Het Israëlische dagblad Ha’aretz meldde vanmorgen dat Israël de Palestijnse Autoriteit nog 24 uur de tijd geeft om op te treden tegen de terreurnetwerken. De periode is de afgelopen nacht ingegaan. Daarna kan een uitgebreide operatie van het Israëlische leger worden verwacht in de steden op de Westelijke Jordaanoever en mogelijk ook in de Gazastrook. Doel daarvan is de activisten van de drie belangrijkste terreurorganisaties -Hamas, de Islamitische Jihad en de aan Fatah verbonden al-Aqsa Martelaren Brigades- op te pakken.

De routekaart -zoals het vredesplan heet dat begin juni officieel van start ging- bepaalt dat de Palestijnse Autoriteit een einde maakt aan de terreurnetwerken. Daar kwam echter niets van terecht. Ook zware druk van Israël en de Verenigde Staten op de Palestijnse premier Mahmoud Abbas en de Palestijnse veiligheidsminister, Mohammed Dahlan, hebben er niet toe geleid dat zij de Palestijnse veiligheidsapparaten die onder hun controle staan, lieten optreden tegen de terroristen.

De belangrijkste schuldige daarvan is echter niet Abbas, maar de leider van de Palestijnse Autoriteit, Yasser Arafat. Arafat houdt zelf een groot deel van de Palestijnse troepen onder controle. Hij weigerde het bevel over te dragen aan Abbas en Dahlan. Ook weigerde hij na de aanslag op een stadsbus in Jeruzalem afgelopen dinsdagavond zijn troepen op te laten treden tegen Hamas en de Islamitische Jihad.

Abbas en Dahlan hebben te weinig militaire macht om de confrontatie met de gewelddadige moslimextremisten aan te gaan. Zij kozen dus voor de dialoog. Dit resulteerde op 29 juni in de ”hudna” - een islamitische term die een tijdelijk bestand aanduidt. Abbas trachtte daarmee een einde te maken aan de zogeheten militaire intifada. De rust had ertoe moeten leiden dat hij de Palestijnse Autoriteit kon hervormen.

Het bestand stelde Hamas en de Islamitische Jihad echter in de gelegenheid zich opnieuw te bewapenen en nieuwe leden te rekruteren. Donderdag verklaarden de organisaties dat de hudna voorbij was.

Israël zelf had geen deel aan de hudna, maar het beperkte zijn militaire acties wel. Het leger richtte zich alleen op de uitschakeling van de zogenaamde tikkende bommen: terroristen die op het punt staan aanslagen uit te voeren. Andere betrokkenen bij de terreurbewegingen werden met rust gelaten. Na de aanslag van afgelopen dinsdagavond beschouwde Israël zich van die beperking ontheven. Hamas-leider Abu Snanab werd daar het slachtoffer van.

Volgens de media-adviseur van premier Ariel Sharon stond Shanab in nauw contact met Hamas-leider sjeik Ahmed Yassin. Snanab was verantwoordelijk voor beleidsbeslissingen en voor het uitvoeren van militaire operaties. Hij was ook betrokken bij de ontvoering van en moord op een Israëlische soldaat.

Het Israëlische leger kwam donderdag ook in actie op de Westelijke Jordaanoever. Militaire eenheden begonnen donderdagnacht met steun van pantservoertuigen en de luchtmacht een operatie in het oude centrum van Nablus. Het leger legde de bevolking een uitgaansverbod op. Inwoners van Nablus zeiden dat explosies werden gehoord. Het leger koos het centrum uit, omdat zich daar relatief veel activisten van Hamas, de Fatah en het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina bevinden. De operatie zal naar verwachting een aantal dagen of zelfs weken duren. Militairen waren donderdag ook actief in de steden Jenin en Tulkarem.

Als de acties van het leger de komende dagen worden voortgezet -en dat lijkt waarschijnlijk- behoort de val van het kabinet-Abbas tot de mogelijkheden. Met de val van Abbas komt alle macht terug in de handen van Arafat. De routekaart is daarmee -althans voorlopig- voorbij.

Maar nog niet alles is verloren. Beide partijen beseffen dat een terugkeer naar geweld hen terugbrengt naar een eindeloze golf van Palestijnse aanslagen en Israëlische vergeldingsacties, die weer nieuw Palestijns geweld uitlokken. Hoge Israëlische en Palestijnse bronnen achten het dan ook mogelijk dat er volgende week nieuwe pogingen in het werk gesteld zullen worden om het staakt-het-vuren weer op de rails te krijgen.

Ook een verklaring van het kantoor van Ariel Sharon donderdag leek die mogelijkheid open te houden. Daarin stond dat de regering-Sharon ernaar streeft veiligheid voor de burgers te bereiken en het politieke proces met de Palestijnen te bevorderen. De acties van de veiligheidstroepen tegen terroristische organisaties zijn bedoeld om de voortgang van het vredesproces mogelijk te maken, aldus de verklaring. Maar in de verklaring stond ook dat de politieke discussies niet door kunnen gaan als de Palestijnse regering geen substantiële en zinvolle stappen onderneemt in de oorlog tegen terreur.