Zaterdag is het zo ver. Dan verhuizen de laatste ambtenaren van Utrechtse Heuvelrug naar een van de duurste gemeentekantoren van Nederland. Ondanks protest van duizenden burgers en een raadsminderheid tegen de „miljoenenverspilling.” Een reconstructie.

Als in 2006 de fusiegemeente Utrechtse Heuvelrug ontstaat, is de plaats van het nieuwe gemeentehuis al duidelijk: in het centrum van Doorn. Spijtig voor de grootste gemeente, Driebergen-Rijsenburg, maar Doorn ligt het meest centraal ten opzichte van Driebergen, Leersum, Maarn en Amerongen.

In 2007 komt het college van burgemeester en wethouders met een plan voor een nieuw gemeentekantoor. Drie losse gebouwen moeten, samen met het bestaande cultuurhuis dat al functioneerde als gemeentehuis, het onderkomen van ruim 200 ambtenaren worden.

De kosten zijn hoog: 25 miljoen euro. Reden is onder meer dat de grond naast het cultuurhuis moet worden teruggekocht van een projectontwikkelaar. Dit alleen al kost 5,7 miljoen euro.

Daarbij komt dat het college kiest voor „een parkachtige inrichting”, zegt projectleider Johan Werkman vooraf. „Uit stedenbouwkundig oogpunt en om het landschap te beschermen, willen we het gemeentekantoor niet te hoog maken. Parkeren gebeurt in een kelder, en er komt een souterrain voor vergaderruimtes en het bedrijfsrestaurant. Aanvankelijk is er ook gekeken naar een goedkoper plan, met een moderne uitstraling. Maar de gemeenteraad heeft uiteindelijk gekozen voor een rustieke, traditionele stijl die kenmerkend is voor deze regio.”

Opbrengsten

Van de bouwkosten moet 7 miljoen euro komen van de verkoop van de voormalige gemeentehuizen in Amerongen, Leersum, Maarn en Driebergen en van de verkoop van de vier gemeentewerven in deze voormalige gemeenten.

De SGP dient in 2008 een alternatief voorstel in. Dat is erop gebaseerd om de brandweer op hetzelfde terrein onder te brengen. Ook zal de gemeente de ambtenaren meer thuis moeten laten werken, onder meer door het gebruik van flexplekken.

Dit voorstel en latere wijzigingsvoorstellen worden verworpen. In januari 2010 keurt een raads­meerderheid, bestaande uit VVD, Links Heuvelrug (PvdA/GL) en D66, het originele ontwerp goed.

Oppositiepartij SGP stemt tegen. Om drie redenen: het ontwerp is veel te duur, veel te groot en kost te veel. „Alleen al de rentelasten zouden 1,4 miljoen euro per jaar gaan bedragen, een gigantisch kostenplaatje”, zegt fractievoorzitter Gerrit Boonzaaijer nu. „De uitvoering is te duur en er waren veel te veel meters gepland.”

In oktober 2010 komt het blad Binnenlands Bestuur na onderzoek onder 31 gemeenten tot de conclusie dat Utrechtse Heuvelrug de duurste werkplek heeft: 89.691 euro per ambtenaar. Verantwoordelijk wethouder Pamboer (VVD) verweert zich door te stellen dat de hoge grondkosten het beeld vertroebelen. Zonder die is Utrechtse Heuvelrug echter nog altijd zesde in het onderzoek. Boonzaaijer becijfert dat het nieuwe kantoor per vierkante meter ook „met stip” het duurste is.

Petitie

De cijfers alarmeren de bevolking. Twee inwoners halen in de lente van 2011 in korte tijd 5390 handtekeningen op voor de petitie ”Stop de bouw van het gemeentehuis in Doorn nu het nog kan”.

Pamboer reageert in het gemeentelijke orgaan. Stoppen anno 2011 heeft volgens hem geen zin meer. Dat kost jaarlijks 250.000 euro aan rente. Bovendien bespaart de gemeente door centralisatie van de gemeentehuizen jaarlijks zeker een half miljoen euro op vervoerskosten van ambtenaren en dossiers. En, stelde hij nadrukkelijk, het was de raad zelf die instemde met verduurzaming van het plan à raison van 2,5 miljoen euro.

