Kritisch over christelijke visies op aliens
Christenen laten te gemakkelijk hun oren hangen naar seculiere ideeën over aliens en ufo’s, vindt astrofysicus dr. Jason Lisle, onderzoeksdirecteur van het Institute for Creation Research in Dallas (VS). „Het ontbreekt hun te vaak aan consistent Bijbels denken.”
Veronderstellen dat biologische buitenaardse intelligentie bestaat, is een puur seculiere aangelegenheid, aldus Lisle. Hij zet in een interview met deze krant een aantal zaken nog eens op een rij.
„Vanuit de evolutiegedachte is het waarschijnlijk dat biologisch leven in het heelal algemeen voorkomt. Het zou bij toeval zijn ontstaan op plaatsen waar de chemische omstandigheden daarvoor geschikt zijn. Dat hoeft niet alleen op aarde te zijn, maar kan evengoed elders in het heelal hebben plaatsgehad. Je zou statistisch gezien kunnen verwachten dat zich daar ook intelligent leven ontwikkelt.”
Wetenschappelijke gegevens die het bestaan van buitenaardse wezens ondersteunen, ontbreken echter totaal, vervolgt Lisle. „Geloof in aliens –buitenaardse wezens– kan dus alleen religieus of filosofisch worden gemotiveerd, niet wetenschappelijk. Mensen geloven erin omdat het bestaan van biologische buitenaardse intelligentie het beste past in hun wereldbeeld, niet omdat de wetenschappelijke data hen daartoe noodzaken.”
In het Bijbelse wereldbeeld bestaat er echter geen contrast tussen de overtuiging dat er buitenaardse intelligentie moet zijn en de wetenschappelijke resultaten, constateert Lisle. „Christenwetenschappers hebben genoeg filosofische en wetenschappelijke redenen om het bestaan van buitenaardse intelligentie af te wijzen. Volgens het Bijbelse wereldbeeld is de aarde als speciale plaats in het heelal bedoeld waarop God intelligente mensen heeft geschapen. Ook spoort de christelijke overtuiging met de wetenschappelijke resultaten dat er geen intelligent biologisch leven wordt aangetroffen dan alleen op aarde.”
Hoe komen intelligente wetenschappers als Carl Sagan, Francis Crick, Stephen Hawking en Richard Dawkins er dan bij om te veronderstellen dat leven op aarde is gezaaid door buitenaardse wezens?
„Stilzwijgend geven ze toe dat leven een Ontwerper vereist. Maar wanneer de aarde alleen met DNA zou worden bezaaid, ontstaat er beslist nog geen leven. Daarvoor is meer nodig: cellen zijn namelijk onherleidbaar complexe structuren die veel ingewikkelder zijn dan een moderne stad met fabrieken en geavanceerde transportsystemen.”
Buitenaardse wezens zouden volgens hen uit een andere dimensie, of via zwarte gaten of wormgaten uit een ander universum afkomstig zijn. Kan dat?
„Operationele wetenschap, waardoor we onder meer kunnen beschikken over computers en vliegtuigen, is gebaseerd op experimenten en waarnemingen, en is toetsbaar en herhaalbaar in het heden.
Dat geldt niet voor andere dimensies en universums. Die zijn niet waarneembaar, toetsbaar, herhaalbaar of aantoonbaar. Ze kunnen dus onmogelijk wetenschappelijk worden genoemd. Datzelfde geldt voor wormgaten. Zwarte gaten zijn indirect wel aantoonbaar, maar laten geen ruimtereizen toe: de extreme getijdenkrachten daarin zouden ruimteschepen en hun bemanning uit elkaar scheuren.”
Toch zijn er mensen die beweren ufo’s en aliens te hebben gezien.
