Belangrijkste voordeel van een eigen imamopleiding is volgens de burgemeester dat de taalproblemen verdwijnen. Daarnaast moet in zijn ogen zo’n opleiding nauw aansluiten bij de westerse cultuur. „Dat is goed voor de ontwikkeling van de islam hier, maar ook voor het publieke debat. Wij zullen dan de culturele en religieuze verschillen beter ontdekken.”

Cohen meende dat de inburgering van velen een deuk heeft opgelopen door de aanslagen van 11 september 2001. „Veel moslims zijn sinds die tijd minder geïntegreerd en hebben zich nauwer bij hun eigen groep aangesloten, omdat ze in de verdediging werden gebracht.”

Moefti (hoofdimam) Hulusi Unye van de Turkse islamitische beweging Milli Görüs betoogde dat de islam altijd pluralisme (het bestaan van uiteenlopende geloofsopvattingen) heeft gekend. „De islam heeft, gewild of niet, een verscheidenheid van denken voortgebracht.” De islam hoeft volgens hem niet op gespannen voet te staan met de westerse samenleving. Ze gedijt zelfs het best in een democratische rechtsstaat, zei hij. Later gaf hij toe in Turkije gewend te zijn aan de scheiding van kerk en staat, iets dat voor de meeste islamitische staten niet opgaat.

Unye benadrukte het belang van de rechten van het individu en erkende dat het in de islamitische wereld vaak slecht gesteld is met de mensenrechten. De islam heeft volgens hem baat bij liberale benaderingen en moet wetenschappelijke analyse van de heilige teksten niet schuwen. Hij toonde zich in dit verband optimistisch over de toekomst, omdat ook in zijn kring het aantal intellectuelen groeit.

Het taalprobleem vormde evenwel ook woensdagavond een duidelijke barrière. Tijdens de discussie speelde Unye nauwelijks een rol van betekenis. Vaak wist hij geen antwoord te geven of begreep gespreksleider Theodor Holman hem niet of nauwelijks. Dat gold ook voor twaalf andere Turkse imams, die aan het einde van de bijeenkomst een inburgeringsdiploma kregen uitgereikt.

Publiciste Elsbeth Etty vond dat de geestelijke leiders veel meer openlijk afstand moeten nemen van bepaalde standpunten die leiden tot mishandeling van vrouwen en tot de uitvoering van de eerwraak. Ze kreeg weinig bijval uit het islamitische kamp.

Moefti Unye toonde zich woensdagavond bereid om het VVD-Tweede-Kamerlid Hirsi Ali, een ex-moslim met scherpe kritiek op de islam, in zijn moskee te ontvangen. Hirsi Ali aanvaardde ter plekke de uitnodiging voor een debat over onder meer de positie van de vrouw in de islam en de scheiding tussen kerk en staat.

De cursus, die Milli Görüs samen met hogeschool Inholland had opgezet, staat los van de officiële cursus die de overheid verplicht stelt voor imams die nieuw zijn in Nederland. Milli Görüs wilde de imams met de cursus onder meer voorbereiden op een rol in het publieke debat.