ik wil zien is dat zij al het gestolen geld terugbrengen dat zij in Zwitserland of Nederland gestald hebben, zodat het weer terugstroomt in de economie”, zegt Nikos.
Griekse bedrijven blijken miljoenen aan belastinggeld weg te sluizen via Nederlandse brievenbusfirma’s. Het is volkomen legaal, maar de Griekse fiscus loopt miljoenen mis. Zo mistte de staatskas in 2014 1,7 miljoen euro doordat het omstreden bedrijf Eldorado Gold –dat in Griekenland een goudmijn exploiteert en daarvoor een natuurgebied letterlijk opblaast– geld via Nederland wegsluist naar belastingparadijs Barbados. Er zijn minstens zeven bedrijven die dezelfde sluiproute nemen, terwijl de kleine ondernemer in Griekenland bijna het loodje legt onder de belastingdruk.
De minister van Financiën, Euclidis Tsakalotos, kondigde gisteravond aan belastingontduiking keihard te gaan aanpakken. Maar of hij iets zal kunnen beginnen tegen bedrijven die „volkomen legaal” geld wegsluizen, zodat de uitgemergelde Griekse schatkist weer wat vlees op de botten krijgt, blijft nog even de vraag.
serie Grieks dagboek
Geertje Spiliotopoulou, afkomstig uit Nederland, is getrouwd met Vassilis en woont in Griekenland. Ze hebben een zoon en een dochter.
