Sommige partijleden zien de complete eenwording liever vandaag dan morgen ontstaan. Een van hen is PerspectieF-jongere Frank Visser. Was het nu echt nodig dat zaterdagmorgen, aan het eind van het uniecongres, RPF en GPV in aparte zaaltjes gingen vergaderen over de verdere stappen die genomen moeten worden in het fusieproces? Volgens hem niet. „Laten we dit gewoon in één zaal doen. Dan kunnen de RPF’ers de GPV’ers meteen feliciteren met hun jubileum: het zestigste en waarschijnlijk laatste partijcongres in de GPV-geschiedenis.”

Maar dat gaat andere partijleden veel te snel. In het zaaltje waarin het GPV vervolgens vergadert, blijkt dat de fusie weliswaar breed gedragen wordt, maar dat het tempo waarin een en ander zich voltrekt voor een deel van de GPV-achterban overrompelend is. „Het gaat er ons niet om op de rem te trappen”, legt een afgevaardigde uit Hardenberg uit. „Maar wij zijn bang voor overhaasten. We willen niet dat nóg meer mensen in het land op 22 januari niet op de ChristenUnie stemmen.”

Die angst leeft ook bij de kiesvereniging Mariënberg. „Wij willen geen verkapt CDA worden. Als het fusieproces zo vlug gaat, zijn we daar bang voor. In Mariënberg heerst wel eens twijfel aan onze trouw aan de grondslag.”

Voor Hardenberg leidt deze angst tot het voorstel om als partijbestuur tot en met de kamerverkiezingen geen verdere stappen te ondernemen, om pas daarna rustig te kijken wat mogelijk is. De ChristenUnie mag dan in raden, staten en parlement één zijn, terwijl ook partijbureau en wetenschappelijke instituut geïntegreerd zijn, in de meeste plaatsen bestaan nog altijd aparte RPF- en GPV-kiesverenigingen. De man uit Hardenberg: „Het is niet gemakkelijk die op te heffen. Dat besluit kan alleen genomen worden als 75 procent van de leden aanwezig is. Dat krijgen we bijna niet voor elkaar. En bij de RPF is het nog veel moeilijker.”

Maar het GPV-partijbestuur voelt niets voor de motie. Juist het vertragen van het fusieproces geeft allerlei praktische problemen, legt voorzitter Bouma uit. „Op het partijbureau moet we momenteel negen jaarrekeningen maken: één voor de partijorganisatie van de RPF, één voor het wetenschappelijk instituut van de RPF, één voor het vormingsinstituut van de RPF. Vervolgens hetzelfde verhaal voor het GPV. Ten slotte hetzelfde verhaal voor de ChristenUnie. Dat levert ons dus drie keer zo veel werk op als nodig. Daarom moeten we vast blijven houden aan de streefdatum van 31 december 2003. Dan moet de volledige fusie een feit zijn.”

De fusie van RPF en GPV werd, toen daarover een paar jaar geleden een principebesluit was genomen, een bijna autonoom proces. Bouma: „Aanvankelijk dachten we dat het nodig was nog regelmatig als GPV-bestuur te vergaderen. Maar al snel ontdekten we dat we niets meer op de agenda hadden staan dan alleen het voorbereiden van de vergaderingen van het uniebestuur. Toen zijn we er maar mee gestopt.”

Op de GPV-vergadering in Ede wordt de motie van Hardenberg dan ook met 75 tegen 46 stemmen verworpen. Het is een afgevaardigde uit Rozenburg die een breed gevoelen onder de vrijgemaakten vertolkt. „U herinnert zich nog wel hoe sceptisch de afdeling Rozendaal twee jaar geleden was over de ChristenUnie. Maar het is ons erg meegevallen. De inhoudelijke koers van de partij is goed. Wat het GPV sinds 1949 niet gelukt was, is nu gebeurd: wij hebben een zetel in de gemeenteraad. Kortom -u begrijpt het al-: Rozenburg is óm. Daarom doe ik bij dezen mijn GPV-speldje af.”

Bij de RPF liepen de besprekingen zaterdag veel vlotter. Werd het stappenplan bij het GPV aangenomen met negentig stemmen voor, negentien tegen en elf onthoudingen, bij de RPF waren er 111 voorstemmen en was slechts één tegenstemmer.

De terugblik op de vorige verkiezingen leverde zaterdag weinig nieuws op. De motie om de leden voortaan de kans te geven uit meerdere kandidaat-lijsttrekkers te kiezen, haalde het niet. Wel besloot het congres dat de invloed van een kandidaat-lijsttrekker op de rest van de lijst niet te groot mag zijn; hij mag in geen geval in de selectiecommissie zitten.

Partijvoorzitter Van Daalen gaf aan dat hij graag in contact wil komen met partijleden die ontevreden zijn over de gang van zaken rond het vertrek van Veling en de samenstelling van de nieuwe kandidatenlijst. Omdat deze leden zich vaak anoniem en per e-mail uiten, wees Van Daalen GMV-directeur Westert aan als bemiddelaar. Hij moet proberen contact te zoeken met de verontruste leden, om vervolgens een vergadering met het partijbestuur te beleggen.