SOUTHAMPTON - Het volume van de warme Golfstroom in het noordelijk deel van de Atlantische Oceaan is vanaf 1957 met zo’n 30 procent afgenomen. Omdat het milde klimaat in Europa voor een belangrijk deel afhangt van deze oceaanstroom, kan een verdere afname het zachte klimaat drastisch veranderen.
„Wij zijn ongerust over onze bevindingen; ze komen voor ons als een verrassing”, aldus Bryden.
De onderzoekers baseren hun conclusies op vijf meetseries in de Atlantische Oceaan in een baan op 25 graden noorderbreedte, van Florida tot Noord-Afrika. Hun redenering is eenvoudig: Het water van de warme Golfstroom dat vanaf Florida richting het noorden stroomt, moet ook weer richting het Amerikaanse schiereiland terugstromen. Dat kan op twee manieren: óf het water draait een rondje in het warme gebied van de Atlantische Oceaan, óf het water stroomt noordelijker en zakt daar na afkoeling naar de zeebodem en stroomt zo terug naar warmere oorden.
Bryden en zijn collega’s konden in de baan op 25 graden noorderbreedte beide retourstromen meten. Hun conclusie: de hoeveelheid water die richting de noordpool stroomt, is sterk afgenomen; en, niet verrassend: de zeestroom die in het subtropische gebied circuleert, is versterkt.
Klimaatwetenschappers toonden in 2001 al aan dat wijzigingen in de noordelijke oceaanstromen een abrupte klimaatverandering in Noordwest-Europa tot gevolg kunnen hebben: binnen tientallen jaren een daling van de gemiddelde temperatuur met 10 graden. Bryden en zijn collega’s wijzen op basis van computersimulaties op een temperatuurdaling van 4 graden in zo’n periode.
De Duitse klimatoloog Detlef Quadfasel schrijft in een commentaar in hetzelfde nummer van Nature dat hoewel het onderzoek met slechts vijf momentopnamen niet echt goed onderbouwd is, de waarnemingen toch duidelijk wijzen op een neergaande lijn in de hoeveelheid warm water. „De onzekerheid over de 30 procent is groot, dat kan ook een veel lager percentage zijn, maar er is wel duidelijk sprake van een trend.”