„Een ufo is elk vliegend object dat iemand geen naam kan geven. Een van de meest gespotte ‘ufo’s’ is de planeet Venus. Andere objecten zijn bijvoorbeeld satellieten, luchtballonnen, vliegtuigen, helikopters, meteorieten en vuurballen die allemaal natuurlijk kunnen worden verklaard.
Mensen die claimen een alien te hebben gezien, waren mogelijk onder invloed van geestverruimende middelen, psychisch gestoord of gewoon bedriegers. In geen van de gerapporteerde gevallen was iemand in staat om objectief bewijs te leveren dat de claim ondersteunde.”
Er is nog een belangrijk punt: de dichtstbijzijnde ster, Proxima Centauri, staat op 4,22 lichtjaar (40,7 miljoen kilometer) afstand van de aarde. Reizend met een tiende van de lichtsnelheid zouden astronauten ruim 42 jaar over die afstand doen. Maar bij die snelheid –30.000 kilometer per seconde– zou een aanvaring met een enkel stofdeeltje al genoeg impact hebben om het ruimteschip te vernietigen. Een stofje van 0,1 gram heeft dan al een impact die vergelijkbaar is met de explosieve kracht van 10 ton TNT.”
Het is dus fysiek onmogelijk om daarmee in contact te komen.
„Inderdaad. Planeten buiten ons zonnestelsel zijn fysiek onbereikbaar. Lijfelijk contact is uitgesloten. Pogingen daartoe zijn bij voorbaat verloren tijd en verspilde moeite. Vanuit het Bijbels wereldbeeld bezien, verwacht ik niet dat er ooit biologische buitenaardse intelligentie zal worden aangetroffen. Het onderzoek kan zich beter richten op wetenschap die ook nog eens iets oplevert.”
NASA krijgt echter van de Amerikaanse overheid in 2016 18,5 miljard dollar voor onderzoek naar buitenaards leven. Pure geldverspilling?
„Er zijn nog nooit positieve resultaten uit het SETI-programma gekomen; wat mij betreft is dat mislukt. Anderzijds vind ik de ontdekking van exoplaneten, planeten buiten ons zonnestelsel, fascinerend. Hoewel veel wetenschappelijke programma’s deels foutief zijn gemotiveerd vanuit evolutionaire aannames, leveren ze soms waardevolle wetenschappelijke ontdekkingen op die de Bijbelse schepping bevestigen.” Met nadruk: „De resultaten zijn soms positief, terwijl de motivatie vaak verkeerd is.”
Waarop zijn wetenschappelijke stellingnames over het heelal gebaseerd?
„Die veronderstellen een onderliggende uniformiteit: de wetten van de wiskunde, de fysica en de chemie zijn altijd constant. Wanneer dat niet het geval zou zijn, was wetenschap niet mogelijk. Het enige wereldbeeld dat deze uniformiteit kan verklaren, is het Bijbelse: God schiep het heelal. Dit was een eenmalige unieke gebeurtenis. God houdt het universum –ook in de toekomst– in stand door Zijn voorzienigheid.”
Waarom zou wetenschap zonder het Bijbelse wereldbeeld niet mogelijk zijn?
„Er zouden geen toetsbare hypotheses opgesteld kunnen worden. Buiten het Bijbelse wereldbeeld is er geen redelijke basis voor deze uniformiteit in het heelal en is wetenschap bedrijven objectief gezien niet mogelijk.”
Hoe bedoelt u dat?
„God is, hoewel eeuwig, rationeel. Mensen zijn geschapen naar Gods beeld en hebben, hoewel eindig, een vermogen tot rationeel denken. Hoewel we Gods oneindige kennis nooit zullen kunnen bevatten, baseren we ons denken wel op de logische standaarden of natuurwetten die Hij in de schepping heeft gelegd. Er is dus geen basis voor kennis of waarheid buiten de Bijbelse God.”
Wat is de consequentie hiervan?