Ondertussen loopt het met de verkoop van het gemeentelijke vastgoed niet lekker. De voormalige burgemeesterswoning in Leersum in 2008 bracht 750.000 euro op. Pas zomer 2012 wordt het oude gemeentehuis in Maarn verkocht, voor 1,8 miljoen euro. In november volgt de helft van het oude gemeentehuis van Amerongen, voor 900.000 euro. Over de verkoop van dat in Leersum wordt momenteel onderhandeld, het gemeentekantoor in Driebergen lijkt onverkoopbaar.

De gemeentehuizen in Leersum en Driebergen, het onverkochte deel in Amerongen (vraagprijs: 875.000 euro) en de gemeentewerven staan nog te koop. Op één na zijn de vraagprijzen geheim. In totaal leverden de verkopen 3,5 miljoen euro op, de helft van de vooraf berekende opbrengst.

Deze en andere financiële tegenvallers wordt Utrechtse Heuvelrug te zwaar. Per 2012 komt de gemeente onder preventief (financieel) toezicht van de provincie Utrecht. Daardoor wordt de gemeente gedwongen de begroting op orde te krijgen, wat voor begrotingsjaar 2013 lukt.

Aan het begin van 2012 blijkt dat het gemeentekantoor te groot is. Hoewel het kleinste gebouw, C, kan worden verhuurd aan de Regionale ICT Dienst, blijft er volgens Boonzaaijer nog altijd een exploitatietekort van zo’n half miljoen euro over.

VVD-wethouder Pamboer komt in mei 2012 onder vuur te liggen als hij –volgens de oppositie herhaaldelijk– de raad onvoldoende informeert over het nieuwbouwproject, een politieke doodzonde. Dezelfde maand stapt hij op.

Op 24 april heeft de gemeente nog 47.116 euro over van het budget van 25 miljoen. Dat zijn de kosten voor een onderkomen van 220 ambtenaren met 186 werkplekken, voor een gemeente van krap 50.000 inwoners. Boonzaaijer: „Een vergelijkbare gemeente als Meppel was voor nieuwbouw de helft goedkoper uit. Wij hebben een in alle opzichten exorbitant duur gemeentehuis.”

Heuvelrug huurt dure specialisten in

DOORN. Dat het vastgoed van de gemeente Utrechtse Heuvelrug lastig te verkopen is, heeft nog andere gevolgen, zo bleek recent.

Toen werd bekend dat deze gemeente zes externe specialisten gaat inhuren die moeten gaan uitzoeken wat de waarde en de mogelijkheden zijn van gemeentelijke gronden. Het gaat om moeilijk verkoopbare onroerende goederen, zoals het oude gemeentekantoor in Driebergen, het voormalig bedrijventerrein Opijnen tussen Doorn en Leersum en de braakliggende grond tegenover cultuurhuis De Binder in Leersum.

De zes specialisten kosten gemiddeld 80.000 euro per fte en in totaal 350.000 euro op jaarbasis. „Belachelijk veel geld”, zei oppositiepartij SP eerder in De Telegraaf. Volgens VVD-wethouder Homan, die het pakket van Pamboer (zie hoofdartikel), overnam, kan het niet anders. Het eigen personeel is niet in staat dit werk te klaren.

De duurst betaalde krachten zijn de ingehuurde managementondersteuner, 66.000 euro voor zestien uur werk, en de planeconoom, die 75.000 euro opstrijkt voor 20 uur.

De afwaardering van gemeentelijke gronden trekt ook in de Utrechtse gemeente haar sporen. Zo betaalde de gemeente voor het terrein Opijnen, een overslagterrein in de bossen tussen Doorn en Leersum, 3 miljoen euro, aldus de plaatselijke nieuwssite www.hillridge.nl. Homan wil dit terrein afboeken naar de reële waarde van 2,1 miljoen euro. Een niet bij name genoemd stuk grond moet voor een kwart miljoen worden afgeboekt.

De oppositie mort, maar de gemeentelijke karavaan trekt verder.

Vijfdelige serie over de nieuwe bestemming van voormalige gemeentehuizen. Vandaag deel 4.