Meeregeren door de PVV? Dat lijkt verder weg dan ooit. Nu Wilders in de ogen van velen een nieuwe grens is gepasseerd, zal zijn aantrekkingskracht op rechtse kiezers afnemen. Twijfelaars zullen eerder kiezen voor de VVD. Dat maakt het onwaarschijnlijker dat de PVV alleen al vanwege een groot zetelaantal een niet te negeren coalitiepartner zal zijn.

Daarbij komt dat met het vertrek van Kamerleden Van Vliet en Van Klaveren opnieuw is aangetoond dat Wilders zijn fractie niet bijeen weet te houden en dus geen stabiele regeringspartij kan zijn. Voeg daarbij het feit dat na het CDA nu ook de VVD niet meer op (landelijk) niveau met de PVV wenst samen te werken en diverse partijen nóg minder zin hebben om moties en amendementen van de PVV te gaan steunen. Dan ligt de conclusie voor de hand dat Wilders zijn hand definitief heeft overspeeld en zichzelf als politieke machtsfactor heeft uitgeschakeld.

Maar is meeregeren werkelijk het doel van Wilders’ politieke optreden? En kan hij alleen invloed uitoefenen zolang hij zich aan de algemeen aanvaarde spel- en fatsoensregels houdt? Allerminst. Ook de Partij voor de Dieren geldt niet als serieuze regeringspartner. Toch beïnvloedt de partij substantieel het debat over landbouw en visserij. Iedere andere partij wordt op zijn minst gedwongen na te denken over de vraag hoe ze zich wil verhouden tot het PvdD-gedachtegoed.

Datzelfde effect blijft de PVV ook sorteren. Iedere actie van Wilders vraagt om reactie. De PVV zal andere partijen scherp houden op punten zoals de islam, immigratie, integratie en Europa.

Belangrijker nog: Wilders is misschien wel meer dan voorheen dé politieke spreekbuis van een groep kiezers die zich in geen enkele andere partij herkent. Zijn achterban schaart zich dichter dan ooit om de steeds meer geïsoleerde leider heen, zo blijkt uit veel reacties op internet. En veel van zijn kiezers wéten dat Wilders hun zorgen niet kan wegnemen noch hun problemen kan oplossen. Als hij ze maar benoemt en aan de orde blijft stellen. Opdat andere partijen er wel mee aan de slag moeten gaan.

Meeregeren is voor de PVV ook geen aanlokkelijk scenario. Dat betekent water bij de wijn doen, en daarna door de kiezer worden afgestraft. Roepen vanaf de zijlijn lijkt –zeker voor de PVV– een stuk lucratiever: na het gedoogavontuur groeit de partij weer. 
En daarmee haar invloed.