Knerpend en knarsend komt de locomotief op het bergstation Myrdal in beweging. Treinnummer 1853 van 
10.55 uur begint aan zijn afdaling. Het eerste stationnetje dient zich al snel aan. Vatnahalsen is niet meer dan een paar op elkaar gestapelde bielzen in het 
desolate, maar adembenemende landschap. Woeste bergen, diepe dalen, watervallen. Vatnahalsen heeft zelfs 
een hotel, niet ver van het station.

De stop duurt niet lang. Op weg naar de volgende halte, Reinunga, is in de tunnelwand een opening te zien. Daar in de diepte ligt Flåm. Over een klein uur moet de 1853 daar arriveren. Enkele kinderen in de trein hebben geen oog voor het landschap. Ze spelen liever tikkertje. .

Nadat in het westen van Noorwegen ruim honderd jaar geleden, in 1909, de spoorlijn tussen Oslo en Bergen werd geopend, was direct duidelijk dat er een lijntje ontbrak: van boven naar beneden in de Sognefjord. De regering maakte gelden vrij en de aanleg kon beginnen. Het werk aan de Flåmspoorweg startte in 1923. Aanvankelijk met 120 werkers, later met bijna het dubbele aantal. Vooral de aanleg van de twintig tunnels, met een totale lengte van 6 kilometer, kostte veel tijd. Machines waren er niet veel. Iedere meter tunnel vroeg een maand graafwerk.

De bouw van de Flåmspoorweg duurde zeventien jaar. Op 1 augustus 1940 ging een van de steilste stukken spoorlijn 
ter wereld open. Aanvankelijk voor stoomtreinen, vier jaar later voor elektrische treinen. Bijna 80 procent van de baan heeft een stijgingspercentage van 1:18. Dat betekent dat iedere 18 meter de spoorlijn 1 meter stijgt of daalt. Het hellings­percentage op het traject is gemiddeld 5,5 procent. Het bewijs van de Noorse ingenieurskunst wordt geleverd in de tunnel die als een spiraal in en uit de berg draait; de trein maakt in de berg een omwenteling van 360 graden.

Nog altijd vervoert de Flåmspoorweg inwoners van de Sogne­fjord van A naar B. Maar in de loop van de tijd ontwikkelde de trein zich als een van de belangrijkste toeristen­attracties van West-Noorwegen. Vorig jaar stapten ruim 516.000 mensen in de trein. Toeristen uit de hele wereld komen zelf de treinrit te ervaren.

Om het belang van de toeristen­industrie te onderstrepen, stopt de trein kort na vertrek uit Myrdal bij een imposante waterval, de Kjosfossen. Omdat natuur­geweld zeker jonge bezoekers niet meer kan boeien, wordt er voor toeristen een minishow met twee danseressen opgevoerd. De conducteurs moeten alle moeite doen om de passagiers weer in de trein te krijgen.

In Berekvan, op een hoogte van 343 meter, passeren dalende en stijgende treinen elkaar. Het is de enige plek op 
de route waar er dubbel spoor ligt. 
De treinen zijn uitgerust met vijf on­af­hankelijk van elkaar werkende rem­systemen. Mocht een locomotief een keer door zijn remmen gaan, dan zijn er vier andere remmen om een snelle gang naar beneden tegen te houden.

De vloot van de Flåmspoorweg bestaat uit zes locomotieven en twaalf wagons. Hoewel ze er nostalgisch uitzien, bieden de wagons vanbinnen toch comfort. Al mogen de ramen wel iets vaker worden schoongemaakt. De trein is tenslotte beroemd om zijn uitzicht. In de wagons toont een informatie­systeem in vier talen wat er buiten is te zien. Een folder is beschikbaar in acht talen.

De treinen op de Flåmspoorweg rijden het hele jaar door. Ook in de winter, als de fjord en de bergen vol met sneeuw liggen. In de zomer rijdt er ieder uur een trein op en neer. In het toeristenseizoen is reserveren noodzakelijk. Zeker de treinen aan het einde van de ochtend en begin van de middag zitten snel vol.

Het kopstation Myrdal stelt niet veel voor. Een houten trol en enkele zwerfkatten moeten de honderden passagiers ver­maken. Flåm, 865 meter lager, is leuker. Het dorpje met enkele honderden inwoners heeft een piepklein haventje. Toch past er een cruiseschip in. Dat betekent op een mooie zomerdag 
2000 of meer ‘wandelende chipknippen’ op de kade. In de zomer meert er bijna iedere dag een schip af. Vandaag is het de Westerdam van de Holland America Line. Fier wappert de rood-wit-blauwe vlag op het achterdek.

Volgens een medewerkster van de 
lokale VVV komen er jaarlijks ongeveer 150 cruiseschepen naar het Noorse dorpje. En dat is goed voor de trein. Vanuit hun hut kunnen de cruise­gangers de trein zien staan. Flåm ligt aan de Aurlands­fjord, de buurman van de Nærøyfjord. Nærøyfjord staat sinds 2005 op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.

Stipt op tijd komt de 1853 in Flåm aan. Op het perron wacht een groep Japanners. Zij willen omhoog. Dat mag zo, met de 1856.

www.flaamsbana.no

Flåmsbana in cijfers

Lengte: 20,2 kilometer

Hoogteverschil: 863,5 meter

Spoorwijdte: 1435 millimeter

Snelheid omhoog: 40 km/u

Snelheid omlaag: 30 km/u

Remsystemen: 5

Bergtunnels: 20

Watertunnels: 4

Bruggen: 1

Stations: 8