Ilona Vroom groeide op in Weleri, een klein plaatsje bij Semarang, waar haar vader hoofd van de school was. In de oorlog trokken haar ouders met hun twee dochters in bij grootvader van moeders kant. Hij had in Tegalsari, Midden-Java, een onderneming in onder meer de rijst- en tabakssector.

Op een dag waren vader en opa er ineens niet meer, blikt mevrouw Den Admirant terug. „We moesten het huis uit. Daar kwamen Japanners in. Mijn moeder, groot- en overgrootmoeder gingen met mijn zusje en mij in een bijgebouw wonen. Over de reden waarom mijn vader en grootvader plotseling weg waren, werd mij niets verteld. Pas veel later heb ik gehoord dat ze door de Jappen in een kamp in Ngawi geïnterneerd waren.”

Toen het einde van de oorlog kwam, moest mevrouw Den Admirant uit de gebeurtenissen opmaken wat er aan de hand was. „Na 15 augustus werden we op een open vrachtwagen door Indonesiërs weggebracht. We kwamen met andere Indische Nederlanders terecht op een boerderij van een Hollandse familie. Het bleek een zogenaamd beschermingskamp te zijn, dat door Indonesische militairen streng werd bewaakt. We mochten het niet verlaten.”

In het kamp beleefde mevrouw Den Admirant angstige momenten. Ze herinnert zich dat ze voor de commandant een houtskooltje uit de keuken moest halen voor zijn sigaret. „Door oponthoud duurde het vrij lang voordat ik in de keuken was. Toen ik om het kooltje vroeg, zei de jongen die daar stond: „Laat mij het maar brengen, want de commandant heeft gezegd: Als ik haar zie, schiet ik haar neer.” Ik was naar zijn zin te lang weggebleven. Sindsdien stond ik bij elk appèl doodsangsten uit. Gelukkig werd de commandant later door zijn ondergeschikten opgesloten, omdat hij een gevaarlijke gek bleek te zijn. Dat was voor mij een hele opluchting.”

Medio 1946 werden de kampbewoners onverwachts in een nacht weggevoerd. „Er liep iemand voorop die de weg wist, zonder licht. In Tegalsari stapten we op de trein naar Solo. Vandaar werden we met een -vermoedelijk Brits- vliegtuig naar Batavia gevlogen, waar we in een opvangkamp terechtkwamen. Toen hadden we echt het idee: Nu zijn we vrij. Tot die tijd was de situatie heel chaotisch. Je wist niet precies wie de macht had.”

Het verblijf in Batavia was van korte duur. „Mijn moeder kwam er via het Rode Kruis achter dat mijn vader nog leefde en zich in Bandung bevond. Direct gaf ze ons op voor een transport per vliegtuig daarheen. Al snel kwam mijn vader ons ophalen in het opvangkamp. Hij nam ons mee naar zijn logeeradres. Zo waren we als gezin herenigd.”

Haar opa zag mevrouw Den Admirant nooit meer terug. „Pas veel later hoorde ik van een nicht dat hij na de capitulatie van Japan nog even teruggeweest is op zijn onderneming. Daar zou hij zijn vermoord, waarschijnlijk door de Indonesiërs die zijn bedrijf in beslag hadden genomen.”

In mei 1948 vertrok het gezin naar Nederland. „Ik dacht dat we op vakantie gingen, maar we bleven hier. Omdat mijn vader in Haarlem op de kweekschool had gezeten, kon hij vrij gemakkelijk werk vinden.”

Over zijn kampervaringen vertelde vader weinig. „Eén verhaal is me altijd bijgebleven. Enkele kampgenoten hadden grote belangstelling voor zijn Bijbel. Niet om erin te lezen, maar omdat ze het papier wilden gebruiken om strootjes (sigaretten) te rollen. Mijn vader heeft zijn Bijbel toen verborgen. Later kreeg ik deze in ongeschonden staat van hem.”

Dit is de tweede aflevering van een serie waarin mensen terugblikken op de bevrijding van Nederlands-Indië in augustus 1945. Woensdag deel drie.