TRIPOLI – De copiloot stuurt het vliegtuig omhoog, de gezagvoerder stuurt het toestel omlaag. Een bizar vliegtuigongeluk bij Tripoli eist in mei 2010 uiteindelijk 103 levens. „De ramp was absoluut te voorkomen geweest.”
Met meer dan gemiddelde belangstelling heeft Evert van Zwol (44), voorzitter van de Vereniging Nederlandse Verkeersvliegers (VNV), het rapport gelezen over de crash van Afriqiyah. Van Zwol –captain op de ”triple seven” (777)– vliegt al 23 jaar voor KLM.
Hebt u vertrouwen in de kwaliteit van het Libische onderzoek?
„Het onderzoek valt me alleszins mee. Vooraf was de grote vraag of Libië eerlijk onderzoek zou doen. Het lijkt erop dat er gedegen werk is geleverd.”
Hoe verrassend zijn de uitkomsten?
„Voor mij was het een verrassing dat juist de doorstart fout is gegaan. Dat had ik niet verwacht. Een doorstart maken is op zich niet erg complex.”
De onderzoekers constateren een opeenstapeling van menselijke fouten. Hoe kan er zó veel misgaan?
„Het is een bizar ongeluk, absoluut waar. Vrijwel elke crash is te wijten aan een opeenstapeling van fouten. Er is bijna nooit één oorzaak. Veel factoren komen precies op het verkeerde moment samen. Haal je er één uit, dan was de ramp niet gebeurd.”
De piloten hebben hun checklists niet doorgenomen. Een passagier mag toch enige professionaliteit verwachten?
„Er is hier een aantal dingen gruwelijk misgegaan. De communicatie in de cockpit faalde volkomen. De achterliggende hoofdoorzaak is echter het gebrek aan training. De luchtvaart is veilig, maar veiligheid is geen automatisme. Daarom zal ik nooit zeggen: „Dit overkomt mij niet.””
Was deze ramp te voorkomen geweest?
„Absoluut. Helaas geldt dat voor vrijwel elke vliegramp. Deze crash is daarin niet uniek.”
Wat zegt deze crash over de veiligheid van de luchtvaart?
„Voor de luchtvaart was 2012 het veiligste jaar ooit. De veiligheid moet echter verder verbeteren. Een verdubbeling van het aantal vluchten mag niet leiden tot een verdubbeling van het aantal ongevallen. Hoe wrang het ook klinkt, elk ongeluk draagt bij aan de veiligheid. De grootste zorg is altijd dat aanbevelingen niet worden opgevolgd. Dan is een ramp voor niets geweest.”
Wat is voor u de belangrijkste les?
„Bezuinig nooit op training. De luchtvaart is te veel gericht op de technische staat van toestellen. De veiligheidscultuur bij een maatschappij is echter veel belangrijker. Zit de veiligheid tussen de oren? Inspecties en overheden vragen piloten nooit naar de veiligheidsituatie. Daarin is nog een grote slag te maken.”
Zou u bij Afriqiyah aan boord stappen?
„Nooit. Afrika is toch een zwarte vlek. Maar ook in Europa moet het beter.”
