Vliegtuigen in het verdachtenbankje
De Inspectie Verkeer en Waterstaat zit kleine buitenlandse luchtvaartmaatschappijen achter de vodden. Papieren ontbreken, het onderhoud rammelt. Passagiers vragen zich inmiddels vertwijfeld af of ze nog met een gerust aan boord kunnen stappen.
De opschudding is ontstaan nadat de IVW enkele kleinere Turkse luchtvaartmaatschappijen de wacht heeft aangezegd. Onur Air kreeg eind vorige week een laatste waarschuwing. Twee Lockheed Tristars is de toegang tot Nederland al ontzegd. „Die dingen zijn zo oud, die willen we hier niet meer hebben”, aldus IVW-woordvoerder Fred van Zijl dinsdag.
De maatschappij is door een aantal incidenten in opspraak geraakt. In juni 2003 belandde een vliegtuig in Eelde naast de baan. Vorige week moest een Onur-vliegtuig met motorproblemen terugkeren naar Schiphol. Zondag liep een Airbus A300 van Onur op de Turkse luchthaven van Antalya enkele klapbanden op bij een noodstop. Onur staat -samen met Fly-Air- al ruim een jaar onder verscherpt toezicht in Nederland.
Een woordvoerder van de Turkse luchtvaartautoriteiten -die niet met name genoemd wil worden- zegt dat Nederland overdrijft. „Vanuit Frankrijk, Duitsland en Engeland krijgen we nooit klachten.” Onur vervoert jaarlijks 400.000 passagiers tussen Nederland en Turkije.
„De risico’s zijn onaanvaardbaar”, zegt IVW-woordvoerder Van Zijl. Eind vorige week werd de Thaise maatschappij Phuket Air al geweerd, nadat er te veel tekortkomingen waren vastgesteld. Phuket is sinds enkele dagen ook niet meer welkom in Groot-Brittannië. Onur mag nog wel vanaf Nederlandse vliegvelden opereren, maar kan zich geen misstap meer permitteren.
De grote Turkije-specialist Corendon heeft de afgelopen tijd „vele honderden” klanten overgeboekt naar Transavia. De vakantiegasten durven niet meer met het Turkse bedrijf de lucht in. Voor 25 euro per persoon kunnen passagiers hun vlucht omboeken naar een vertrouwde Nederlandse maatschappij. „Wij werken met man en macht om deze klanten een plaats aan boord te geven”, zegt woordvoerder Petra van der Bijl van Transavia.
Corendon vervoert jaarlijks zo’n 250.000 passagiers naar Turkije, van wie ongeveer 60.000 met Onur Air. Directeur A. Uslu zegt zich te verbazen over alle opschudding. „Wij werken al jaren met Onur en hebben het altijd als een zeer veilige luchtvaartmaatschappij ervaren.”
De luchtvaartinspectie is de laatste maanden „alerter” in het toezicht, vooral prijsvechters en chartermaatschappijen uit het Midden-Oosten worden „extra intensief” in de gaten gehouden. „De risico’s nemen toe, dus wij moeten actiever controleren.” De IVW inspecteert steekproefsgewijs, aangekondigd en onaangekondigd. „We kunnen niet elk vliegtuig bekijken.”
De IVW hanteert bij inspecties internationale veiligheidsnormen. Elke maatschappij die van en naar Nederland vliegt, moet daaraan voldoen. „Een maatschappij die onder verscherpt toezicht van de inspectie staat, voldoet aan de norm, maar zit daar niet ver boven. De gemiddelde maatschappij die op Nederland vliegt, zit ruimschoots boven de norm. In een cijfer van 0 tot 10 uitgedrukt, zou je kunnen zeggen dat sommige maatschappijen een 8 of 9 halen en anderen een 6 of 6-. Dat laatste cijfer is reden voor verscherpt toezicht. Een onvoldoende betekent een vliegverbod.”
Onur Air zegt dat het in 1995 als eerste luchtvaartmaatschappij in Turkije door de Joint Aviation Authority (JAA) is gecertificeerd, omdat het onderhoud volgens Europese normen wordt uitgevoerd. „Er is geen reden voor paniek. Onur heeft een van de modernste vloten ter wereld”, zegt een Corendon-woordvoerder. De IVW is daar niet van onder de indruk. „Dat zegt de maatschappij van zichzelf. De inspecties worden uitgevoerd door de Turkse luchtvaartautoriteiten. Ik weet niet hoe dat plaatsvindt.”
Veel vakantiegangers weten van tevoren niet met welke maatschappij ze naar Turkije worden vervoerd. Als een Nederlandse bedrijf de vlucht voor zijn rekening neemt, wordt bij het boeken meestal wel de naam genoemd. In het geval van een Turkse maatschappij blijft de informatie in veel gevallen beperkt tot ”Turkse charter”. Pas kort voor vertrek worden meer gegevens over de maatschappij verstrekt.
Touroperators als Komfortours en Corendon blijven gewoon gebruikmaken van Onur. „We vliegen ermee en we blijven ermee vliegen”, aldus Komfortours. Touroperator Oad twijfelt. „We beraden ons”, aldus woordvoerder Louis Frankenhuis. Oad boekt eventueel kosteloos over naar Transavia of Martinair.
De luchtvaartinspectie waarschuwt passagiers. „Een reiziger moet kritisch zijn bij al die mooie vakantieaanbiedingen. Een luchtvaartmaatschappij heeft veel geld nodig om een vliegtuig veilig in de lucht te houden en er een getrainde bemanning op na te houden.”
De meningen over Onur verschillen. „Ik zou onmiddellijk aan boord stappen”, zegt de Corendon-woordvoerder. Van Zijl aarzelt even. „Als collega’s van me een toestel hebben gecontroleerd, dan is een toestel in principe veilig.”