Zonder familie van acht tot vijf zwaar werk moeten verrichten en bij het minste of geringste een pak slaag krijgen. Dat zorgde bij W. Ensing voor een diepgewortelde haat tegen zijn Japanse bewakers. Pas meer dan vijftig jaar later kan hij hen vergeven. „Jezus Christus vraagt dat van mij.”
Wim Ensing (77) vergeet nooit de datum waarop de Japanners zijn geboortestad Magelang op Java binnentrokken: 7 maart 1942. Hij viert die dag zijn verjaardag. In het begin lijken de bezetters heel vriendelijk en gaat het leven gewoon door.
Later moeten alle Nederlandse familie’s naar één bepaalde wijk verhuizen. Op eerste kerstdag worden ze bij elkaar gedreven in de kazerne van Magelang. „Daar vierden we op een eenvoudige manier het Kerstfeest. We zongen veel kerstliederen en iemand las uit de Bijbel.”
Op vrachtwagens gaat het daarna richting Ambarawa. Daar valt het gezin met vijf kinderen verder uit elkaar. Ensings vader is reeds voor het uitbreken van de oorlog gemobiliseerd. „Later hoorden we dat hij als krijgsgevangene werkte aan een spoorweg bij Pakan Baru. Hij overleefde de ontberingen, maar kwam als een wrak uit de oorlog.”
De oudste broer is de volgende die afscheid neemt. De 16-jarige jongen moet naar een kamp in Banjubiru. Ook Ensing en een andere broer moeten verhuizen. „Pas later heb ik gelezen waarom. De Japanners wilden niet dat jongens in hetzelfde kamp verbleven als vrouwen en meisjes.” Ook de jongste broer mocht niet bij zijn moeder en zus blijven. Zo waren de zeven gezinsleden verdeeld over zes kampen.
De Hardenberger komt als 14-jarige jongen terecht in Bandungan, een dorp in de bergen. Daar moet hij groente verbouwen voor het Japanse leger. „Met een hak de sawa’s, de terrassen, tot een halve meter diep omspitten en tegelijkertijd het gras uit de grond halen. Als je wat liet zitten, kreeg je slaag.”
In het kamp zijn de jongens verstoken van alle nieuws. Ze weten niets van de atoombommen en de daaropvolgende capitulatie. Wel herinnert Ensing zich dat de Japanse bewakers en hun Indonesische helpers op een dag rond de vlag staan, die halfstok hangt. „Ze stonden te bidden. De sfeer was heel ernstig en het was doodstil. Later begreep ik dat ze de doden in Hiroshima en Nagasaki herdachten.”
Een onzekere en bange tijd volgt. Lopend gaan de jongens terug naar Ambarawa. Onderweg komen ze een Zwitserse dame tegen, die hun vertelt dat Japan heeft gecapituleerd De jonge Nederlanders geloven het niet, totdat het nieuws pas dagen later officieel wordt bekendgemaakt. Met een brok in de keel proberen ze het Wilhelmus te zingen.
Uiteindelijk komt Ensing weer in Malegang terecht. Daar is het gevaarlijker dan ooit. Gewapende Indonesiërs nemen hem gevangen. Hij denkt dat zijn laatste uur is aangebroken. Maar een Engelsman weet hem en een groot aantal medegevangenen te bevrijden. Hij brengt hen onder in de Kaderschool in Malegang. Vierduizend Indonesiërs vallen de school aan. Slechts dertig Britten verdedigen het gebouw. Een luitenant weet met een jeep door de linies te breken en geeft een troep Japanse krijgsgevangenen hun wapens terug. Zo wordt Ensing door zijn vroegere vijand bevrijd.
Na zijn terugkeer in Nederland raakt Ensing zijn haat tegen de Japanners niet kwijt. Hij heeft last van vreselijke nachtmerrie’s, soms wel twee keer per week.
In 1999 komt de ommekeer. Ensing leest een artikel over vergeven in het De Hoop Magazine en een boekje over Corrie Ten Boom. Dat leidt hem ertoe een brief aan de Japanse ambassadeur te schrijven, waarin hij de Japanners hun misdaden vergeeft. „Dit vraagt Jezus Christus van mij en Hem wil ik gehoorzamen. Uit dankbaarheid voor Zijn verlossingswerk, ook voor mijn zonden, die mij vergeven zijn.”
Dit is de laatste aflevering in een serie waarin mensen terugblikken op de bevrijding van Nederlands-Indië in augustus 1945.