„Dat een atheïst geen redelijke basis heeft om uniformiteit te veronderstellen: alles is immers toevallig ontstaan. Hij moet in blind geloof aannemen dat de wetten van de fysica en de chemie constant blijven, of deze bevestigen vanuit een Bijbels wereldbeeld. Om wetenschap te kunnen bedrijven, gebruiken atheïsten in feite de uniformiteit in het heelal die volgt uit het Bijbelse wereldbeeld. Het atheïsme is een religieuze, filosofische stellingname die rationeel niet verenigbaar is met wetenschap. Er zijn niet veel atheïsten die zich bewust zijn van deze inconsistentie.”
Volgens u heeft het geloof in het bestaan van buitenaardse wezens seculiere wortels. Hoe komt het dan dat ook christenen erin geloven?
„Sommige christenen zijn erin gaan geloven, simpelweg omdat anderen dat met verve verkondigen. Velen zijn zich echter niet bewust van de evolutionaire aannames die erachter zitten. Helaas ontberen de meeste christenen een echt Bijbels wereldbeeld. Ze worden gemakkelijk heen en weer geslingerd door allerlei wind van leer.”
Het zijn echter niet de minste christenen die in intelligent buitenaards leven geloven. Onder anderen de Britse theoloog prof. David Wilkinson van Durham University. Hij beweerde in zijn boek ”Science, Religion and the Search for Extraterrestrial Intelligence” dat intelligent buitenaards leven is geschapen tot meerdere glorie van God.
Hoe denkt u daarover?
„Deze stelling laat beïnvloeding zien door een wereldbeeld waarin God schiep door middel van evolutie. Maar wie de Bijbel zorgvuldig leest, zal elders in het heelal geen intelligent buitenaards leven verwachten.”
De Bijbel zwijgt over intelligent buitenaards leven. Is dat genoeg reden om het geloof daarin te verwerpen?
Stellig: „Nee. Het ontbreken van een vermelding van iets, is geen bewijs dat het niet zou bestaan. Maar op basis van de zaken die de Bijbel wel vermeldt, hebben we goede redenen om te denken dat God intelligente wezens alleen op de aarde heeft geplaatst. Neem Jesaja 45:18: „Ik heb de aarde gemaakt en Ik heb den mens daarop geschapen.” De sterrenhemel is er niet voor aliens, maar dient volgens Genesis 1:14-19 kennelijk een ander doel: „om scheiding te maken tussen den dag en tussen den nacht; en dat zij zijn tot tekenen en tot gezette tijden, en tot dagen en jaren.””
Een van de belangrijkste redenen waarom Bijbelgetrouwe christenen problemen hebben met het bestaan van aliens, is omdat Adams zondeval de gehele kosmos heeft geraakt (Romeinen 8:22). Christus heeft echter geleden en is gestorven als méns, waardoor alleen ménsen zalig kunnen worden. Als buitenaardse wezens bestonden, zouden ze hier buiten vallen.
Wilkinson komt met twee oplossingen voor dit probleem: het lijden en de dood van Christus heeft waarde voor het hele universum; of Christus is op alle andere planeten ook voor het intelligente biologische leven daar gestorven.
Wat vindt u van die gedachte?
„De Bijbel staat geen van beide toe. Christus kon alleen voor de zonde betalen omdat Hij onze Bloedverwant is, de Losser, volgens Leviticus 25:25. Omdat Christus mens werd en God bleef, kon Hij verzoening aanbrengen voor de zonden van mensen, zegt Hebreeën 2:17 – maar niet voor die van hypothetische aliens.
Ook kwam en stierf Christus niet op andere werelden voor aliens. De Bijbel zegt duidelijk dat Hij eens en voor altijd heeft geleden, zie 1 Petrus 3:18 en Hebreeën 7:27. Hij kan daarom niet opnieuw sterven; Christus is opgewekt in onverderfelijkheid, volgens 1 Korinthe 15:42.”
