Duitse stadje Lingen dankt veel aan Oranje
Trapgevels, klokgevels. In het Duitse Lingen is duidelijk te zien dat hier ooit een Hollandse wind waaide. Een groot deel van de zeventiende eeuw zwaaiden de Oranjes er de scepter. Dat legde het stadje geen windeieren.
Op het marktplein van Lingen genieten veel mensen op een van de terrassen van de zomer. Ze hebben zicht op het raadhuis met zijn grote trap en bordes. Het stamt in zijn huidige vorm uit 1663. „De tijd dat stadhouder-koning Willem III Lingen in bezit had”, zegt gids Gisela Schonhoff van het stadje 30 kilometer van de Twentse grensplaats Denekamp.
Prins Maurits was de eerste die Lingen veroverde, in 1597. In 1605 kwam de stad weer in Spaanse en rooms-katholieke handen. In 1632 waren de Oranjes terug. Dat zou zo blijven tot 1702.
De komst van de Oranjes bracht twee grote omwentelingen met zich mee, vertelt Schonhoff. „De zeventiende eeuw was de tijd van grote economische en culturele bloei in de Nederlanden. Daar profiteerde Lingen van mee. En met de komst van de Oranjes kwam ook de Reformatie.”
Stadhouder Willem III gaf Lingen ook een „universiteit, een Latijnse school”, vertelt Schonhoff een paar straten verder, op het Universiteitsplein. „De school is in 1678/1680 opgericht. De studenten konden er vier richtingen studeren: rechten, medicijnen, filosofie en theologie. Het feit dat van de eerste 1000 studenten er 800 in de theologie afstudeerden, maakt duidelijk wat het hoofddoel van de oprichting van de universiteit was: de reformatorische leer verspreiden”, zegt de gids.
De universiteit als instituut bestaat niet meer. In het gebouw van de voormalige Latijnse school is nu een kunstinstelling gevestigd en in het naastgelegen professorenhuis een theaterschool. Een lutherse kerk uit de tijd van de Pruisen maakt het plein af. „Hier vlakbij, in de Kirchstrasse, staat ook nog de Reformierte Kirche. De rooms-katholieken kregen pas in 1833 weer hun eigen kerk”, wijst Schonhoff naar de toren van de St. Bonifatius.
Via de groene, schaduwrijke Justitietuin met kunstwerken en een stukje Berlijnse muur gaat de wandeling verder naar het Von Dankelmanpaleisje, nu in gebruik bij de rechtbank. „Het huis werd in 1646 gebouwd door de drost Sylvester von Dankelman, die in dienst was van de Oranjes.” De hoofddeur is omringd door mooi sierreliëf. Boven de deur staat Merces Pietatis Certa (de beloning van vroomheid is zekerheid).
Naast de rechtbank is het Emslandmuseum gevestigd. Binnen wordt de geschiedenis van Lingen verteld: hoe een kruispunt van de Friese en Vlaamse handelsweg uitgroeide tot een strategisch vestingstadje en nu tot een regionaal centrum. In het museum zijn maquettes van Lingen door de eeuwen heen te zien. In het bijbehorende historische koetshuis hangen portretten van alle heersers sinds de vijftiende eeuw; daartussen ook drie stadhouders van Oranje. De tekeningen zijn de enige tastbare verwijzingen naar de relatie van Lingen met het huis van Oranje.
Via de Burgstrasse gaat het terug richting de markt. Aan deze winkelstraat staan twee historische huizen. Het Hellmannhuis is een voorbeeld van een Osnabrücker vakwerkhuis. Spreuken en houtsnijwerk sieren de gevel uit 1641. Iets verderop staat het Wichmannhuis uit 1655.
Op de markt is het op de terrassen nog steeds gezellig druk ondanks de warmte. De zon schijnt fel, ook op de historische herberg Alte Posthalterei. Kinderen spelen in het gezellig klaterende fonteinwater.
Het plein leent zich voor een mooi standbeeld. Dat ontbreekt. Stadhouder Willem III zou een kandidaat kunnen zijn, maar of die de huidige generatie inwoners van Lingen veel zegt...
Serie Oranje net over de grens
Dit is het eerste deel van een vierluik over plaatsen net over de grens met Duitsland en België met herinneringen aan het Huis van Oranje-Nassau. Over twee weken: Kleef.
