Ds. Onderdelinden: Weldadigheden van een Verbondsgod gedenken
RIJSSEN – Hij voelt er niets voor om uitgebreid te jubileren. Wat hij, na enige aandrang, wel wil, is, „om met Warburton te spreken, dankbaar de weldadigheden van een Verbondsgod gedenken.”
Zondag was het 25 jaar geleden dat ds. C. L. Onderdelinden door ds. K. Veldman als voorganger werd bevestigd van de hervormde evangelisatie te Driedorp. „Het moet alles gezien worden in het licht van de gelijkenis van de verloren zoon.”
Er is geen reden voor veel aandacht, vindt de predikant uit Rijssen. „Nu ben ik 60 jaar en ik ben nog nooit één dag geweest wie ik voor Gods aangezicht had moeten zijn. Maar wat ook waar is: de Heere heeft mij, arme bedelaar die ik ben, al 25 jaar ambtelijk nog geen dag beschaamd, hoewel ik dagelijks schuld met schuld heb vermeerderd.”
Cornelis Leendert Onderdelinden werd op 1 september te Schiedam geboren. Hij groeide op in een gezin dat behoorde tot de Nederlandse Hervormde Kerk. „Van huis uit heb ik de oude waarheid niet echt meegekregen. Ik wist wel dat er wat met een mens moest gebeuren, maar dat was ook net alles.”
In het dorp Kethel en Spaland, vlak bij Schiedam, werd Onderdelinden, 24 jaar oud, ouderling. „In een gemeente met de vrouw in het ambt en zondags zongen we uit het Liedboek. Deze arme dwaas meende dat hij wat goeds voor de Heere kon doen. Het heeft maar een paar dagen geduurd, toen liet de Heere me zien dat ik ouderling was zonder God.”
Het was vooral zijn grootmoeder die indruk maakte op Onderdelinden. „Bij opoe kwam het oude volk over de vloer. Ik was een beetje bang voor die mensen. Stel je voor dat ze me zouden vragen hoe ik ouderling was geworden. Opoe vertelde me toen nog eens heel eenvoudig wat er gekend moet worden in het leven, wil het wel zijn. Daarop liet God Zelf me zien dat het zo niet verder kon. Ik kon niet meer leven zonder God en niet meer sterven zonder God. Wat er overschoot, was een verdoemelijk adamskind. Een van de eerste dingen die ik leerde was dit: als God gaat werken in je leven, houd al ons redeneren op.”
Onderdelinden ging godsdienstig op zoek. Hij kwam doordeweeks terecht in een zaaltje in Vlaardingen, van het Hervormd Comité. In 1979 ging hij in Utrecht theologie studeren. Daarnaast was hij als godsdienstleraar werkzaam, eerst in Veenendaal, later in Staphorst. Ook verleende hij als catecheet-pastoraal werker bijstand in verschillende gemeenten.
Zes jaar lang bleef hij voorganger van de hervormde evangelisatie in Driedorp. Wat niet kon, gebeurde toch. De hervormde voorganger werd beroepen tot lerend ouderling (later predikant) van de vrije oud gereformeerde gemeente te Oldebroek. „Ik durfde nooit uit mezelf uit de Hervormde Kerk te stappen, daar was toen ook geen reden toe. Totdat God sprak dat het moest. Weinig mensen begrepen er iets van, maar het was Gods weg, en als Hij iets regelt, regelt Hij het goed.” Sinds 2009 is ds. Onderdelinden predikant van de oud gereformeerde gemeente Bevervoorde te Rijssen.
„Iedere preek moet zonde en genade bevatten, want de Heere spreekt altijd met twee woorden. De weldadigheden van een Verbondsgod mogen rijk en breed worden uitgestald. Dan blijft er van de mens geen goed meer over. De boodschap is, kort en goed: „Bekeert u, en gelooft het Evangelie.” En een ontdekte zondaar mag het horen: „Ik raad u dat gij van Mij koopt goud, beproefd komende uit het vuur.”
Wie in zijn leven iets van de geestelijke strijd heeft leren kennen, herkent zich in Bunyan en zijn boeken, zegt ds. Onderdelinden. „Ik ken geen enkele schrijver die zo diep ingaat op het eeuwigheidsbesef, niet alleen in het beschrijven van de hemel, maar ook wat het zal zijn om door eigen schuld voor eeuwig verloren te gaan. Boekjes als de ”Christenreis” en de ”Christinnereis” komen uit de oude doos, maar zijn voor ons goed genoeg. Bunyan is voluit Bijbels en evenwichtig in de bediening van Wet en Evangelie. Ik kan er mijn hart wel eens aan ophalen.”
Vele malen was ds. Onderdelinden bezoeker van de predikantenconferentie in het Engelse Leicester. „Ik voel mij een vriend en een metgezel van allen die Zijn Naam ootmoedig vrezen. Aan een vergrootglas en aan een weegschaal heb ik een hekel. Verschillen moeten we niet uitvergroten, maar wel de grondstukken der waarheid onderscheidend preken. Ook een prediker moet van genade leven. Laten we elkaar niet onnodig verketteren. Wie ben ik zelf? Niet anders dan een bedelaar die de andere bedelaar vertelt waar het brood te krijgen is.”
Van de Balkan Zending is ds. Onderdelinden al vele jaren voorzitter. „De nood van zending en evangelisatie is mij opgelegd. De opdracht is: predik het Evangelie aan alle creaturen. Alle creaturen, dat wil zeggen: alle mensen. Wie is dan de mens in zijn mateloze arrogantie om te menen dat de loop van het Evangelie zou stoppen bij kerkmuren of landsgrenzen?”
Of er hoop is voor jongeren, is voor ds. Onderdelinden geen vraag. „Er zijn jongeren met een diepe geestelijke hunkering naar oprecht geestelijk leven. Ze missen echter identificatiefiguren, en dat is onze schuld. Ze kennen geen mensen in wie ze terugvinden wat ze zelf missen. De jeugd ziet meer onoprechtheid in ons kerkelijk leven dan ware godsvrucht. Pas zei een meisje tegen me dat ze niet op iedere avondmaalsganger jaloers kon zijn. Ze zag scherp dat het leven van avondmaalsgangers niet altijd versierd wordt met de vreze des Heeren. Dat moet ons aanklagen. Op dit punt heeft iedereen huiswerk genoeg, een dominee ook. De Britse theoloog John Wesley had vele jaren onder de indianen gewerkt, om hen te bekeren. Toen hij terugkwam zei hij: Maar wie zal John Wesley nu bekeren?”
Zie ook:
Ds. Onderdelinden doet intrede in Rijssen
Een vrije predikant met een Engelse bibliotheek
Interview in het kerkhistorisch magazine Oude Paden
C. L. Onderdelinden doet intrede in vrije gemeente Oldebroek
C. L. Onderdelinden in Driedorp ingeleid door ds. K. Veldman