In zijn vorig jaar verschenen boek ”Religions and Extratrerrestrial Life” stelt astronoom prof. David Weintraub van de Vanderbilt University dat alleen orthodoxe christenen het bestaan van intelligent buitenaards leven massaal afwijzen. Wat zou daarachter zitten?
„Dat weet ik niet. Als ik voor mezelf spreek: het bestaan van biologische buitenaardse intelligentie is vanuit Bijbels perspectief niet aannemelijk. Daarom verwerp ik het.”
Hoe zal het geloof in ufo’s en buitenaardse intelligentie zich de komende jaren ontwikkelen?
„Degenen die standvastig in de lijn van de evolutie denken, zullen waarschijnlijk blijven geloven in het bestaan van buitenaardse wezens, ondanks het totale gebrek aan empirisch bewijs voor hun overtuigingen. Ik hoop dat christenen consistenter, Bijbelser zullen worden in hun denken, en het idee van buitenaardse wezens zullen afwijzen.
Er woedt een strijdt om de menselijke geest. Het gaat erom of iemand zijn geest wil onderwerpen aan de waarheid van Gods Woord of zichzelf wil vermaken met waanideeën.”
Dit is het laatste deel in een serie over buitenaardse intelligentie.
Jason Lisle
Dr. Jason Lisle studeerde summa cum laude af in de natuurkunde, wiskunde en astronomie aan Ohio Wesleyan University. Vervolgens promoveerde hij in de astrofysica aan de universiteit van Colorado in het Amerikaanse Boulder.
Lisle stak tijdens zijn studie zijn creationistische sympathieën niet onder stoelen of banken. Zijn promotoren waren daarvan op de hoogte, maar ze hebben zich alleen laten leiden door de kwaliteit van zijn proefschrift.
In creationistische kringen is Lisle een autoriteit bij het zoeken naar een verklaring voor ”distant starlight”, het probleem hoe licht van sterren die op vele miljoenen lichtjaren afstand van de aarde staan, die afstand binnen de scheppingsweek kan hebben overbrugd. Volgens hem hebben de sterren vanaf het eerste moment (Genesis 1:17) direct licht gegeven.
Einstein leidde uit zijn relativiteitstheorie af dat tijd in het heelal niet constant is, maar de lichtsnelheid wel – de zogeheten snelheidsafhankelijke natuurkunde. Lisle draait Einsteins redenering om en stelt dat de lichtsnelheid in het heelal niet constant is, maar de tijd wel – de zogenaamde positieafhankelijke natuurkunde.
Lisles ”Anisotropic Synchrony Convention”-theorie leidt ertoe dat de tijd die licht nodig heeft om de aarde te bereiken gelijk is aan nul. Licht van een ster die miljoenen lichtjaren van de aarde is verwijderd, bereikt de aarde onmiddellijk.
Met een eenvoudig voorbeeld maakt Lisle zijn punt duidelijk: „Stel, iemand vertrekt om 13.00 uur per vliegtuig uit New York en arriveert in Los Angeles om 13.00 uur. Je kunt ook zeggen, zoals Einstein doet: de vliegreis duurde vijf uur.” Beide redeneringen zijn correct. Een experiment om de geldigheid van Einsteins snelheidsafhankelijke natuurkunde af te wegen tegen Lisles positieafhankelijke natuurkunde is praktisch onmogelijk.
Lisle heeft een aantal populairwetenschappelijke boeken gepubliceerd over astronomie, zoals ”Taking Back Zstronomy” (2006) en ”The Stargazer’s Guide to the Night Sky”. Ook verschenen er boeken over apologetiek van zijn hand, zoals ”The Ultimate Proof of Creation” (2009), ”Discerning Truth” (2010) en ”Logic and Truth” (2011). Lisle maakte in 2012 de overstap van de creationistische organisatie Answers in Genesis naar het Institute for Creation Research, waar hij momenteel onderzoeksdirecteur astronomie, fysica en apologetiek is.